بهره‌وری، رمز استمرار تولید

به گزارش می متالز، این ظرفیت بر پایه ذخایر غنی خاک سرب و روی کشور تاسیس شده‌اند. البته به‌دلیل انجام نشدن فعالیت‌های اکتشافی، درحال‌حاضر با کمبود در تامین مواد اولیه مورد نیاز این صنایع روبه‌رو شده‌ایم. درحال‌حاضر، بسیاری از تولیدکنندگان به‌دلیل کمبود مواد اولیه، پایین‌تر از ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کنند و همین موضوع از بهره‌وری تولید آنها می‌کاهد و سودآوری‌شان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، تولیدکنندگان باید سایر پارامترهای رشد بهره‌وری را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند تا از سودآوری فعالیت‌های آنها کاسته نشود. برای بررسی شاخص‌های اثرگذار بر بهره‌وری صنایع سرب و روی کشور با فعالان و تولیدکنندگان این صنایع گفت‌وگو کرده‌ایم.

بهره‌وری در صنایع ما پایین است

محمد حیدرزاده از فعالان صنعت سرب و روی اظهارکرد: بهره‌وری در صنایع گوناگون از اهمیت ویژه برخوردار است. این شاخصه در چند ماه گذشته و در صنایعی مانند سرب و روی اهمیت ویژه‌تری یافته است، چراکه قیمت فلزات اساسی مانند سرب و روی در سطح بین‌المللی کاهش و در عین حال هزینه‌های تولید افزایش یافته است. هرساله به برخی هزینه‌ها همچون تامین مواد اولیه و حقوق و دستمزد افزوده می‌شود؛ بنابراین اگر شرکت‌ها با شرایط قبلی فعالیت کنند، به سمت ضرردهی پیش خواهند رفت. در چنین شرایطی، تنها راه کسب موفقیت در عملکرد یک مجموعه، افزایش بهره‌وری است. بهره‌وری در حوزه‌های مختلفی مانند تولید، انرژی، نیروی انسانی، سرمایه و... مورد توجه قرار دارد. رشد بهره‌وری در تمامی حوزه‌های یادشده زمینه سودآوری آن مجموعه را فراهم می‌کند. 
حیدرزاده در پاسخ به سوالی مبنی بر بررسی وضعیت بهره‌وری در صنعت سرب و روی کشور گفت: بهره‌وری در این صنعت از شرایط ایده‌آلی برخوردار نیست. از میان حوزه‌های یادشده، بهره‌وری تولید جایگاه ویژه‌تری دارد. در تولید شمش سرب یا روی، کنسانتره به واحدهای تولیدی منتقل و به شمش تبدیل می‌شود. در اینجا بهره‌وری مواد یا راندمان معنا پیدا می‌کند و از نسبت میزان محصول تولید شده بر میزان مواد اولیه مصرفی، حاصل می‌شود. میانگین بهره‌وری تولید در واحدهای شمش سرب و روی کشور حدود ۹۰ تا ۹۲ درصد برآورد می‌شود. این رقم در مقایسه با میانگین بهره‌وری این صنعت در کشورهای توسعه‌یافته به مراتب پایین‌تر است. به‌عبارت دیگر، مقداری از فلز در باطله‌ها یا پسماندها تلف می‌شود. 
این مشکل به چند دلیل ایجاد می‌شود. نخست آنکه تجهیزات و فناوری‌های تولید در کشور ما قدیمی هستند و باید بهبود یابند. ضعف دانش فنی نیز در این چالش بی‌تاثیر نیست. ساختار نیروی انسانی و سازمانی هم از دیگر مواردی هستند که می‌توانند در این شاخصه موثر باشند، البته در میان موارد یادشده، بیشترین اثرگذاری با فناوری است. 

این فعال صنعت سرب و روی کشور تاکید کرد: از میان حوزه‌های مختلف بهره‌وری که از آنها نام برده شد، در حوزه انرژی ضعف بیشتری داریم. در کشورهای پیشرفته به ازای تولید یک تن شمش، حدود ۳.۲ تا ۳.۴ مگاوات برق مصرف می‌شود. در صورتی که میزان مصرف انرژی در صنعت ما حدود ۳.۸ تا ۴ مگاوات برق برای هر تن است؛ یعنی به روشنی پیداست که میزان بهره‌وری انرژی در صنایع ما به مراتب پایین است. پایین بودن راندمان الکترولیز را باید علت اصلی این ضعف دانست که به تلفات بالای برق منجر می‌شود. 
وی افزود: بهره‌وری منابع انسانی نیز در صنایع ما پایین‌تر از سایر کشورهاست. دلیل عمده پایین بودن بهره‌وری نیروی انسانی در ایران را می‌توان به فعالیت واحدهای تولیدی با ظرفیت پایین مرتبط دانست. ظرفیت تولید واحدهای سرب و روی در جهان سالانه ۱۰۰ هزار تن برآورد می‌شود. با این وجود، ظرفیت واحدهای تولیدی در کشور ما بسیار پایین‌تر است و بسیاری از تولیدکنندگان سرب و روی با ظرفیت ۱۰ تا ۱۵ هزار تن فعالیت می‌کنند. به‌علاوه آنکه صنایع ما مکانیزه نیستند؛ درنتیجه نیروی انسانی قابل‌توجهی صرف تولید یک تن شمش سرب یا روی می‌شود. مدیریت و نحوه سازماندهی منابع انسانی نیز در بهره‌وری تاثیرگذار است. 
او در پایان تاکید کرد: ظرفیت قابل‌توجهی از سرب و روی در کشور ما ایجاد شده، اما ماده اولیه موردنیاز برای تولید این صنایع محدود است. در چنین شرایطی عرضه و تقاضا برای مواد اولیه مورد نیاز این صنایع یکسان نیست و قیمت‌ها به مراتب افزایش می‌یابد؛ بنابراین تولیدکنندگان باید بهره‌وری را افزایش دهند تا واحدهای تولیدی با سوددهی فعالیت کنند. یعنی راهی جز تاکید بر بهره‌وری وجود ندارد. این بهره‌وری را باید رمز سوددهی و استمرار تولید بدانیم.

الزامات سودآوری تولید

ابراهیم جمیلی، مدیرعامل شرکت زرین معدن آسیا اظهارکرد: تداوم فعالیت یک مجموعه تولیدی بدون توجه به پارامترهای بهره‌وری ممکن نیست. منظور از بهره‌وری این است که با افزایش راندمان و کاهش قیمت تمام شده، محصولی با کیفیت قابل‌قبول و رقابت‌پذیر تولید کنیم. صنعت سرب و روی نیز از این موضوع مستثنا نیست و فعالان این صنعت برای تداوم فعالیت خود باید شاخص‌های مرتبط را مورد توجه قرار دهند. 
مدیرعامل شرکت زرین معدن آسیا افزود: توجه به شاخصه‌های رشد بهره‌وری از الزامات اولیه برای رشد بهره‌وری به‌شمار می‌رود. چنانچه بخواهیم در بازارهای جهانی حضور فعالی داشته باشیم و تولیدات‌مان از قابلیت رقابت در سطح بین‌المللی برخوردار باشند؛ باید الزامات و شاخصه‌های بهره‌وری مورد توجه قرار گیرند. بنابراین بسیاری از تولیدکنندگان و فعالان صنعت سرب و روی به این شاخصه‌ها توجه دارند و در تلاش هستند تا بهره‌وری را افزایش دهند. البته همچنان برخی واحدهای تولیدی در این زمینه با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. این ضعف اغلب به‌دلیل عدم توان سرمایه‌گذاری برای آنها یا کاستی‌هایی که برای تامین ماشین‌آلات و فناوری وجود دارد، حاصل می‌شود. بنابراین همه شاخصه‌های بهره‌وری ازسوی تولیدکنندگان رعایت نمی‌شود. وی افزود: بهره‌گیری از فناوری‌های نوین یکی از الزامات تولید با بهره‌وری بالاست. بر همین اساس نیز ما در پژوهشکده‌ای در زمینه فناوری‌های نوین فعالیت می‌کنیم و در این زمینه موفقیت‌هایی را نیز کسب کرده‌ایم. چنانچه این پژوهش‌ها به مرحله نهایی برسد، نتایج آن را در اختیار صنایع قرار خواهیم داد.
جمیلی در ادامه نقش منابع انسانی را در رشد بهره‌وری حائز اهمیت دانست و گفت: متاسفانه در طول سالیان گذشته، تلاش چندانی برای آموزش نیروی انسانی ماهر انجام نشده است؛ بنابراین این آموزش باید در اولویت قرار گیرد تا سوددهی واحدهای تولیدکننده افزایش یابد.
در نهایت اینکه رشد بهره‌وری از الزامات اساسی افزایش سوددهی واحدهای تولیدی محسوب می‌شود. چنانچه این شاخصه‌ها مورد توجه قرار گیرند، سوددهی واحدهای تولیدی افزایش می‌یابد؛ بنابراین تولیدکنندگان باید این پارامترها را مورد توجه قرار دهند تا با موفقیت هرچه بیشتر، تولید خود را ادامه دهند.