سرنوشت بازار نفت پس از توافق اوپک

به گزارش می متالز، روسیه وعده داده است تولید خود را به بازارهای نفت سرازیر نکند و در عین حال نرخ پایبندی بالایی به توافق نفتی نشان داده است. میزان ذخایر کاهش پیدا کرده‌اند و قیمت‌های نفت اوایل سال میلادی جاری تا رکورد ۷۱ دلار در هر بشکه برای برنت و ۶۵ دلار در هر بشکه برای وست تگزاس اینترمدیت صعود کردند که بالاترین قیمت سه سال اخیر بودند. با این همه کسانی که دیدگاه منفی به دورنمای قیمت نفت دارند، داستان شیل آمریکا را پیش می‌کشند.

آژانس بین المللی انرژی در گزارش اخیر خود اعلام کرده تولید نفت آمریکا ممکن است امسال به مرز ۱۱ میلیون بشکه در روز صعود کند. شمار دکل‌های حفاری نفت در سراسر این کشور افزایش یافته و مجموع دکل‌های حفاری به بالاترین میزان از آوریل سال ۲۰۱۵ رسیده است. وضعیت جاری بازارهای نفت به مدد توافق میان تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک است که قیمت‌های نفت را پس از اینکه به پایین ۲۶ دلار ریزش کردند، نجات داد.

اما این سوال مطرح است که بازارهای نفت پس از منقضی شدن توافق نفتی میان کشورهای اوپک و غیراوپک چه وضعیتی پیدا خواهند کرد؟ به عبارت دیگر چه مدت تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک می‌توانند به محدود نگه داشتن تولید خود ادامه دهند؟ با افزایش تولید آمریکا این احتمال وجود دارد که این تولید کنندگان به زودی از محدودیت تولید دست بکشند. بعلاوه عدم وجود آمار خوش بینانه پیرامون رشد تقاضا، وضعیت را برای نفت بیش از پیش منفی می‌کند.

این وضعیت نتیجه پیشرفت‌های فناوری و انعطاف پذیری تولید کنندگان شیل آمریکا است که با وجود ریزش قیمت‌های نفت، همچنان به تولیدشان ادامه دادند. اما توافق وین که به سرکردگی عربستان و روسیه منعقد و به اجرا درآمد، موفق شد قیمت‌های نفت را بالا ببرد. در واقع اوپک و روسیه منافعی در حفظ قیمت بالاتر برای نفت دارند. برای هر یک دلاری که از قیمت نفت کم می‌شود، روسیه ۲ میلیارد دلار درآمد از دست می‌دهد. عربستان سعودی که بزرگترین صادر کننده نفت اوپک است برای تضمین عرضه موفقیت آمیز سهام آرامکو به قیمت‌های بالاتر نیاز دارد. به این دلایل توافق نفتی که از ابتدای سال گذشته آغاز شد، تا پایان سال ۲۰۱۸ تمدید شد و این احتمال وجود دارد که به مدت طولانی‌تری تمدید شود اما تا چه مدت؟

کسانی که زیر و بم بازار را می شناسند می‌توانند حدس بزنند که محدودیت تولید فعلی تا زمان عرضه اولیه عمومی سهام آرامکو ادامه خواهد داشت. زمانی که عرضه اولیه عمومی سهام غول نفتی عربستان انجام شد، می‌توان انتظار داشت عزم این کشور برای ادامه محدودیت عرضه سست شود. مدیران انرژی روسیه اعتمادشان را به این توافق از دست می‌دهند. بسیاری از مدیران صنعت انرژی روسیه در نوامبر سال گذشته نگرانی خود را نسبت به افزایش تولید شیل آمریکا ابراز کرده بودند. بنابراین باید دید چه مدت به دیگران اجازه می‌دهند بر روی تلاش‌های آنها موج سواری کنند. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی، آمریکا تا سال ۲۰۲۲ به یک صادرکننده بزرگ نفت و گاز تبدیل خواهد شد. این آژانس برآوردهای خود را مورد بازبینی قرار داده و اعلام کرده تولید آمریکا امسال به ۱۱ میلیون بشکه در روز خواهد رسید در حالی که برآورد قبلی این آژانس برای این رویداد سال ۲۰۱۹ بود.

برخی از اعضای اوپک برای بالا بردن تولیدشان آماده می‌شوند. پس از نشانه‌های محدود شدن اشباع عرضه در بازارهای نفت، کشورهای کویت، امارات متحده عربی و عراق طرح‌های خود برای افزایش تولید پس از پایان توافق اوپک را رونمایی کردند. وزیر نفت کویت اعلام کرد که کشورش تولید خود را از ۳ میلیون بشکه در روز به ۳.۲۲۵ میلیون بشکه در روز تا پایان مارس افزایش خواهد داد. عراق نیز قصد دارد تولید خود را از ۴.۶ به ۵ میلیون بشکه تا پایان امسال افزایش دهد در حالی که ایران اعلام کرده ممکن است پس از منقضی شدن توافق، ۱۰۰ هزار بشکه در روز به تولید خود اضافه کند. مطمئنا روسیه نیز تولید خود را افزایش خواهد داد.

اعضای اوپک قرار است برای بازبینی استراتژی نفتی خود در ژوئن دیدار کنند. سطح ذخایر نفت همچنان بالاتر از میانگین پنج سال است که سطح هدف گذاری شده در توافق نفتی اوپک و غیراوپک بوده، باقی مانده است و نشان می‌دهد که این تولیدکنندگان باید تلاش بیشتری کنند اما برخی از اعضای این گروه ممکن است برای خروج زودتر از توافق وسوسه شوند.

دکتر ممدوح سلامه، اقتصاددان نفت بین الملل و مشاور بانک جهانی در نفت و انرژی به قیمت‌های نفت دیدگاه مثبتی دارد و می‌گوید عوامل عرضه و تقاضای بازار نفت به حد کافی مثبت هستند تا قیمت ها را در سال ۲۰۱۸ بین ۷۰ تا ۷۵ دلار در هر بشکه حفظ کنند. طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول، اقتصاد جهانی به میزان ۳.۹ درصد در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ در مقایسه با ۳.۵ درصد در سال ۲۰۱۷ رشد می‌کند. پیش بینی شده تقاضای جهانی برای نفت امسال نسبت به سال میلادی گذشته بین ۱.۷ تا ۲ میلیون بشکه در روز رشد کند.

دکتر سلامه تعهد میان روسیه و عربستان را قوی ارزیابی کرده و می‌گوید آنها به دنبال افت شدید قیمت‌های نفت در سال ۲۰۱۴ لطمات شدیدی را متحمل شدند و به همین دلیل مایل نیستند دوباره این تجربه را تکرار کنند.

اما اتکای بازار نفت به یک توافق که تولید برخی از تولیدکنندگان را محدود می‌کند، ایده خوبی نیست به خصوص اگر نخواهیم به این حقیقت اشاره کنیم که محدودیت‌های تولید با چالش‌هایی به شکل رشد تولید آمریکا مواجه شده است.   یک راه برای خروج از این وضعیت وجود دارد که در تقاضا خلاصه می‌شود.

صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده اقتصاد جهانی امسال شاهد رشد خواهد بود. رشد اقتصاد منطقه یورو رونق گرفته است. انتظار می‌رود تقاضا از سوی هند و چین نیز افزایش پیدا کند. برقی‌سازی حمل و نقل و تغییرات سیاستی حمایت کننده از تغییرات اقلیمی عوامل دیگری هستند که باید مد نظر گرفته شوند. بخش حمل و نقل یک مصرف کننده بزرگ نفت است. چین که بزرگترین ناوگان خودرو را در جهان دارد، قصد دارد تا سال ۲۰۲۲ خودروهای مرسوم را ممنوع کند. فرانسه و سایر کشورها نیز این روند را دنبال می‌کنند.

بر اساس گزارش اویل پرایس، مذاکرات اخیر درباره تشکیل یک ابرگروه اوپک که پیوندی میان اوپک و روسیه خواهد بود، خوش بینی بازار را تقویت کرده است. با این همه باید دید آیا روسیه با این طرح همراهی می‌کند. حتی اگر چنین اتفاقی روی دهد، واقعیت این است که چنین قراردادهایی نمی‌توانند راه حل دائمی برای ثبات بازارهای نفت باشند. تهدیدی که از سوی آمریکا وجود دارد، واقعی است و کاهش تولید یک راه حل بلندمدت برای ثبات بازارهای نفت نیست.