مبارزی که با بمب‌ها و تحریم‌های اقتصادی جنگید

به گزارش می متالز، کاظم پور اردبیلی، مردی استوار، جذاب و جنگنده، نماینده ایران در اوپک از سال ۱۹۸۵ بود. وی حضور دائمی در محافل انرژی بین المللی داشت و موقعیتش را در دولتهای مختلفی که در ایران بر سر کار آمدند، حفظ کرد.

وی سال ۲۰۰۸ در مصاحبه ای با یک نشریه داخلی گفته بود: فراموش نکنید زمانی که هر بشکه نفت شش دلار بود تا وقتی که هر بشکه نفت ۱۲۶ دلار شد، من از منافع ملی دفاع کردم. اگر ایران موفقیتی در بخش انرژی بین المللی داشت، من یکی از عوامل اصلی این موفقیت بوده ام.

کاظم پور اردبیلی هرگز وزیر نفت ایران نبود و بیشتر از این که یک متخصص باشد، یک دیپلمات در حوزه نفت به شمار می رفت. وی پیش از انقلاب اسلامی ایران در آمریکا تحصیل کرده بود.

نماینده فقید ایران که در سن ۶۸ سالگی بر اثر خونریزی مغزی درگذشت، یک مذاکره کننده سرسخت بود. در یک دیدار اوپک که در سال ۲۰۱۸ در وین برگزار شد، پس از این که عربستان سعودی اظهار کرد افزایش اخیر تولید ایران به معنای آن است که باید در توافق کاهش تولید مشارکت کند، بحث بالا گرفت. کاظم پور واکنش نشان داد و با ژست مودبانه اما بی نظیر معترض شد و گفت: اگر کسی بازار را از عرضه لبریز کرده باشد آن کشور عربستان سعودی است. ایران غیرمنعطف و پیروز ماند.

در دیدار معروف مارس سال ۲۰۲۰ اوپک پلاس که به آغاز جنگ قیمت میان عربستان سعودی و روسیه منجر شد، وی حضور نیافت. مشکلات قلبی به معنای آن بود که وی در برابر ریسک ابتلا به ویروس کرونا آسیب پذیر است و بنابراین در خانه ماند.

وی درست یک سال پیش در دیداری که اواسط زمستان در وین انجام گرفت، اثر خود را گذاشته بود و موضع ایران تقریبا در دقیقه آخرین نزدیک بود مسیر توافق را تغییر دهد.

پیش از آن زمانی که بیژن زنگنه، وزیر نفت در اعتراض به فشار آمریکا به اوپک برای افزایش تولید به نشانه اعتراض، اجلاس اوپک را ترک کرد، کاظم پور اردبیلی از این هم فراتر رفته بود و حاضر نشده بود تصمیم احتمالی و بیانیه ای که معمولا در پایان نشست اوپک صادر می شود را امضا کند و پوزخند زده بود.

استواری وی در این جایگاه حاصل سال ها تجربیات دشوار بود.

در سال ۱۹۸۱ زمانی که وی در وزارت بازرگانی بود، در بمب گذاری مقر حزب جمهوری اسلامی مجروح شد. طبق گفته خودش، برای مداوا به سوییس رفته بود و در آنجا دوباره توانسته بود راه برود. یک منبع آشنا که وی را به خوبی می شناخت، گفته است که کاظم پور اردبیلی مشکل شنوایی داشت اما به ندرت درباره آن صحبت کرده بود.

هنگامی که صادرات نفت ایران یک دهه قبل هدف تحریم قرار گرفت، در طول نخستین سالهای انزوای بین المللی در بحبوحه جنگ با عراق، کاظم پور هر بشکه نفت را به قیمت ۱۰ دلار در هر بشکه به هند فروخته بود و همزمان از کشورهای غربی برای رویایی علیه صدام حسین درخواست تجهیزات کرده بود.

ارتباط با تامین سلاح یک روز جنجال آفرید. در سال ۲۰۰۰ پلیس ژاپن کاظم پور را متهم کرد در زمان تصدی مقام سفیر ایران در ژاپن در دهه ۱۹۹۰ تلاش کرده است به طور غیرقانونی سلاح به ایران وارد کند. طبق گزارش نشریه ژاپن تایمز، وی به دلیل مصونیت دیپلماتیک از این اتهامات رهایی یافت. هر زمان این موضوع از سوی خبرنگاران مطرح می شد، وی با بی تفاوتی سرگرم کننده ای اعتنا نمی کرد.

این مرد قاطع همزمان خبرنگاران را جذب و به همان اندازه عصبانی می کرد. صدای بلند وی می توانست پرخاش باشد و با جملات استدلالی بلند صحبت می کرد.

به گفته آرن والثر، دبیرکل سابق مجمع بین المللی انرژی، کاظم پور با چهره پوکر و چشمکی در چشمش، دیگران را جذب می کرد و با شیطنت هنرمندانه، عامدانه برخی را عصبانی و خود و برخی دیگر را سرگرم می کرد.

در جنگ قیمت اواخر دهه ۱۹۹۰، وی در پشت صحنه نقش مهمی برای توافق با عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت ایفا کرد.

این اواخر وی از دیپلماسی خود در برابر دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا بهره برد. در سال ۲۰۱۸ که ترامپ ایران را هدف تحریمهای مجدد قرار داد، کاظم پور در مصاحبه های مطبوعاتی به رییس جمهور آمریکا طعنه زد و گفت: این توییتهای وی هستند که تاثیر ناخواسته ای روی بالا رفتن قیمتهای نفت دارند.

آمیزه ای از سرسختی در مواضع و شوخ طبعی به معنای آن بود که وی طی سالیان متمادی در عین این که با رقیبانش از عربستان سعودی مشاجره می کرد، همچنان حس رفاقت در روابشان داشت.

در یک کنفرانس اوپک در کاخ هافبرگ وین، کاظم پور و همتای سعودیش که تجربه قابل قیاس با وی داشت، با سال ها رقابتی که آنها را به هم پیوند داده بود،  بازو در بازوی یکدیگر عکس انداختند.