پراکندگی جغرافیایی تولیدکنندگان طلا

به گزارش می متالز، یافته‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که اشیای زینتی ساخته‌شده از طلا مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد در ایران یافت شده است. در ایران و در دوره قاجار اقداماتی برای بهره‌برداری از معادن طلای موته انجام شد. پس از مشروطیت امتیاز معدن طلای آستانه اراک به اشخاص واگذار شد ولی نتیجه‌ای از آن به‌دست نیامد و با این شرایط شرکت کل معادن ایران از اواسط دهه ۱۳۳۰ مطالعات اکتشافی بر روی معادن طلای موته انجام داده و پس از پیروزی انقلاب اکتشاف مجددی در دو نوبت در کانسار طلای موته توسط شرکت مذکور صورت گرفته است. به‌جز موته بیش از هزاران محدوده و نشانه معدنی طلا در ایران وجود دارد.

علاوه بر آن کانسارها و معادن متعدد مس، آنتیموان، آرسنیک، تنگستن، مولیبدن و سرب و روی کشور نیز گاهی در حد اقتصادی حاوی طلا هستند. مجتمع طلای موته (تحت‌پوشش ایمیدرو) مجری تهیه و تدوین طرح جامع طلا است. ظهور و پیدایش ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین موجب افزایش مشکلات و چالش‌های طلا در بازارهای بین‌المللی شده بود، چراکه موجب شده بسیاری از سرمایه‌گذاران این حوزه اقبال خود را نسبت به آن از دست بدهند و در حوزه ارزهای دیجیتال به‌خصوص بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کنند. اما با فراگیر شدن ویروس کووید-۱۹ و تعطیلی بیش از ۸۰ معدن طلا در سراسر جهان بازار طلا از حالت رکود خارج و به‌شدت افزایشی شده است. GlobalData‌ براساس آمار نشان داده است که بیش از ۱۶۰۰ معدن در سراسر جهان به‌طور موقت متوقف شده و همه‌گیری این ویروس توانسته است تا حدود زیادی بر وضعیت بخش معدن و شرکت‌های فعال در این بخش در سراسر دنیا اثرگذار باشد. عملکرد‌۸۰ معدن طلای جهان به‌واسطه کووید-۱۹ مختل شده و به همین دلیل در حالی که پیشتر اوج عرضه طلا محتمل‌تر بود، اما امروز اوج قیمت این فلز گرانبها بسیار حائز اهمیت است. با توجه به اهمیت این ماده معدنی و به گفته محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران، متولی بخش معدن در کشور باید به‌طور هوشمندانه و چابک نسبت به توسعه پروژه‌های طلا اقدام کند و بستر تولید را هرچه سریع‌تر برای سرمایه‌گذار فراهم سازد. به گفته بهرامن، میزان تولید طلای جهانی طبق آمار در سال ۲۰۱۸، ۳۵۰۳ تن در دنیا بوده است. (طلای معدنی) چین، روسیه و استرالیا به‌ترتیب، سه تولید‌کننده برتر طلای جهان در سال ۲۰۱۸ بوده‌اند و ایران دارای رتبه ۳۹ در بین تولیدکنندگان طلای جهان با تولید تقریبی حدود ۱۲ تن در پایان سال ۹۸ است. پراکندگی جغرافیایی تولیدکنندگان طلای جهان نشان‌دهنده آن است که بیشترین سهم از تولید طلا به کشورهای چین با ۲۲ درصد، آمریکای‌جنوبی و مرکزی با ۱۷ درصد، آمریکای‌شمالی با ۱۵ درصد، آفریقا با ۲۰درصد و روسیه با ۱۴ درصد اختصاص داشته است و سهم سایر کشورهای جهان نیز ۱۲ است. به گفته بهرامن، جمع میزان ذخایر جهانی طلا، حدود ۴۱ هزار و ۵۵۰ تن است. به گفته رئیس خانه معدن ایران اهمیت طلا در دنیا موجب شده تا این ماده معدنی دچار نوسانات قیمتی بسیاری شود که درخصوص عوامل موثر در رشد قیمت طلا می‌توان به «رشد صنعتی و اقتصادی»، «سیاست‌های مالی دولت‌های بزرگ» و «نوسانات قیمت نفت، بازار بورس و ارز» اشاره کرد.  وی به عوامل موثر بر افزایش تقاضای محصول در ایران شامل «جواهرآلات، سرمایه‌گذاری و تقاضای بانک‌مرکزی» اشاره کرد.  اما درخصوص اینکه مکانیزم قیمت‌گذاری جهانی و داخلی در صنعت طلا چگونه ارزیابی می‌شود نیز بهرامن می‌گوید: نحوه تعیین قیمت طلا به‌صورت روزانه و در لندن بر مبنای توافق بین عرضه و تقاضا بین چند شرکت معتبر تعیین و به سرعت به جهان مخابره می‌شود و اکثر کشورها پیرو این قیمت‌گذاری هستند. عوامل دخیل در قیمت‌گذاری داخلی نیز به گفته بهرامن دربر‌گیرنده سه عامل است که در این‌خصوص می‌توان به عوامل تاثیرگذار در قیمت جهانی طلا، نرخ تبدیل دلار به ریال و عرضه و تقاضای مقطعی اشاره کرد.  درخصوص عمده چالش‌های فعالان صنعت معدن‌کاری طلا در ایران نیز بهرامن می‌گوید: عدم‌صدور مجوز صادرات برای این ماده معدنی توسط بانک‌مرکزی ایران! در کنار تحریم‌های بیگانه! چالش واردات کربن اکتیو و سیانور به‌واسطه تحریم‌ها و قاچاق بودن این ماده که مقرر شده بود تا اعضای کمیته طلا خانه معدن ایران با تشکیل کنسرسیوم طلا نسبت به راه‌اندازی کارخانه تولید سیانور و کسب مجوزهای قانونی از سازمان‌های ذی‌ربط اقدام کنند که متاسفانه مکاتبات ابتدایی در این‌خصوص برای تخصیص زمین مورد‌نیاز بعد از گذشت یک‌سال ونیم همچنان پشت درهای وزارت صمت معطل مانده است. از سوی دیگر در حال‌حاضر ۹‌درصد مالیات ارزش افزوده بر شمش طلا در صورتی که مقرر شده از نیمه دوم سال‌جاری کان‌لم‌یکن شود همچنان اعمال می‌شود. به گفته بهرامن، صنعت معدن‌کاری طلا در ایران با چالش عدم‌ورود فناوری‌های نوین، فقردانش فنی، نبود ماشین‌آلات نوین مواجه است. با توجه به عدم‌امکان فروش شمش به بانک‌مرکزی و عدم‌مجوز صادرات طلا توسط بانک‌مرکزی موضوع معاملات معاوضه‌ای (طلا و جواهر) با ویژگی‌های خاص و نحوه معاملات آنها منجر به عدم‌تمکین برخی از فعالان نسبت به قانون مالیات ارزش‌افزوده شده است.  همچنین امروز تولیدکنندگان طلا علاوه بر اینکه بانک‌مرکزی طلایشان را نمی‌خرد نمی‌توانند طلای تولیدی خود را در بورس لندن مستقیما به فروش برسانند. یکی دیگر از معضلات موجود این است که طلایی که معدن‌کار تولید می‌کند معمولا حاوی ۷۰ یا ۸۰ درصد طلای خالص است و این طلا در هرجای دنیا تولید شود، باید به معدود کشورهایی فرستاده شود که کارخانه‌های تصفیه در آن وجود دارد که این موضوع هم به‌دلیل تحریم در شرایط کنونی با مشکلات خاص خود انجام می‌گیرد. ضرورت برنامه‌ریزی، استفاده از همه امکانات، ظرفیت‌ها و تسریع در روند امور برای نیل به اهداف، در نقشه راه صنعت طلا باید با تعریف و برنامه‌ریزی دقیق و آینده‌نگرانه‌ای در این حوزه به‌انجام برسد.  به گفته بهرامن، ایران که یک درصد کل اراضی کره زمین را شامل می‌شود، حداقل باید ۳۲ تن طلا در سال تولید کند که رسیدن به این مرز اکنون انرژی زیادی می‌خواهد، باید بتوانیم این کار را با کمک بخش‌خصوصی و دولتی به سرانجام برسانیم. اما اکنون در حد نرمال است و خوشبختانه ذخایر طلا در ایران با توجه به ساختار زمین‌شناسی کشور مطلوب است. استان‌های طلاخیز کشور، آذربایجان‌غربی، کردستان، خراسان‌رضوی، خراسان‌جنوبی، سیستان و بلوچستان، سمنان، زنجان، آذربایجان‌شرقی و حتی اصفهان، استان مرکزی و قم از شرایط خوبی برای کشف ذخایر مواد معدنی برخوردارند.

با توجه به اهمیت این ماده معدنی فعالان این بخش در سومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار که هفتم، هشتم و نهم مهرماه امسال در تهران برگزار می‌شود به ارزیابی این ماده معدنی می‌پردازند. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن‌های ۶- ۴۲۷۱۰۱۸۰ تماس بگیرند یا به وب‌سایت http://events.den.ir مراجعه کنند.