آینده در انتظار نهاد‌های مالی

به گزارش می متالز، در همین راستا، اولین شرکت سبدگردان در سال ۱۳۹۰تاسیس شد و تا سال ۱۳۹۷ با توجه به ارائه این خدمات در سایر نهادهای مالی از جمله شرکت‌های کارگزاری، مشاوره سرمایه‌گذاری و تامین سرمایه، رشد و توسعه قابل توجهی نداشته و سهم اندکی از صنعت مدیریت دارایی را داشتند. شرکت‌های سبدگردان به‌عنوان تخصصی‌ترین نهاد مالی در حوزه مدیریت دارایی بوده و طیف متنوعی از خدمات توسط شرکت‌‌های سبدگردان در قالب دو ابزار اصلی، سبدگردانی اختصاصی و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران ارائه‌ می‌شود.

این شرکت‌ها، مدیریت انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری اعم از با درآمد ثابت، سهامی، مختلط، اختصاصی بازارگردانی و... را عهده‌دار بوده و در کنار مدیریت انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به‌صورت اختصاصی نیز مدیریت دارایی هر سرمایه‌گذار را در قالب سبدهای اختصاصی و با اخذ کد مخصوص عملیات سبدگردانی برای هر مشتری را بر عهده دارند. مدیران حرفه‌ای سبد با لحاظ کردن میزان ریسک‌پذیری مشتریان و اهداف مالی مدنظر ایشان در افق‌های زمانی پیش رو در طول چرخه عمر آنها، اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در راستای حداکثرسازی منافع سرمایه‌گذاران می‌کنند. در همین راستا،  مدیران سبد نیز برای نیل به این اهداف از تکنیک‌هایی نظیر تنوع‌بخشی پرتفوی، حداقل‌سازی ریسک، شناسایی ارزش ذاتی و ارزش‌گذاری منصفانه دارایی‌ها استفاده می‌کنند.

از سوی دیگر باید عنوان کرد که با ابلاغ قانون رفع موانع تولید و برنامه ششم توسعه و ایجاد محدودیت بر نهادهای مالی مرتبط با سیستم بانکی کشور از جمله شرکت‌های تامین سرمایه در تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری و همچنین ابلاغیه‌های سازمان بورس مبنی بر تخصصی کردن فعالیت نهادهای بازار سرمایه و حذف شرکت‌های کارگزاری از مدیریت صندوق‌ها و سبدهای اختصاصی، راه را برای رشد شرکت‌های سبدگردان فعلی و استقبال از تاسیس شرکت‌های سبدگردان خصوصی در بازار را به شدت هموار کرده است. در حال حاضر حدود ۳۰ شرکت فعال سبدگردان در بازار سرمایه وجود دارد که سهم این نهادهای مالی از صنعت مدیریت دارایی به بالاترین رقم تاریخی خود به حدود ۱۵درصد رسیده است.

پیش بینی می‌شود طی دو سال آتی تعداد این نهادها در صورت عدم اعمال محدودیت مجوز تاسیس به بیش از ۱۰۰ شرکت برسد. بنابراین رقابت موجود در این حوزه با شدت بسیار بالایی دنبال خواهد شد. در این راستا لازم است که شرکت‌های موجود در برخی از حوزه‌ها برای عقب نماندن از صنعت و توانایی رقابت گسترده‌ای داشته باشند. شاید بتوان گفت که برخی از این نهادها باید سرمایه‌گذاری‌های عظیمی از جمله در بحث زیرساخت‌های اینترنتی و دیجیتال، کفایت سرمایه، شعب و تربیت نیروی انسانی خبره داشته باشند.

به عبارت دقیق تر لازمه رشد و توسعه یک نهاد مالی داشتن نیروی انسانی خبره، کفایت سرمایه بالا، امکانات زیر ساختی از جمله تجهیزات الکترونیکی و دیجیتال وسیع و شعب گسترده برای پاسخگویی سریع و رضایت‌بخش به مشتریان است. لذا شرکت‌های سبدگردان در حال حاضر نسبت به برخی از نهادهای مالی مانند تامین سرمایه‌ها از کفایت سرمایه پایین و همچنین از زیرساخت‌های الکترونیکی قابل قبولی برخوردار نبوده، ولی پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک شرکت‌های سبدگردان با کفایت سرمایه بالا در بازار ظهور یا به بلوغ برسند.

این در حالی است که طی ماه‌های گذشته، رشد سریع بازار سرمایه و استقبال گسترده سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، صندوق‌ها و سبدهای اختصاصی منجر به غافلگیری تمامی نهادهای مالی شده و اکثر نهادها توان پاسخگویی مناسب به این حجم از مراجعات را نداشته‌اند که شرکت‌های سبدگردان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در این راستا باید پیش‌بینی‌های لازم برای آینده انجام شود تا بتوان در راستای ارائه خدمات متنوع و فرهنگ‌سازی در جامعه اقدام کرد. در همین راستا، شرکت‌های سبدگردان به‌عنوان نهاد تخصصی مدیریت دارایی، نیاز به ابزارسازی داشته و باید طیف متنوعی از ابزارهای مالی از جمله تاسیس انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در پرتفوی خدمات خود داشته باشند که در حال حاضر به شدت در این حوزه سختگیری وجود داشته و به راحتی امکان ابزار‌سازی برای طیفی از ذائقه مشتریان وجود ندارد. این شرکت‌ها باید بیشتر به مردم شناسانده شوند و فرهنگ عمومی سرمایه‌گذاری را باید به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری سوق داد چرا که حضور مستقیم مردم در بازار سهام در بلند مدت به شدت آسیب‌زا بوده و می‌تواند در توسعه پایدار بازار سرمایه نقش مخربی را ایفا کند.  از جمله فرصت‌های فعلی برای رشد و توسعه شرکت‌های سبدگردان نیز همین مورد آموزش و فرهنگ‌سازی لازم برای سوق دادن مردم به سمت حضور غیرمستقیم در بازار سرمایه از طریق خدمات شرکت‌های سبدگردان مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدهای اختصاصی است. همچنین ایجاد انحصار طبیعی از سوی قانون گذار برای تخصصی کردن فعالیت‌های مدیریت دارایی نیز یکی از فرصت‌های موجود برای رشد و توسعه این نهادها است.

در همین راستا، تهدیدهایی نیز برای این صنعت و نهادهای مالی وجود دارد. از جمله تهدید‌های موجود برای شرکت‌های سبدگردان این است که در صورت عدم توسعه متوازن آنها با بازار سرمایه و سایر نهادهای مالی،  منجر به کوچ نیروی انسانی خبره آنها به سایر نهادهای مالی خواهد شد. یکی دیگر از تهدید‌های این صنعت عدم سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه خدمات آنلاین و سایر خدمات خواهد بود. شرکت‌های مدیریت دارایی در دنیا در حال حاضر به سمت استفاده از پلت‌فرم‌های مدیریت پرتفوی هوشمند  مطابق با مکانیزم غیر‌حضوری تمایل پیدا کرده‌اند و این قبیل شرکت‌ها در سالیان اخیر توسعه قابل توجهی داشته‌اند. لذا با توجه به رشد ضریب نفوذ اینترنت در کشور،  لازم است که در این زمینه برای رشد و توسعه شرکت‌های سبدگردان سرمایه‌گذاری قابل توجهی صورت گیرد.

عزت‌الله طیبی کارشناس بازار سرمایه