خیز ایران برای دستیابی به ۳درصد تولید جهانی فولاد

در این همایش که با حضور محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت، مهدی کرباسیان، رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو)، علی‌اکبر ناطق‌نوری، رییس دفتر بازرسی رهبر معظم انقلاب اسلامی و با حضور مسئولان داخلی فولاد و سرمایه‌گذاران خارجی برگزار شد، وضعیت فولاد کشور و جذب سرمایه‌گذاری برای آن مورد بررسی قرار گرفت.

صنایع معدنی اقتصاد تک‌محصولی را نجات دهند

در این همایش علی‌اکبر ناطق نوری، رییس دفتر بازرسی رهبر معظم انقلاب اسلامی عنوان کرد: در کشور باید صنعت فولاد را به‌عنوان یک صنعت مادر و اشتغالزا گسترش دهیم چراکه فولاد به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی به‌شمار می‌رود. ناطق نوری ادامه داد: در ایران ۶۸ نوع ماده معدنی وجود دارد که برخی از آنها مانند سرب و روی انگوران یا چادرملو و گل‌گهر در رده‌بندی جهانی قرار دارند. همچنین ظرفیت بالقوه ذخایر معدنی در کشور ما به ۵۰ میلیارد تن می‌رسد. از این‌رو با استخراج و فرآوری این مواد معدنی و ایجاد ارزش‌افزوده کارهای بسیاری می‌توان انجام داد. وی با تاکید بر فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب در راستای اقتصاد مقاومتی عنوان کرد: اقتصاد را باید از تک‌محوری بودن نجات بدهیم، چراکه این تک‌محوری با تاکید بر نفت اقتصاد ما را آسیب‌پذیر خواهد کرد. از این‌رو باید صنایع معدنی و زنجیره آن در کنار نفت قرار گیرد. ناطق نوری در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: اکنون برای سال ۱۴۰۴ خورشیدی دستیابی به ظرفیت ۵۵میلیون تن فولاد خام برنامه‌ریزی شده که از این رقم حدود ۲۰میلیون تن باید راهی بازارهای صادراتی شود که تحقق آن نیاز به تولید کیفی دارد. وی تاکید کرد: باید ابزار و شرایط لازم را فراهم کرد تا تولید کیفی در بازارهای جهانی جایگاه خود را پیدا کند، در غیراین صورت از بازارهای بین‌المللی حذف خواهیم شد. ناطق نوری ادامه داد: کشوری مانند سوئد ۴میلیون تن فولاد تولید می‌کند اما صادرات فرآورده آنها با بالاترین ارزش‌افزوده همراه است چراکه بر روی کیفیت و ایجاد ارزش‌افزوده تاکید دارند. رییس دفتر بازرسی رهبر معظم انقلاب همچنین در ادامه با برشمردن مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، عنوان کرد: سرمایه و سرمایه‌گذار به جای می‌رود که امنیت وجود داشته باشد. از این‌رو باید فضای امن را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنیم. از سوی دیگر نیز باید کارها را در این زمینه به بخش خصوصی سپرد. مشکل دیگر نیز بروکراسی است که دولت باید از آن پرهیز کند.

سازماندهی زنجیره فولاد در دولت یازدهم

در هفتمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: موضوع دستیابی به ظرفیت ۵۵میلیون تن فولاد خام در افق ایران ۱۴۰۴ به‌عنوان یک سیاست اصولی دنبال می‌شود و این حق ایران است و برنامه‌ای بلندپروازانه به‌شمار نمی‌رود. به گزارش صمت، محمدرضا نعمت‌زاده عنوان کرد: با آغاز دولت یازدهم سامان‌دهی زنجیره فولاد از معدن تا محصول نهایی پیگیری شد، چراکه پیش از این تنها فعالیت معادن را داشتیم و سایر زنجیره کامل نبود و بیشتر پروژه‌ها تعطیل شده بودند. ما در این دوره سعی کردیم پروژه‌ها را سامان‌دهی کنیم. وی در ادامه درباره صادرات فولاد بیان کرد: ما برای ۵۵میلیون تن فولاد برنامه راهبردی داریم و رصدگیری می‌کنیم که توازن را در طول زمان حفظ کنیم. نعمت‌زاده با اشاره به رشد زنجیره فولاد از سال ۹۳ به بعد گفت: در سال ۹۲ تولید کنسانتره سنگ‌آهن از ۲۸میلیون تن ظرفیت به ۴۵میلیون تن با رشد ۶۰درصد، گندله از ۲۱میلیون تن به ۳۵میلیون تن با ۶۶درصد رشد، آهن اسفنجی از ۱۹میلیون تن به ۲۷میلیون تن با رشد ۲۴درصد، شمش از ۲۴میلیون تن به ۳۱میلیون تن با ۲۹درصد رشد و نورد از ۳۱میلیون تن به ۳۷میلیون تن با رشد ۱۹درصد رسیده است. وی تاکید کرد: برای رسیدن به ۵۵میلیون تن به ۳ برابر آن سنگ‌آهن نیاز است، به عبارت دیگر به ۱۵۰ تا ۱۶۰میلیون تن سنگ آهن نیاز داریم. نعمت‌زاده ادامه داد: هرچند احتمال دارد معادن کشور برای تامین مواد اولیه مورد نیاز در بلندمدت جوابگو نباشد، اما معادن زیادی وجود دارد که علاوه بر روی زمین، در عمق قرار دارند و تاکنون به بهره‌برداری نرسیده‌اند. از این‌رو باید در پی اکتشاف‌های بیشتری باشیم. وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: دستیابی به ۳درصد تولید جهانی به‌عنوان حق ایران ارزیابی می‌شود، اما اکنون یک درصد تولید فولاد داریم. وی خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در کشور کمبود ورق فولادی وجود دارد و برای تولید ورق نازک با استانداردهای بالا باید سرمایه‌گذاری شود. نعمت‌زاده گفت: ایران می‌تواند ۲۰میلیون تن صادرات فولاد داشته باشد اما این مهم ۲درصد بازار تجارت این کالا را در بر خواهد گرفت. به گفته وی، ایران دارای قابلیت لازم برای تولید ۱۰درصد فولاد مخصوص و آلیاژی است و در عین حال برای تولید در صنعت فولاد، موضوع کاهش مصرف انرژی در زمینه آب حداقل به میزان ۵درصد و برای برق افزون بر ۱۰درصد مورد نیاز است. وزیر صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: در حالی که در سال ۲۰۱۶ میلادی رشد جهانی تولید فولاد خام یک درصد ثبت شده بود، ایران توانست نسبت به سال ۲۰۱۵میلادی افزایش تولید ۱۰درصدی را ثبت کند. نعمت‌زاده در ادامه تاکید کرد: ما باید مصرف فولاد و ساخت‌وساز را گسترش دهیم. البته مهم این است که بتوانیم صنایع پایین‌دستی فولاد را فعال و برای ورق‌های گرم و سرد سرمایه‌گذاری بیشتری کنیم و بیش از پیش به سمت تولید فولادهای خاص و آلیاژی برویم. از این‌رو خواهش من این است که بانک‌های خارجی و داخلی و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به سمت سرمایه‌گذاری هدایت شوند.

نیاز ۳۰ میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری فولاد

رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) نیز سخنران دیگری بود که در این همایش صحبت کرد. وی گفت: برگزاری همایش تخصصی فولاد در حقیقت کمک به دولت و سازمان توسعه نوسازی معادن و صنایع معدنی است، چراکه فولاد از شاخص‌های مهم توسعه به‌شمار می‌رود. به گزارش صمت مهدی کرباسیان در ادامه خاطرنشان کرد: صنعت فولاد در دهه پنجم خود به‌سر می‌برد و در این سال‌ها باوجود کوشش‌های بسیاری که به عمل آمده، نبود توازن در حلقه‌های این زنجیره، مشکلاتی را ایجاد کرده بود اما با شروع دولت یازدهم تلاش وافری شد تا توسعه متوازن برمبنای ملاحظه‌های زیرساختی و زیست‌محیطی با مسئولیت اجتماعی انجام شود. افق دستیابی به ظرفیت ۵۵میلیون تن فولاد ۱۴۰۴ یعنی ۲۰۲۵ است. البته این برنامه که در قالب طرح جامع فولاد تدوین شده نگاه بازار داخل و توجه به صادرات فولاد را مدنظر قرار داده است. وی افزود: برای رسیدن به تولید ۵۵میلیون تن فولاد، بزرگترین مشکل جذب سرمایه است. براساس بررسی‌های انجام‌شده به ۳۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش فولاد در ۵ سال آینده نیاز داریم. کرباسیان گفت: انتظار می‌رود تا پایان دولت یازدهم راه‌اندازی کارخانه‌هایی شامل پروژه ۶۰۰ هزار تنی پرعیارسازی جلال‌آباد (کرمان) و ۵میلیون تنی گندله‌سازی گل‌گهر (سیرجان - کرمان) و نیز ۲ کارخانه ۵میلیون تنی گندله‌سازی سنگان، محقق شود. رییس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی با اشاره به وضعیت فعلی فولاد عنوان کرد: ۲۷میلیون تن تولید فولاد داریم که به توسعه ۲۸میلیون تن دیگر فولاد تا چشم‌انداز نیاز داریم. همچنین در این راستا برای تولید ۳۳میلیون تن آهن اسفنجی، ۳۲میلیون تن گندله و ۴۳میلیون تن در کنسانتره نیاز به برنامه‌ریزی داریم. کرباسیان افزود: در راستای توازن در زنجیره فولاد با پیگیری وزارت صنعت، معدن و تجارت و همکاری ایمیدرو کارخانه‌های جدید کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و فولاد احداث شده یا در حال احداث است. در روزهای اخیر گشایش‌های جدیدی در آهن اسفنجی و گندله و آهن اسفنجی داشته و خواهیم داشت. همچنین در بخش‌های جانبی فولاد نیز از جمله نسوزها و... پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم و در برخی از این محصولات نیز از واردات بی‌نیاز شدیم. وی ادامه داد: براساس برنامه ششم توسعه اقتصادی متوسط رشد اقتصاد ۸درصد و متوسط رشد معدن ۸/۸درصد پیش‌بینی شده و به‌طور قطع رشد اقتصادی کشور درصورت تخصیص همزمان طرح‌ها می‌تواند بر تقاضای فولاد در سال ۹۶ اثر مثبت بگذارد. کرباسیان خاطرنشان کرد: سهم تولید فولاد ایران از تولید خاورمیانه ۶۱/۶درصد است که نسبت به سال قبل رشد ۱/۸درصدی داشته است. همچنین یکی از اقدام‌های مهم سال گذشته دستیابی به رکورد بیش از ۴میلیون تن صادرات فولاد است که تا پایان سال ۱۳۹۵ این میزان به ۶میلیون تن نیز خواهد رسید.

۷ طرح فولادی

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت پیرامون طرح‌های استانی فولاد نیز گفت: همزمان با شروع به کار دولت و مدیریت جدید ایمیدرو، چالش‌های متعددی را در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی داشتیم، اما تصمیم بر آن شد که ۷ طرح فولادی استانی تکمیل و انتظار مردمان آن مناطق به پایان رسد. وی اضافه کرد: آبان امسال کارخانه آهن اسفنجی فولاد سفیددشت چهار محال و بختیاری به‌عنوان نخستین کارخانه از فولادهای استانی افتتاح شد و به‌سرعت نیز محصول تولیدی را در اختیار مشتریان داخلی قرار داد. به گفته این مقام مسئول، اکنون نیز نوید راه‌اندازی ۳ کارخانه آهن اسفنجی فولاد شادگان (خوزستان)، فولاد میانه (آذربایجان‌شرقی) و فولاد نی‌ریز (فارس) تا پایان دولت یازدهم، داده می‌شود. کرباسیان، موضوع توسعه اکتشاف را مهم برشمرد و خاطرنشان کرد: در این زمینه از ابتدای سال ۱۳۹۳ برنامه وسیعی برای اکتشاف در ۲۱ استان و در سطح ۲۵۰ هزار کیلومترمربع آغاز شد و حاصل این امر تاکنون کشف ۵۰۰میلیون تن سنگ‌آهن و ۳۵۰میلیون تن زغال‌سنگ است.

چالش‌های پیش‌روی فولاد

رییس هیات عامل ایمیدرو در زمینه چالش‌های پیش‌روی صنعت فولاد ایران نیز عنوان کرد: فناوری در این بخش قدیمی است و موجب شده بهره‌وری صنعت فولاد ایران در مقایسه با رقبا نیاز به افزایش داشته باشد؛ ضمن آنکه در این مسیر، بکارگیری فناوری‌های جدید در اولویت قرار دارد. وی افزود: ایران در مسیر حرکت به سمت خشکسالی بوده و ژاپنی‌ها پیشنهاد کاهش ۴۰درصدی مصرف آب را ارائه داده‌اند و علاوه بر آن مصرف گاز و الکترود گرافیتی نیز می‌تواند کاهش یافته و سایز کوره‌های قوس نیز بزرگتر شود که منجر به کاهش هزینه می‌شود؛ البته صنایع پایین‌دستی نیز به توسعه جدی نیاز دارد. کرباسیان چالش دیگر را مکان‌یابی بیان کرد و گفت: براساس طرح جامع فولاد، بهترین مکان توسعه در کنار دریاهای جنوبی کشور بوده که سازمان ایمیدرو بدین منظور در حال توسعه مناطق ویژه در نواحی بندرعباس، پارسیان و چابهار است. وی کمبود زیرساخت را مسئله مهمی دانست و اضافه کرد: کمبود زیرساخت به‌ویژه در بخش ریلی معادن و صنایع معدنی مشهود و هزینه تامین آن بالاست که می‌توان به توسعه‌های ریلی، اسکله، خطوط انتقال آب و نیرو اشاره کرد.