علت تعطیلی معادن سنگ آهن، فقط عوارض صادراتی نیست/ تعطیلی معادن کوچک و عدم النفع معادن بزرگ

به گزارش می متالز، قیمت فولاد و محصولات فولادی در سال ۱۳۹۹ در بازار داخلی دچار نوسانات شدیدی شده و جالب این که در سال جاری هم صادرات فولاد کاهش شدید پیدا کرده و هم این که تولید آن افزایش پیدا کرده است.

در سال های اخیر، تولید کنندگان سنگ آهن نسبت به قیمت فروش دستوری این ماده معدنی به شرکت های فولادی انتقاد داشته و دارند و برخی از فعالان سنگ معدن، عوارض ۲۵ درصدی صادرات را به نفع فولادی ها می دانند. در مقابل، مسئولان تشکل تولید فولاد نیز، فعالان بخش سنگ آهن را به نوعی زیاده خواه می دانند.

به منظور بررسی چالشی که در زنجیره تولید فولاد ایران وجود دارد، در اولین گام و به قصد موشکافی دقیق این چالش با مهندس سجاد غُرُقی گفت و گو کرده ایم و در این راستا، دیدگاه های فعالان بخش های مختلف این زنجیره را جویا شدیم. غرقی، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران است که اخیراً از تعطیلی ۲۰۰ معدن کشور خبر داده بود.

طرح احیای معادن غیر فعال و راکد در سال ۱۳۹۸ و برای دومین سال پیگیری شد و امسال هم دولت و وزارت صنعت و معدن، پیگیری اجرای احیای معادن غیر فعال است. در عین حال، جنابعالی اخیراً گفته اید که ۲۰۰ معدن به خاطر سیاست های دولت تعطیل شده اند.

این ۲۰۰ معدن در چه دوره ای تعطیل شده اند یعنی از چه زمانی این تعطیل شدن اتفاق افتاده است؟

تعداد ۲۰۶ معدن در حوزه معادن سنگ آهن تعطیل شده اند و این معادن، معادن کوچک مقیاس هستند. ما کلاً حدود ۴۳۴ معدن سنگ آهن در کشور داریم که ۱۱ معدن، بزرگ مقیاس هستند و الباقی کوچک و متوسط مقیاس هستند.

از حدود ۴۲۰ معدن کوچک و متوسط سنگ آهن، تعداد ۲۰۶ واحد در سال ۱۳۹۸ تعطیل بودند. دلایلی متعددی برای تعطیلی این معادن وجود دارد اما دلایل عمده که توسط انجمن تولید کنندگان سنگ آهن و اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تحلیل شده، برمی گردد به پایین بودن قیمت فروش سنگ آهن نسبت به قیمت های جهانی.

در کشور ما برای حمایت از صنعت فولاد، عوارض سنگین ۲۵ درصدی بر صادرات سنگ آهن بسته شده. از طرفی هم، با نظام قیمت گذاری داخلی، بسیاری از معادن دیگر اقتصادی نیست که سنگ آهن صادر کنند و صادرات سنگ آهن، بیش از ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده است. بازاری که به عنوان جایگزین صادرات می ماند، بازار داخلی است. در بازار داخلی نیز، قیمت سنگ آهن تا ۵۰ درصد از نسبت های جهانی پایین تر است. چون قیمت ها به صورت دستوری و به نفع حلقه شمش فولاد، به عنوان مصرف کننده سنگ آهن اعلام می شود، ما در حوزه معادن بزرگ سنگ آهن، با عدم النفع این معادن مواجه هستیم و در حوزه معادن کوچک، با ضرر و تعطیلی مواجه هستیم.

به دلیل این که معادن کوچک، با توجه به کوچک مقیاس بودن و این که از صرفه مقیاس بهره مند نیستند، آسیب پذیرتر هستند. این معادن، ظرفیت تولیدی در حد ۱۲ تا ۱۵ میلیون تُن دارند که الان نیمی از آن فعال است.

قیمت سنگ آهن تا ۵۰ درصد از نسبت های جهانی پایین تر است. چون قیمت ها به صورت دستوری و به نفع حلقه شمش فولاد، به عنوان مصرف کننده سنگ آهن اعلام می شود، ما در حوزه معادن بزرگ سنگ آهن، با عدم النفع این معادن مواجه هستیم و در حوزه معادن کوچک، با ضرر و تعطیلی مواجه هستیم

اطلاعات دقیقی دارید که این ۲۰۶ معدن سنگ آهن از چه زمانی تعطیل شده اند؟

آمار این که دقیقا این معادن در چه بازه ای فعال و غیر فعال بوده اند، انجمن سنگ آهن دارد. اساساً ما سه نوع معدن سنگ آهن داریم که یک نوع، سنگ آهن هماتیتی است. مصرف این معادن در کارخانه های سیمان است و بخشی از مواد استخراج شده از این معادن که در نوار غربی کشور قرار دارند، به عراق و اقلیم کردستان صادر می شود. در آنجا کارخانه سیمانی تاسیس شده که این نوع سنگ آهن را مصرف می کند.

عوارض ۲۵ درصدی که بر صادرات وضع شده یعنی ۲۵ درصد از قیمت فوب اخذ شود و نه ۲۵ درصد از سود. این ۲۵ درصد از قیمت فوب و قیمت نهایی، بیش از ۱۰۰ درصد از سود را پوشش می دهد. برخی معادن هماتیتی که مصرف داخلی هم ندارند، به خاطر وضع این عوارض صادراتی، دیگر صادر نمی شود.

دومین نوع از معادن ما، معادن سنگ آهن مَگنتیت هستند که آنها هم مصرف داخلی ندارند و محصولات این معادن را می توانستند صادر کنند اما به دلیل این که عوارض سنگینی وضع شده، این معادن هم از رده خارج شده اند.

سومین نوع معادن، معادنی هستند که مصرف داخلی هم دارند ولی به خاطر کوچک مقیاس بودن آنها، هزینه های معدن کاری این معادن بالاتر است. این معادن، دسترسی به منابع دیگر ندارند و درآمد آنها از فروش داخلی است. به خاطر این که قیمت گذاری در زنجیره تولید فولاد، به صورت متعادل نیست، این معادن نیز غیر اقتصادی شده اند و بخش زیادی از معادن فعال هم، زیر ظرفیت تولید کار می کنند.

برای مثال اگر یک معدن پروانه بهره برداری ۱۰۰ هزار تُن در سال دارد ولی با ۷۰ هزار تن کار می کند. به طور مشخص در بخش سنگ آهن مَگنتیت، سنگ آهن دانه بندی را به کارخانه های تولید کُنسانتره آهن می فروشند. همچنین کارخانه های کنسانتره سازی، کنسانتره تولیدی خودشان را به گندُله ای ها می فروشند و همچنین گندله ای ها به آهن اسفنجی ها و تا آخر.

وضعیت قیمت گذاری این اقلام چگونه است؟

الان نسبت کنسانتره به شمش فولاد در بازار جهانی ۲۴ درصد است. برای مثال اگر یک شمش فولاد ۱۰۰ دلار قیمت گذاری می شود، کنسانتره را با قیمت ۲۴ دلار می خرند. در ایران، این نسبت ۱۶ درصد است یعنی در ایران، کنسانتره آهن را نزدیک ۴۵ درصد ارزان تر از نسبت جهانی می فروشند.

کمیسیون معادن اتاق بازرگانی ایران اعتقاد دارد که این نسبت باید واقعی تر شود. پیشنهاد انجمن تولید کنندگان سنگ آهن، خانه معدن ایران و کمیسیون معادن اتاق ایران این بوده که این نسبت ۲۱ درصد شود.

در کشور ما برای حمایت از صنعت فولاد، عوارض سنگین ۲۵ درصدی بر صادرات سنگ آهن بسته شده. از طرفی هم، با نظام قیمت گذاری داخلی، بسیاری از معادن دیگر اقتصادی نیست که سنگ آهن صادر کنند و صادرات سنگ آهن، بیش از ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

در چارچوب اتاق بازرگانی پیشنهاد داده اید که قیمت سنگ آهن از ۷.۵ درصد فعلی به ۸.۵ درصد قیمت شمش فولاد خوزستان برسد. قیمت سنگ آهن در دنیا و بازارهای جهانی مشخص است.

عملاً در ایران سنگ آهن با چه قیمتی فروخته می شود؟

ما هزینه تولید کنسانتره را حساب کردیم و گفتیم اگر قرار باشد نسبت کنسانتره ۲۱ درصد قیمت شمش فولاد شود، چه عددی اقتصادی خواهد بود که بتواند سنگ آهن دانه بندی عیار ۵۸ را بگیرد. ما به عدد ۸.۵ درصد برای سنگ آهن رسیدیم.

این ۸.۵ درصد نسبت سنگ آهن از شمش، پیشنهاد اولیه انجمن تولید کنندگان سنگ آهن است. در حالی که پیشنهاد ما این است که همه چیز بر مبنای قیمت های جهانی باشد.

به دلیل این که وقتی ما شمش فولاد را بر مبنای قیمت جهانی صادر می کنیم و حتی وقتی شمش فولاد  در بورس کالای ایران عرضه می شود تا ۱۲ درصد از قیمت فوب [قیمت عمده فروشی منطقه] هم بالاتر است، پس نهاده هایش هم با این قیمت رقابتی عرضه شود و نه این که نهاده های آن ۴۵ درصد ارزان تر از قیمت فوب فروخته شود.

*الان در بازارهای جهانی قیمت سنگ آهن عیار ۶۵ درصد تنی ۱۳۴ دلار است. به طور مشخص در ایران، یک تن سنگ آهن با چه قیمتی فروخته می شود؟ سن
گ آهنی که خوراک کارخانه کنسانتره می شود با عیار ۵۰ است و سنگ با عیار ۶۵ درصد به طور مستقیم خوراک کوره می شود. سنگ آهن ۶۵ درصد، نادر است و شاید به ۵ درصد کل ظرفیت ما نرسد پس در رنج قیمت گذاری ما قرار نمی گیرد. در بازارهای جهانی، سنگ آهن هایی که رقابتی است ۵۸ درصد، ۶۰ درصد و ۶۲ درصد است.  

ما اگر بخواهیم سنگ آهن وارد کنیم قیمت تمام شده حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می شود ولی چیزی که از داخل خریداری می شود حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است.

بالاخره قیمت سنگ آهنی که در داخل کشور فروخته می شود چقدر است؟

کنسانتره سازان ما سنگ آهن با عیار ۴۰ تا ۵۰ درصد را مصرف می کنند یعنی اقتصادی نیست که سنگ آهن با عیار ۵۸ درصد وارد کنید. ما دو روش تولید فولاد داریم که یک روش کوره بلند است و یکی هم احیای مستقیم.

کارخانه با روش کوره بلند، سنگ آهن با عیار ۵۸ تا ۶۲ مصرف می کند اما کارخانه هایی که مصرف گندله آهن و آهن اسفنجی دارند، وارد دسته بندی کنسانتره و گندله می شوند. ما در مورد این دسته صحبت می کنیم که عمده معادن ما در این حوزه است.

معادل دلاری سنگ آهنی که معادن کشور به کارخانجات داخلی فروخته می شود چه رقمی  است؟

ما اگر بخواهیم سنگ آهن وارد کنیم قیمت تمام شده حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می شود ولی چیزی که از داخل خریداری می شود حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان است. ما باید عیار ۵۰ درصد را با عیار ۵۰ درصد مقایسه کنیم و سنگ آهن با ۵۰ درصد را با ۶۰ درصد مقایسه کنیم.

سنگ آهن با عیار کمتر و زیر ۶۰ درصد در بازارهای جهانی، معمولاً حدود ۲۰ دلار کمتر از سنگ آهن با عیار ۶۵ درصد است.
به ازای کاهش هر یک عیار سنگ آهن، یک تا یک و نیم دلار، کسر می کنیم ولی وقتی اختلاف عیار به ۱۵ درصد می رسد اصلاً رده بندی متفاوت است. درست است که سنگ آهن با عیار پایین تر مثلا حدود ۲۰ درصد ارزانتر است.

سنگ آهن با عیار ۵۰ درصد صادراتی نیست. شما در بازار نمی توانید بگویید من سنگ آهن با عیار ۵۰ درصد دارم و صادر می کنم. سنگ آهن های از عیار ۵۳ به بالاتر صادراتی می شوند و حتی به زحمت می توان سنگ با عیار ۵۳ درصد صادر کنیم. اصلاً با عوارض ۲۵ درصدی نمی توان صادر کرد و وارد ضرر می شویم.

در حقیقت سنگ آهن با عبار ۵۵ درصد و بالاتر صادراتی است. ما اگر می خواهیم کشف قیمت کنیم از طریق حلقه بعدی بهتر می توان کشف قیمت کرد. این که انجمن سنگ آهن و معدن کاران، تاکیدشان بر قیمت کنسانتره و دانه بندی بوده، به همین دلیل است.

سنگ آهن برای مصرف داخلی از عیار ۴۰ درصد شروع می شود تا ۵۷ درصد می رود. دوم این که بستگی به عناصر مزاحم آن دارد. سنگ آهن دانه بندی با عیار ۵۰ درصد به عنوان شاخص تعیین شده و اگر عیار ۴۰ درصد یک مقدار از قیمت آن کم می شود و اگر ۵۷ درصد باشد یک مقدار به آن اضافه می شود.

فرضاً سنگ آهن با عیار ۵۰ درصد ۱۰۰ دلار است. قیمت سنگ آهنی که در داخل کشور به شرکت های فولاد سازی فروخته می شود چقدر است؟

نسبت به قیمت جهانی ۴۵ تا ۵۰ درصد کمتر فروخته می شود یعنی ۴۵ تا ۵۰ درصد ارزانتر.

شما پیشنهاد داده اید که قیمت سنگ آهن از ۷.۵ درصد قیمت شمش فولاد به ۸.۵ درصد افزایش پیدا کند ولی آقای صالحی معاون شرکت ذوب آهن اصفهان می گوید ما سنگ آهن عیار  تا ۶۱ درصد را ۱۰ تا ۱۰.۷ درصد قیمت شمش خریداری می کنیم.

آقای صالحی سنگ با عیار ۶۰ درصد را گفته اند و ما درباره عیار ۵۰ درصد صحبت می کنیم. ما یک کارخانه کوره بلند در ایران داریم که شرکت ذوب آهن است. موضوع تامین سنگ آهن ذوب آهن اصفهان حل شده. حالا ما سنگ های مگنتیتی داریم که تبدیل به گندله می شوند. الان اختلاف عدد و رقمی در این زمینه وجود دارد.

الان دیگر شرکت ذوب آهن سنگ آهن را بر مبنای ۱۰ درصد  و ۱۰.۷ درصد قیمت شمش خریداری می کند؟

من اطلاع ندارم ولی آقای صالحی این نکته را مطرح کرده اند.

هیچوقت سنگ آهن داخلی بالاتر از قیمت جهانی فروخته نشده. متاسفانه ساختار ما فقط تمرکز بر حلقه تولید شمش فولاد دارد. از کارخانه های نورد سوال کنید می گویند ما شمش را گران می خریم. از فعالان بخش کنسانتره و معدن سنگ آهن هم سوال کنید می گویند شرکت های فولادی، ارزان می خرند

به هر حال خرید سنگ آهن با قیمت ۱۰.۷ درصد شمش فولاد، بیش از رقم پیشنهادی شما یعنی ۸.۵ درصد است.

ما عیار ۵۰ تا ۶۰ درصد را ۸.۵ درصد پیشنهاد داده ایم ولی ۶۰ درصد چیز دیگری می شود. دوم این که خرید شرکت ذوب آهن، سنگ آهن به صورت تخفیفی است و در بازار نمی خرد.

وقتی که شرکت ذوب آهن، از طریق هیأت دولت، سنگ آهن سنگان را  می گیرد در واقع تهاتر بین بنگاه های دولتی اتفاق می افتد. شرکت ذوب آهن، یک مورد استثنا بوده و هم مصرف آن جدا بوده و هم سیستم خرید آن متفاوت است.

برای سنگ آهن با عیار ۶۰ درصد چه پیشنهادی جهت اصلاح قیمت دارید؟

ما قیمتی برای ۶۰ درصد نداریم و به همین دلیل موضوع ذوب آهن متفاوت است. بحث و تمرکز اصلی ما روی سنگ آهن دانه بندی ۵۰ درصد و کنسانتره ۶۶ درصد تا ۶۷ درصد و آهن اسفنجی است. در جایی که باید اصلاح قیمتی اتفاق بیفتد و نزدیک به قیمت های جهانی شود این است که ۱۶ درصد به عدد ۲۴ درصد نزدیک شود.  

مقامات وزارت صنعت و معدن اعلام کردند که در سال ۱۳۹۸ تعداد ۱۴۵ معدن در مسیر فعال سازی قرار گرفته اند و ۳۲ معدن فعال شده اند. آیا در سال ۱۳۹۸ معادن سنگ آهن غیر فعالی بودند که در سال گذشته فعال شوند و جزو این آمار قرار بگیرند؟

آمار تفکیکی این معادن احیا شده را وزارت صنعت و معدن دارد.

شما این آمار را ندارید ولی این آمار را دارید که ۲۰۶ معدن سنگ آهن تعطیل شده اند.

بله. تعداد ۲۰۶ معدن دارای پروانه بهره برداری تعطیل هستند.

آقای اسماعیلی، معاون امور معادن وزارت صنعت و معدن از فروردین ۱۳۹۹ بارها اعلام کرده اند که بیش از ۱۰۰۰ معدن یا ۲۵ درصد از معادن غیر فعال را فعال می کنند. آیا شما در این زمینه همکاری خاصی داشته اید که این ۱۰۰۰ معدن فعال شوند؟

معادن ما شامل معادن مختلف از جمله شن و ماسه تا سنگ های ساختمانی و سنگ آهن می شود. من الان آماری ندارم این که دقیقاً چه تعداد از معادن به مدار برگشته اند ولی ما به عنوان فعالان بخش خصوصی در حوزه اتاق بازرگانی، روندها را بررسی می کنیم.

ما نمی توانیم مورد به مورد به معادن کمک کنیم و به آنها وام بدهیم. این کاری است که با وجود تعداد زیاد این نوع معادن، شدنی نیست. ما در قدم اول باید قیمت ها را رقابتی کنیم و خود به خود معادن احیا می شوند.

معادن ما، چهار منبع اصلی برای درآمد دارند. یک منبع، فروش در بازار ایران است و یک منبع هم فروش صادراتی است. منبع سوم، از طریق وام و تسهیلات بانکی بوده و چهارمین منبع، سرمایه گذاری خارجی است. هر معدن می تواند از این چهار منبع، پول جمع کند.

ما سرمایه گذاری خارجی نداریم و تحریم هستیم. در حال حاضر اگر یک بنگاه معدنی بخواهد کار کند، می تواند از دو طریق ارز ناشی از صادرات و فروش داخلی، اقدام کند. با عوارض ۲۵ درصدی، صادرات هم غیر اقتصادی و غیر ممکن شده. در بازار داخلی هم به جای این که قیمت گذاری رقابتی باشد یا بر مبنای عرضه و تقاضا  یا قیمت های جهانی در بورس کالا باشد، درصد بندی شده.

در این حالت تعیین شده که سنگ آهن به اندازه ۷ درصد قیمت شمش فروخته شود. این نوع قیمت گذاری باعث می شود، سرمایه جذب بخش معدن نشود و سرمایه موجود هم حفظ نمی شود. وقتی در بازار داخلی، قیمت گذاری ۴۰ درصد یا ۵۰ درصد ارزان تر از قیمت صادراتی است، انباشت سرمایه مولّد در بخش معدن اتفاق نمی افتد.

در سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، معادن کوچک سنگ آهن تعطیل شدند و معادن بزرگ سنگ آهن، عدم النفع داشتند. معادن گل گهر و چادرملو، معادن بزرگ بوده و قطعاً سودده هستند.

آقای سبحانی رئیس انجمن تولید کنندگان فولاد اخیراً گفتند که در برخی مواقع، شرکت های فولادی، سنگ آهن داخلی را بالاتر از قیمت جهانی خریداری می کردند. این خرید بالاتر از قیمت جهانی در چه زمانی اتفاق افتاده است؟

هیچوقت سنگ آهن داخلی بالاتر از قیمت جهانی فروخته نشده. متاسفانه ساختار ما فقط تمرکز بر حلقه تولید شمش فولاد دارد. از کارخانه های نورد سوال کنید می گویند ما شمش را گران می خریم. از فعالان بخش کنسانتره و معدن سنگ آهن هم سوال کنید می گویند شرکت های فولادی، ارزان می خرند.

به عنوان مثال بگویم که در تیر ماه ۱۳۹۹، قیمت فوب شمش ۳۷۶ دلار بود. این ۳۷۶ دلار بر مبنای نرخ دلار ۲۱ هزار تومان حدود ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان می شد ولی در بورس کالا و بازار آزاد، شمش فولاد با قیمت ۸ میلیون  و ۲۰۰ هزار تا ۹ میلیون تومان معامله می شد یعنی اگر شمش فولاد وارد می کردیم ارزان تر تمام می شد تا این که از بورس کالا خریداری می کردیم.

با این وضعیتی که در سال های اخیر وجود داشته است در سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، معادن کوچک سنگ آهن تعطیل شدند و معادن بزرگ سنگ آهن، عدم النفع داشتند. معادن گل گهر و چادرملو، معادن بزرگ بوده و قطعاً سودده هستند.

بر مبنای ارزان فروشی و با توجه به قیمت های جهانی و متوسط نرخ دلار ۱۰ هزار تومانی، ما حساب کردیم که معدن گل گهر ۱۸۶۰ میلیارد تومان فقط در دوره ۲ ساله ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، عدم النفع داشته است و این پول به حلقه بعدی رفته است. البته عددها از روی صورت های مالی مشخص است.

شما موضوع عدم النفع بخش معدن را مطرح می کنید و مقامات وزارت صنعت و معدن تاکید می کنند که می خواهند سود در زنجیره تولید فولاد یعنی از معدن تا کارخانه های فولاد به صورت عادلانه توزیع شود و هنوز پیگیر اجرایی کردن روش آن هستند. از طرفی، وزارت صنعت و معدن در سال ۱۳۹۹ هم پیگیر احیای معادن تعطیل شده. و جنابعالی آمار تعطیلی ۲۰۰ معدن را در مرداد ۱۳۹۹ اعلام کرده اید. آیا ممکن است تعدادی از معادن تعطیل شده مورد نظر شما، در همین سال ۱۳۹۹ تعطیل شده باشند؟

ممکن است و البته آمارها در اواخر سال منتشر می شود. معمولا وزارتخانه و مرکز آمار، در آخر سال آمار می دهند.

این ۲۰۶ معدن سنگ آهنی که الان عنوان می کنید تعطیل شده اند، فقط مربوط به سال ۱۳۹۸ است؟

این آمار انجمن تولید کنندگان سنگ آهن است که در انتهای سال ۱۳۹۸ احصاء شده بود.

پس به نظر شما ۲۰۶ معدن سنگ آهن، فقط در سال ۱۳۹۸ تعطیل شده اند.

در سال ۱۳۹۸ این معادن تعطیل بوده اند. ممکن است بعضی از آنها در سال ۱۳۹۷ تعطیل شده باشند یعنی روند تعطیلی معادن از سال های قبل شروع شده بود.

ما دو مساله داشتیم که یک عامل، افت قیمت در بازارهای جهانی بود و یک عامل دیگر هم عوارض صادراتی ۲۵ درصدی بود. در حقیقت با عوارض ۲۵ درصدی، درآمد معادن از محل صادرات کاهش پیدا کرد.

آقای عسکرزاده دبیر انجمن تولید کنندگان سنگ آهن در آبان ۱۳۹۸ گفته بود تعداد معادن فعال از ۳۶۴ واحد با عوارض ۲۵ درصدی صادراتی به ۱۲۳ واحد کاهش یافته است.

آقای عسکرزاده به عنوان دبیر انجمن، آمار دقیق تری دارند. چون ما هم از آمار انجمن استفاده می کنیم.

عوارض ۲۵ درصدی بر صادرات از اول مهر ماه ۱۳۹۸ به بعد اخذ شده. آقای عسکرزاده، علت تعطیلی را در عوارض ۲۵ درصدی دانسته اند ولی شما تعطیلی معادن سنگ آهن را فقط مربوط به سال ۱۳۹۸ نمی دانید.

بله. تعطیلی این معادن فقط به سال ۱۳۹۸ نمی شود. در سال ۱۳۹۸ اعلام شد که چه تعداد معدن فعال بوده و چه تعداد تعطیل هستند.

پس به نظر شما برخی از این معادن ممکن است در سال ۱۳۹۷ تعطیل شده باشند و فقط به خاطر عوارض ۲۵ درصدی تعطیل نشده اند.

حتی ممکن است سال ۱۳۹۶ تعطیل شده باشند. البته اگر مدت تعطیلی معادن زیاد باشد سلب مالکیت می شوند. ما دو مساله داشتیم که یک عامل، افت قیمت در بازارهای جهانی بود و یک عامل دیگر هم عوارض صادراتی ۲۵ درصدی بود. در حقیقت با عوارض ۲۵ درصدی، درآمد معادن از محل صادرات کاهش پیدا کرد.