تقاضای جهانی برای عناصر نادر خاکی افزایش می‌یابد

به گزارش می متالز، در گزارش «هشت کشور برتر در تولید عناصر نادر خاکی در سال 2017» اشاره شد که عناصر نادر خاکی شامل 17 عنصر از جدول تناوبی هستند که برخلاف نامشان در زمین فراوانند، اما به‌دلیل آنکه کانسار پر عیاری از آن‌ها قابل تصور نیست، اکتشاف و استخراج آن‌ها مشکلات بسیاری دارد. در سال 2017 دو عنصر فلزی پراسئودیمیوم (Praseodymium) و نئودیمیوم (Neodymium) که با آلیاژ NdPr نیز شناخته می‌شوند، بیشترین توجه را به خود جلب کردند. این آلیاژ در ماشین‌ها و وسایل نقلیه الکتریکی هیبریدی و در رباتیک کاربرد دارند. سایت «فلزات آنلاین» نگاهی به بازار عناصر نادر خاکی انداخته است.

در میانه ماه اوت سال 2017 شرکت Adamas Intelligence گزارش داد که قیمت NdPr نسبت به 3 سال گذشته بیش از 50 درصد افزایش یافته است به‌نحوی که نئودیمیوم اکساید تا 68 دلار بر هر کیلوگرم معامله شد و همچنین قیمت پراسئودیمیوم اکساید نیز به 85 دلار برای هر کیلوگرم رسید. پراسئودیمیوم اکساید به‌عنوان یک ترکیب دی الکتریک (Dielectric) به همراه سیلیکون کاربرد دارد.

بر اساس گزارش Nikkei Asian Review، قیمت نئودیمیوم در اواسط ماه سپتامبر 2017 حدود 95 دلار بر هر کیلوگرم بود که به معنای افزایش 90 درصدی در قیمت نسبت به یک سال پیش از آن (سال 2016) و نیز افزایش 80 درصدی از آغاز سال 2017 بود. در همین حال قیمت تربیوم (Terbium) در حدود 600 دلار بر هر کیلوگرم بود که رشد 36 درصدی را نسبت به ماه نوامبر سال 2016 شاهد بوده است.

تولید در چین: چین بیش از 80 درصد از عرضه عناصر نادر خاکی و بیش از 66 درصد از تقاضای جهانی در سال 2017 را به‌خود اختصاص داده بود. بازرسی‌های زیست‌محیطی، کاهش ذخیره‌ انبارها، افزایش فعالیت‌های تجاری و نیز میزان تقاضا برای بسیاری از محصولات نادر خاکی، قیمت‌های جهانی این عناصر را تحت تأثیر قرار داده بود. شرکت Adamas Intelligence در گزارش خود آورده است که تولیدات غیر قانونی عناصر نادر خاکی در چین طی سال 2017 کاهش یافته است، این امر نشان می‌دهد که بازرسی‌های جدی‌تری توسط دولت در حوزه تولید عناصر نادر خاکی در چین اتفاق افتاده است. این حرکت در تولیدات، افزایش نظارت دولتی و همچنین تقویت قدرت قیمت‌گذاری توسط تولید‌کنندگان عمده عناصر نادر خاکی در چین مؤثر بوده است.

تولید خارج از چین: بزرگ‌ترین تولیدکننده عناصر نادر خاکی در خارج از چین شرکت استرالیایی Lynas است (شایان ذکر است که استرالیا پس از چین در جایگاه دوم تولید عناصر نادر خاکی قرار دارد). این شرکت در معدن Mount Weld در استرالیای غربی مشغول به فعالیت است و سالانه بیش از 5 هزار تن NdPr  تولید می‌کند. بیشترین میزان محصول تولیدی این شرکت توسط شرکت‌های ژاپنی خریداری می‌شود. شرکت‌های این کشور علاقه زیادی برای تغییر بازار خود از چین و رو آوردن به سمت سایر بازارها  نشان می‌دهند.

در هر صورت افزایش قیمت‌ها، توسعه پروژه‌ها در زمینه عناصر نادر خاکی را در خارج از چین افزایش داده است. استرالیا، روسیه، برزیل، کانادا، جمهوری بوروندی (واقع در آفریقای مرکزی) و تانزانیا از جمله کشورهای فعال در این حوزه هستند.

در ماه نوامبر 2017، شرکت Mkango قراردادی را با گروه Noble Group به‌منظور توسعه پروژه عناصر نادر خاکی در جمهوری مالاوی (Malawi) امضا کرد. طبق این توافقنامه، یک مطالعه امکان‌سنجی برای ارزیابی تولید عناصر نادر در این کشور صورت خواهد گرفت.

تحولات آمریکا: معادن عناصر نادر خاکی Mountain Pass در آمریکا که قبلا متعلق به شرکت Molycorp بودند، در تابستان سال 2017 توسط کنسرسیومی از شرکت‌های مختلف خریداری شد. همچنین در سال 2017، وزارت انرژی آمریکا، تحقیقاتی را در جهت توسعه یک روش ارزان قیمت برای استخراج عناصر نادر خاکی از زغال‌سنگ به‌منظور تأمین تقاضای داخلی به‌صورت بومی، تأمین مالی کرده است. در ماه نوامبر نیز، محققان دانشگاه کنتاکی (Kentucky) ادعا کردند که برای اولین بار برخی عناصر نادر را با 98 درصد خلوص از منابع زغال‌سنگ تهیه می‌کنند. گفته شده که این پروژه در بهار سال 2018 در آمریکا صنعتی و عملیاتی خواهد شد.

تقاضای نئودیمیوم و پراسئودیمیوم 14 درصد از کل تقاضا در حوزه عناصر نادر خاکی را در سال 2017 به‌خود اختصاص دادند و انتظار می‌رود که این مقدار تا سال 2027 به بیش از 24 درصد افزایش یابد. شواهد حاکی از آن است که افزایش قیمت‌ها در سال 2018 روندی پر شتاب‌تر را طی کند. بنابر نظر کارشناسان، عرضه در چین نسبت به سال گذشته تغییری نخواهد کرد و باتوجه به افزایش تقاضای جهانی، اکسید نئودیمیوم با کسری عرضه و افزایش قیمت مواجه خواهد شد.

بر اساس تخمین Adamas Intelligence، ارزش سالانه اکسید عناصر نادر خاکی برای تولید محصولات کاربردی در سال 2016 به 1.44 میلیارد دلار رسیده بود. بنا‌ بر گفته این شرکت، افزایش تقاضای جهانی برای اکسیدهای عناصر نادر خاکی تا سال 2025 ارزش بازار این محصولات را به بیش از 6 میلیارد دلار خواهد رساند. نمودار 1 بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عناصر نادر خاکی به‌جز چین را در سال 2017 نشان می‌دهد. شایان ذکر است که چین به‌تنهایی در سال 2017، حدود 5 برابر کشور استرالیا عناصر نادر خاکی  استخراج و استحصال کرد. در ضمن کشور ویتنام نیز با تولید 100 تن از ترکیبات معدنی عناصر نادر، کمترین تولیدات عناصر نادر خاکی را از بین 8 کشور برتر تولیدکننده داشت.