یادداشت اقتصادی از دکتر مهدی کرباسیان / «اولین» هایی که در زنجیره معدن به بار نشست

خوشبختانه بخش خصوصی کشورمان که همواره آماده مشارکت در توسعه اقتصادی است، خود را در کنار ایمیدرو قرار داد تا این مجموعه بتواند طرح هایی که دارای حواشی فراوان بودند را به حرکت وا دارد و برخی را هم به بهره برداری برساند. نمونه عینی آن که به تازگی به ثمر نشسته، کارخانه آهن آسفنجی فولاد سفید دشت چهارمحال و بختیاری است که –به عنوان نخستین طرح از فولادهای استانی- با حضور معاون اول رئیس جمهوری و وزیر صنعت معدن و تجارت به مدار تولید پیوست.
طرح های استانی فولاد با مشارکت بخش خصوصی و همچنین جذب 6/1میلیارد یورو فاینانس فعال شدند و اکنون برخی در نوبت افتتاح هستند.
دراین روزها طرحی در بخش سنگ آهن راه اندازی شده که اتفاقی تاثیر گذار در بخش معدن محسوب می شود. طرح پرعیارسازی سنگ آهن هماتیتی معدن جلال آباد که از سوی بخش خصوصی و برای نخستین بار دانش آن درکشور خلق شده،‌ آغازی بر به کارگیری مواد معدنی است که تاکنون به عنوان باطله محسوب می شد.
در این دوره یکی از برنامه هایی که در اولویت قرار داشت، انجام فعالیت‌های اکتشافی در 250هزار کیلومتر مربع بود که به تازگی فازشناسایی 100 درصد پهنه ها به اتمام رسیده و دربرخی از آنها مرحله پی جویی واکتشافات عمومی هم با پیشرفت های قابل ملاحظه ای همراه شده است. علاوه بر این تمرکز بر توسعه زیرساخت ها ‌همچون جاده، خطوط ریلی، بنادر، آب و برق و گاز از برنامه ها یا به عبارتی از وظایف این نهاد سیاستگذار است. تصور ایجاد ظرفیت های 55 میلیون تنی فولاد، 5/1 میلیون تنی آلومینیوم،‌ 440هزار تنی مس و ... بدون ایجاد و توسعه زیرساخت ها امری محال است.
در سه سال و اندی گذشته ایمیدرو بیش از 30 طرح را در بخش های فولاد، آلومیینوم، طلا، زغالسنگ و ... فعال یا راه اندازی کرد، به طوری که در اردیبهشت سال گذشته با آغاز عملیات اجرایی آلومینیوم جنوب –به عنوان بزرگ ترین طرح تولید آلومینیوم در ایران- حرکتی نو در این صنعت آغاز شد و مقیاس پروژه های این بخش را بیش از دو برابر افزایش داد.
در بخش فولاد هم علاوه بر طرح های استانی،‌ انعقاد قرارداد خرید تجهیزات اصلی کارخانه الکترود گرافیتی که از فناوری پیشرفته ای برخوردار است،‌ اتفاق بی سابقه ای در صنعت فولاد محسوب می شود. به این دلیل که طرح به تاریخ پیوسته الکترود گرافیتی از سکون خارج و نکته مهمتر اینکه، آخرین حلقه وابستگی در صنعت فولاد هم به داخل کشور منتقل شد.
همچنین به این لیست باید آغاز عملیات اجرایی احداث دو کارخانه فراوری تیتانیوم در کهنوج را اضافه کرد که با حضور شرکت های صاحب نام خارجی‌ عملیاتی شده است. فعال شدن طرح توسعه معدن روی
مهدی آباد که قرارداد سرمایه گذاری آن با کنسرسیومی از بخش خصوصی به یک میلیارد دلار می رسد هم از اولین های بخش معدن به شمار می آید. همچنین شرکت زغالسنگ البرز مرکزی در ماه های اخیر صاحب کارخانه جدید زغالشویی شده که در انتظار حضور مقامات برای افتتاح است.
نکته ای که می توان به طور خلاصه بدان پرداخت این است که بخش معدن و صنایع معدنی در دولت یازدهم شاهد به بار نشستن پروژه هایی بود که برای نخستین بار در کشور عملی شدند. در این میان تحرک در مناطق ویژه صنایع انرژی بر لامرد و پارسیان و حضور سرمایه گذاران برای امور زیرساختی ، تولیدی و خدماتی‌ چشمگیر است و به زودی این مناطق پایتخت صنایع بزرگ فلزی و پتروشیمی خواهند شد.
مجتمع سنگان هم که برای ایجاد ظرفیت تولید 5/17 میلیون تن کنسانتره و 15 میلیون تن گندله سنگ آهن آماده شده و هم اینک در آستانه افتتاح دو کارخانه 5 میلیون تنی گندله و یک کارخانه 5/2 میلیون تنی کنسانتره سنگ آهن است،‌ از دیگر نمونه هایی است که با همت شرکت های خصوصی داخلی و مدیران و کارشناسان این سازمان به ثمر نشسته است.
شاید نتوان تمامی عملکردی که از شهریور سال 92 تا بهمن 95 به وقوع پیوسته را بیان کرد؛ هر چند نقصان هایی هم در حوزه ارتباطات بانکی و شرایط بین المللی و... وجود داشته که به رغم تلاش تمامی مدیران این بخش ها،‌ برخی چالش ها برطرف نشده، اما موضوع این است که مردان دولت یازدهم و دستگاه دیپلماسی با دلگرمی مردمان این سرزمین و پشتیبانی مقام معظم رهبری،‌ یک صدا برای برون رفت از چالش ها تلاش خود را به کار گرفته اند و اکنون خود را در مسیر توسعه می یابند.
ذکر این موضع بس که از 24هزار میلیارد تومان طرحی که پیش روی این سازمان قرار داشت، 85درصد با همکاری و مشارکت بخش خصوصی جان گرفت و برخی به افتتاح رسیدند و این نکته ای امیدوارکننده برای ادامه مسیر و انجام وظایف است.
* معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل ایمیدرو