خودروسازی در جاده افت زیان

به گزارش می‌متالز، طبق اطلاعات منتشر شده در سه ماه امسال خودروسازان در مجموع یک هزار و ۱۸۲ میلیارد و ۳۱۲ میلیون تومان ضرر در صورت‌های مالی خود ثبت کردند این در شرایطی است که سال گذشته در همین بازه زمانی زیان تولید هزار و ۶۶۵ میلیارد و ۵۴۴ میلیون تومان بوده است. این آمار از افت ۲۹ درصدی زیان در سه شرکت خودروساز کشور حکایت دارد. طبق آخرین آمار منتشر شده، سه شرکت یاد شده در سال گذشته با رشد۱۴۵درصدی زیان تولید روبه‌رو بودند. با اینکه زیان تولید در بازه زمانی یاد شده نزولی بوده با این حال کارنامه مالی خودروسازان نشان می‌دهد که تولید هر دستگاه خودرودر سه ماه امسال به‌طور متوسط با زیان ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی روبه‌رو بوده است.

بر این اساس زیان انباشته نیز در سه ماه بهار ۱۴۰۰ نسبت به سه ماه زمستان ۹۹ رشد ۸ درصدی به خود می‌بیند. بررسی سایت کدال همچنین از سوددهی خودرو‌های کم تیراژی مانند رانا و دنا خبر می‌دهد این در حالی است که خودرو‌های پرتیراژ در گروه پژو و سمند همچنان زیان ده هستند. با بررسی صورت‌های مالی سه شرکت خودروساز بزرگ کشور حالا این سوال مطرح است که همراه با دو ماه بلاتکلیفی قیمت خودرو (فروردین و اردیبهشت) در سال جاری، دلایل افت زیان خودروسازان چیست؟

آنچه مشخص است سه خودروساز بزرگ کشور در شرایطی موفق به کسب مجوز افزایش قیمت در سه ماه زمستان سال ۹۹ نشدند که امید داشتند شورای رقابت با جبران سه ماه زمستان مجوزی صادر کند که نزدیک به خواست تولید کنندگان باشد. با این حال شورای رقابت دراردیبهشت امسال بدون در نظر گرفتن عدم صدور مجوز زمستانه، مجوز افزایش میانگین ۸ درصدی قیمت را صادر کرد. این اقدام شورای رقابت با انتقاد مسوولان صنعتی کشور و خودروسازان روبه‌رو شد به‌طوری‌که افزایش میانگین ۱۵ درصدی قیمت مصوب و از اول خرداد ازسوی وزارت صمت به خودروسازان ابلاغ شد. به‌این ترتیب یکی از دلایل افت زیان تولید را می‌توان به ابلاغ افزایش ۱۵ درصدی قیمت‌ها از خرداد مربوط دانست. خودروسازان از ابتدای خرداد در فروش‌های فوری خود افزایش ۱۵ درصدی را اعمال کردند. از سوی دیگر تمرکز خودروسازان بر تولید محصولات کم تیراژو تقریبا سودده، کمک زیادی به افت زیان تولید در این شرکت‌ها به‌خصوص شرکت ایران خودرو کرده است. همان‌طور که پیش از این نیز عنوان شد خودروسازان از ابتدای سال جدید برای کاهش زیان تولید، تیراژ محصولاتی، چون سمند وگروه پژو را کم کردند حال آنکه تیراژ محصولاتی که پیش از این به عنوان کم تیراژ‌ها شناخته می‌شد را افزایش دادند. بر این اساس در سال جدید شرکت‌های خودروساز تنها بر فروش فوری کم تیراژ‌ها تمرکز کردند و محصولات پرتیراژی همچون سمند یا پژو ۲۰۶ در فروش‌های فوری اعمال نشده است؛ بنابراین خودروسازان سال جاری را با افزایش قیمت ۱۵ درصدی محصولات تولیدی و همچنین تمرکز بر تولید محصولات کم تیراژ و کم زیان در شرایطی آغازکردند که حالا صورت‌های مالی این شرکت‌ها از افت ۲۹ درصدی زیان نسبت به بهار ۹۹ حکایت دارد. بررسی عملکرد سه ماهه خودروسازان نشان می‌دهد که هر چند این شرکت‌ها با طی کردن دو مسیر، تمرکز برتولید کم تیراژ‌ها و افزایش قیمت موفق به کاهش زیان شدند با این حال زیان تولید و زیان انباشته این شرکت‌ها را رها نکرده به‌طوری‌که صورت‌های مالی ایران خودرو نشان می‌دهد که زیان انباشته این شرکت از تجدید ارزیابی آن پیشی گرفته است. صورت‌های مالی خودروسازان که در سایت کدال در معرض دید قرار گرفته از سختی تولید و وضعیت نامناسب خودروسازی کشور حکایت دارد. این شرکت‌ها برخلاف عرف جهانی هر چه بیشتر تولید می‌کنند، زیان بیشتری را متحمل می‌شوند. قیمت گذاری دستوری به دمل چرکی در این شرکت‌ها تبدیل شده که حالا این دمل سر باز کرده و برای بهبود نیازمند کمک اورژانسی است. دست اندرکاران صنعت خودرو و قطعه امید دارند که دولت سیزدهم در قدم اول برای گذر از وضعیت بغرنج خودروسازی اقدام به لغو قیمت گذاری دستوری کرده تا چرخ تولید به چرخش دوباره افتاده و عرضه متناسب با تقاضا افزایش یابد.

فراز و فرود درآمدی ایران خودرو

حال سراغ جزئیات عملکرد سه شرکت بزرگ خودروسازی کشور یعنی ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو می‌رویم. سه شرکت یادشده تا پایان فصل بهار ۱۴۰۰ در مجموع بیش از هزار و ۱۸۲ میلیارد تومان زیان تولید را در صورت‌های مالی خود به ثبت رسانده‌اند. در میان این سه شرکت خودروساز ایران‌خودرویی‌ها بیشترین زیان تولید را داشته‌اند که این موضوع البته به تیراژ بالا و تنوع محصول این شرکت نسبت به سایپا و پارس‌خودرو بازمی‌گردد. صورت‌های مالی ایران‌خودرو در ارتباط با وضعیت این شرکت در سه ماه اول سال جاری که در سایت کدال منتشر شده است، نشان می‌دهد زیان این خودروساز در بخش فروش محصولات خود به بیش از هزار و ۳۳۵ میلیارد تومان رسیده است. درآمد ایران‌خودرو تا پایان خرداد امسال به بیش از ۱۹ هزار و ۴۴۶ میلیارد تومان بالغ می‌شود، اما این خودروساز بیش از ۲۰ هزار و ۷۸۲ میلیارد تومان نیز هزینه کرده است. ایران‌خودرو تا پایان سومین ماه از فصل بهار سال جاری حدود ۸۹ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو فروخته است و متوسط قیمت محصولات فروخته‌شده توسط این خودروساز حدود ۲۱۷ میلیون تومان بوده است. اما ایران‌خودرویی‌ها به‌طور کلی چه میزان زیان کرده‌اند؟ صورت‌های مالی این خودروساز نشان می‌دهد این شرکت تا پایان فصل بهار ۱۴۰۰ زیان تولیدی نزدیک به هزار و ۳۳۵ میلیارد تومان را در صورت‌های مالی خود درج کرده است. این میزان زیان‌دهی جمع زیان انباشته بزرگ‌ترین خودروساز کشور را به بیش از ۳۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسانده است. این اتفاق به آن معناست که اثر تجدید ارزیابی صورت گرفته که اواخر سال ۹۸ برای خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص انجام شد، از بین رفت؛ بنابراین غول آبی جاده مخصوص بار دیگر در تله ماده ۱۴۱ قانون تجارت در ارتباط با ورشکستگی شرکت‌ها گرفتار شده است و مشخص نیست این بار که ابزار تجدید ارزیابی دارایی‌ها را در اختیار ندارد چگونه خود را از این تله نجات خواهد داد.

آن‌طور که مدیران ارشد ایران‌خودرو ادعا می‌کنند و آن را در صورت‌های مالی خود منعکس کرده‌اند، این شرکت تنها در فروش سه محصول دنا، رانا و تارا سود کرده و در فروش باقی محصولات تولیدی خود با زیان مواجه بوده است. آبی‌های جاده‌مخصوص از ناحیه فروش ۶۸ هزار و ۹۰۰ دستگاه خودرو از اعضای گروه پژو بیش از هزار و ۳۵۸ میلیارد تومان زیان کرده‌اند. متوسط قیمت فروش اعضای این گروه در صورت‌های مالی ایران‌خودرو در سه ماه اول سال حول و حوش ۱۱۹ میلیون تومان درج شده است. فروش گروه سمند نیز برای ایران‌خودرویی‌ها همراه با ضرر بوده است. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان بهار سال جاری در مجموع حدود ۸ هزار و ۷۰۰ دستگاه از اعضای خانواده سمند را به فروش رسانده‌اند و از محل فروش این تعداد دستگاه خودرو حدود ۲۷۲ میلیارد تومان ضرر کرده‌اند. متوسط قیمت خودرو‌های فروخته‌شده از خانواده سمند نیز مانند گروه پژو حدود ۱۱۹ میلیون تومان بوده است. در حالی که دو گروه پرتیراژ پژو و سمند زیان را به صورت‌های مالی ایران خودرو تحمیل کرده‌اند دنا توانسته خود را از صف محصولات زیان‌ده این خودروساز جدا کند و به نوعی شاگرد اول سوددهی ایران خودرو طی فصل بهار لقب گیرد. غول آبی جاده مخصوص طی مدت زمان ذکر شده بیش از ۹ هزار و ۲۰۰ دنا را برای مشتریان خود فاکتور کرده است. از محل فروش این تعداد دنا آبی‌های جاده مخصوص حول و حوش ۶۸ میلیارد و ۷۶۰ میلیون تومان سود به حساب‌های خود واریز کردند. آبی‌های جاده مخصوص به طور متوسط هر دستگاه دنا را حدود ۱۸۱ میلیون تومان فاکتور کردند. رانا که سال گذشته یکی از دو محصول سودده ایران خودرو بود طی سه ماه ابتدایی امسال نیز همچنان در جاده سوددهی حرکت می‌کند. بررسی صورت‌های مالی ایران خودرویی‌ها برای بازه سه ماه ابتدایی امسال نشان می‌دهد آن‌ها از محل فروش حدود هزار و ۳۰۰ دستگاه رانا حول و حوش ۴۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان درآمد کسب کردند. متوسط قیمت رانا ۱۵۷ میلیون تومان در صورت‌های مالی ایران خودرو درج شده است. ایران خودرو در سه ماه ابتدایی امسال خودروی تندر ۹۰ را به فروش نرساندند. در صورت‌های مالی ایران خودرو در ردیف دانگ فنگ محصول مونتاژی چینی این خودروساز فروش یک دستگاه گزارش شده است. فروش همین یک دستگاه دانگ فنگ حدود ۱۶۸ میلیون تومان سود به حساب ایران خودرویی‌ها واریز کرده است. آبی‌های جاده مخصوص در فصل بهار دو دستگاه از محصول نوبرانه خود یعنی تارا را برای مشتریان فاکتور کرده‌اند. آن‌ها از محل فروش همین دو دستگاه تارا توانسته‌اند سودی در حدود ۱۹۹ میلیون تومان کسب کنند.

افت و خیز سایپا

حال سراغ دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا می‌رویم. خودروسازی سایپا به‌عنوان دومین خودروساز بزرگ کشور در فصل بهار بر خلاف رقیب خود یعنی ایران‌خودرو توانسته حدود ۳۲۸ میلیارد تومان از محل اختلاف «مبلغ فروش» با «مبلغ بهای تمام‌شده» سود را در صورت‌های مالی خود درج کند. نارنجی‌های جاده مخصوص طی سه ماه ابتدایی سال جاری توانسته‌اند از ناحیه فروش حدود ۷۹ هزار و ۸۰۰ دستگاه از محصولات تولیدی خود بیش از ۷ هزار میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان درآمد کسب کنند. اما برای تولید این تعداد خودرو مجبور به هزینه‌کرد حول و حوش ۶ هزار و ۹۸۰ میلیارد تومان شده‌اند. سری به جزئیات افت و خیز سوددهی سایپا می‌زنیم. نارنجی‌های جاده مخصوص از ناحیه فروش حدود ۶۸ هزار و ۱۰۰ دستگاه تیبا توانستند بیش از ۱۱۹ میلیارد تومان سود به حساب خود واریز کنند. در حالی‌که تولید پراید سواری متوقف شده است و سایپایی‌ها تنها تولید و فروش مدل وانت آن (پراید‌۱۵۱) را در دستور کار دارند، صورت‌های مالی ارائه شده توسط مدیران این خودروساز به سازمان بورس تا پایان خرداد نشان می‌دهد از فروش حدود ۷ هزار و ۴۰۰ دستگاه خودرو از این خودروی تجاری سبک (وانت) بیش از ۱۳۴ میلیارد تومان سود متوجه دومین خودروساز بزرگ کشور شده است.

در میان سبد فروش خودروسازی سایپا پیش‌تر سه محصول مونتاژی سراتو، چانگان و آریو دیده می‌شدند. طی سه ماه ابتدایی امسال خبری از فروش آریو در صورت‌های مالی سایپا نیست. اما سایپایی‌ها از ناحیه فروش یک دستگاه سراتو در بازه زمانی یاد شده بیش از ۵۶ میلیون تومان سود کردند. در حالی‌که تولید چانگان محصول مونتاژی چینی این خودروساز متوقف است، اما همچنان این خودرو در بخش فروش سایپا برای مشتریان فاکتور می‌شود. سایپایی‌ها طی سه ماه ابتدایی امسال فروش ۳۶۲ دستگاه چانگان را نهایی کرده‌اند و سودی حدود ۷۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به نارنجی‌های جاده مخصوص واریز کردند. اما شاهین محصول نوبرانه خودروسازی سایپا که از سال گذشته به سبد محصولاتی این خودروساز اضافه شد نیز با زیان به فروش رسیده است. نارنجی‌های جاده مخصوص طی فصل بهار امسال حول وحوش ۳ هزار و ۸۰۰ دستگاه از این محصول نوبرانه خود را برای متقاضیان فاکتور کردند و با فروش این تعداد شاهین بیش از ۳ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان زیان را در صورت‌های مالی خود درج کردند. حال سراغ پارس‌خودرو می‌رویم، این خودروساز نیز از اختلاف «مبلغ فروش» و «بهای تمام‌شده» زیانی بیش از ۱۷۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان را در صورت‌های مالی خود درج کرده است. سومین خودروساز بزرگ کشور طی فصل بهار در مجموع حدود ۱۳ هزار و ۱۵۰ دستگاه خودرو فروخته است. این خودروساز در فروش تمام محصولات خود زیان تولید را به ثبت رسانده است. پارس خودرویی‌ها طی بهار ۱۴۰۰ هیچ محصولی را از گروه Q۲۰۰ (کوئیک) به فروش نرساندند.. پارس خودرویی‌ها طی سه ماه امسال حدود هزار و ۷۰۰ دستگاه از خانواده S۲۰۰ فروخته‌اند و از این ناحیه نیز حول و حوش ۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان زیان کردند. متوسط قیمت فروخته شده برای انواع محصولات این خانواده ۴۸ میلیون تومان درج شده است.

منبع: دنیای اقتصاد