نهاد فرهنگی مقابله با قاچاق نداریم

به گزارش می متالز، سید روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران در برنامه گفت و گوی اقتصادی با موضوع دلایل ناکارآمدی دولت ها در مقابله با قاچاق در پاسخ به این سوال که گمرکات کشور چه اقدامی را در مقابله با قاچاق کشور صورت داده‌اند، گفت: قاچاق پدیده پیچیده‌ای است و مربوط به این دولت و دولت‌های قبل هم نیست. قاچاق زمانی صورت می‌گیرد که برای مرتکب شونده آن مقرون به صرفه باشد. زمانی می‌توان انتظار داشت که قاچاق در کشور صورت نگیرد که هزینه این بزه بالا رفته باشد.

وی افزود: در کشورهای دیگر هم وقتی هزینه قاچاق بالا می‌رود از بروز این موضوع جلوگیری می‌شود. البته باید دقت داشت که قاچاق فقط به دولت بر نمی‌گردد، بلکه به فرهنگ و قانون گذاری هم مربوط است. در حوزه فرهنگ نهاد متولی برای مقابله با تفکر قاچاق نداریم. از سویی هم موضوعاتی مثل مقابله قاچاق به شکل جزیره‌ای دیده می‌شود.

۴ الزام مقابله با قاچاق

لطیفی ادامه داد: ممکن است مواردی که درباره مقابله با قاچاق درباره اختیار دستگاه‌ها تصمیم گیری شود به طور محدود جوابگو باشد. اما در دراز مدت این گونه نیست. باید چنین مواردی نهادینه شود، چارچوب قانونی درست داشته باشد، مجری آگاه به وظایف خود باشد و نظارت درستی صورت گیرد.

سخنگوی گمرک ایران درباره عملکرد مجموعه گمرکات کشورگفت: خیلی از فرایندها چه در حوزه نظارت و اجرا در حال الکترونیکی شدن است و این مورد یکی از موضوعات با اهمیت است و تجربه اجرای جهانی آن نشان داده که باعث کاهش تخلفات می‌شود. در گام بعدی در گمرکات کشور بعد از الکترونیکی شدن به سمت هوشمندی گمرکات داریم پیش می‌رویم.

لطیفی اظهار داشت: در گذشته به دلیل کاغذی بودن احتمال جعل اسناد و ارائه نظرات شخصی وجود داشت اما الان در مکاتبات ۲۵ دستگاه در رویه‌های گمرکی وارد شدند و عملیاتی که آنها انجام می‌دهند و مجوزی که می‌دهند به شکل الکترونیکی است. کد رهگیری تعلق می‌گیرد. این موضوع سبب شد در سال گذشته میزان کشفیات قاچاق به دلیل قابل رصد شدن به ویژه در جایی که عامل انسانی قبلا نقش داشت به طور چشم گیری رشد پیدا کرده است و در حال حاضر رتبه دوم را در جهان پیدا کردیم.

تحریم و مشکلات ایجاد شده برای مقابله با قاچاق

سخنگوی گمرک ایران گفت: برای اینکه جعل و تخلفات کنار گذاشته شود، الکترونیکی شدن را یک راهکار مهم می‌دانیم. البته قبل تر از آن نگاه به قوانین را هم داریم. کشورمان شرایط خاصی است و شرایط تعامل عادی را با سایر کشورها نداریم. محدودیت‌هایی داریم و مجبوریم به گونه متفاوت با دنیا عمل کنیم. این موضوع می‌تواند یکسری باگ ایجاد کند که غیر ارادی است. در کنار این ها افراد سودجویی داریم که می‌خواهند برای انجام تخلفات رخنه کنند.

وی گفت: گمرک در همکاری با سایر دستگاه‌ها موفق عمل کرده است و دستگاه دیگری به لحاظ سطح تعامل با سایر بخش‌ها قابل مقایسه با مجموعه گمرکات نیست. طبق قانون مسوول تجارت فرامرزی گمرک است. بعدها یکسری تبصره‌های ذیل مبارزه با قاچاق کالا و ارز درباره سامانه‌های جامع تجارت مطرح شد که در آن‌ها آمده است تبادل اطلاعات با گمرک صورت گیرد. الان روزانه ۹۰ درصد دیتایی که در سامانه جامع تجارت تبادل می‌شود از سمت گمرک است.

گمرک تغذیه کننده سامانه جامع تجارت

وی تأکید کرد: عزم گمرک برهمکاری است اگر روزی تبادل اطلاعات با گمرک انجام نشود این سامانه دیتایی جزء به اندازه ۱۰ درصد نخواهد داشت و البته این سامانه جامع تجارت اطلاعاتش را به صورت برخط از گمرک می‌گیرد.

سخنگوی گمرک با بیان اینکه برخی منتقدان می‌خواهند سامانه گمرک کنار گذاشته شود این موضوع را ضمن مبهم بودن آینده‌اش و هزینه بر بودن مصداق «اختراع مجدد چرخ دانست» و گفت: معتقد هستیم باید همکاری کنیم و مجوزها را به صورت برخط صادر می‌کنیم، بانک مرکزی، استاندارد، دامپزشکی، قرنطینه همه به گمرک وصل است و نتیجه آن می‌شود تشریفات گمرکی و اگر همکاری نکنیم امکان تجارت به وجود نمی‌آید. وزارت اقتصاد به دلیل حجم بالای تبادل در گمرک حایز رتبه برتر شده است.

وی افزود: سامانه جامع تجارت متصدی ثبت سفارش است و گمرک به این موضوع کاری ندارد. طی همکاری که با وزارت صمت داریم در ورود و خروج کالا و تعیین تعرفه و تبادل اطلاعات به سامانه راهداری که کالا بعد گمرک کجا می‌رود و همچنین سامانه جامع انبارداری از اسفندماه با وجود نواقص این سامانه انبارداری، بخش مربوطه در سامانه گمرک را حذف کردیم و اطلاعات را در این سامانه بارگزاری می‌کنیم.

پاسخ به یک نقد درباره گمرکات

لطیفی در پاسخ به نقدی که گمرکات را مسوول شکل خاص از قاچاق کالا از مبادی رسمی کشور دانست، این طور موضع گرفت: سازمان تحویل گیرنده کالا در حوزه دریایی سازمان بنادر کشتیرانی، در حوزه ریلی شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، در حوزه جاده‌ای سازمان حمل نقل جاده‌ای و در حوزه هوایی شرکت فرودگاه هاست. کالا اول به این ها تحویل می‌شود بعد تخصیص ارز که مشخص شد مرحله اظهار می‌رسد. تازه بعد از آن می‌توان گفت کالا به گمرک وارد شده است. کالا قبل تر به هر بخشی رسیده باشد مرحله انبارداری این دستگاه هاست. اگر هم مشکل قاچاق درباره کالاها اتفاق بیفتد در مراحل قبل تحت اختیار گمرک نیست.