اکتشافات جدید، مشکل تامین سنگ آهن را حل می کند

افتتاح طرح های آهن اسفنجی و اطلاع از آخرین اقدامات ایمیدرو در زنجیره فولاد، بهانه ای شد تا با مهدی کرباسیان هم صحبت شویم.

ایمیدرو در سال 92 با چه تصویری از فولادهای استانی مواجه بود و چه اقداماتی در این راستا انجام داد؟

در ابتدای دولت یازدهم با 7 طرح متوقف فولادی روبرو بودیم و همچنین در بحث آهن اسفنجی، فولاد و تامین مالی چین هنوز اقدام عملیاتی بر روی آن ها صورت نگرفته بود.

زیر ساخت های این طرح ها به طور کلی با مشکلات عدیده ای روبرو بود. هشتمین طرحی که از طریق آگهی فروخته شد؛ متوقف و در دادگاه علیه ایمیدرو و وزارت صنعت که وظایف خود را خوب انجام ندادند، شکایت شد. ما تلاش کردیم ظرف یکی دو سال اول باتوجه به اینکه ایمیدرو بیش از 21 هزار میلیارد تومان از اموالش به اسم خصوصی سازی و رد دیون به نهادهایی تخصصی یا غیر تخصصی واگذار شده بود؛ را ساماندهی کنیم. خوشبختانه سیاستی را در پیش گرفتیم مانند گرفتن سرمایه گذاران یا مشارکت. که مشارکت ها از 65 درصد تا 85 درصد پروژه ها را شامل شد. با این شرکا؛ شرکت های مشترک تشکیل دادیم. آهن اسفنجی را فعال کردیم ، فاینانس چین را با شرکت ال سی سی فعال کردیم که خوشبختانه آهن اسفنجی تعدادی از واحدهای فولادی، به بهره برداری رسیده است. سپید دشت، میانه، شادگان، نی ریز افتتاح شد و سبزوار هم در آستانه افتتاح است. مشکلات هشتمین طرح را با سرمایه گذار برطرف کردیم و در حال حاضر شرکت ها به سمت فولاد سازی می روند. پیش بینی ما این است که از سال 98 واحدهای فولادسازی هم یکی پس از دیگری به بهره برداری خواهد رسید و به ظرفیت فولاد کشور اضافه خواهد شد.

تکلیف زیر بناها در طرح های فولادی به ویژه در حوزه حمل و نقل به چه صورت است ؟

زیرساخت ها در حوزه فولاد 55 میلیون تن یکی از دغدغه های اصلی ما است. ما در حوزه گاز و برق مشکل نداریم.

در رابطه با مسئله حمل و نقل یکی از چالش های اصلی کشور در حوزه ریلی است که سرمایه گذاری سنگینی را نیاز دارد. متاسفانه ظرف 10 الی 15 سال گذشته سرمایه گذاری کافی در این بخش صورت نگرفته، مخصوصا در برخی پروژه ها جانمایی پروژه ها در جای مناسب نبوده به این معنا که در نقاطی باید "بار" به صورت طولانی حمل شود تا به مقصد برسد و در برخی مکان ها خود ناوگان ریلی ظرفیت ندارد. لذا ما فکر می کنیم بخش ریلی یکی از نگرانی ها و چالش هدف تولید 55 میلیون تن فولاد است. در این زمینه جلسات موثری با کارگروه های شرکت راه آهن و وزارت صنعت و معدن برگزار شد که امیدواریم مشکلات برطرف شود. ولی بپذیریم که نیاز اصلی سرمایه گذاری است و امیدواریم با عنایت دولت و مجلس این مسئله مهم برنامه ریزی شود.

باتوجه به اینکه بحران آب یکی از چالش های صنایع فولاد ساز به عنوان صنایع آب بر هستند، آیا با هدف کاهش مصرف آب به سمت استفاده از تکنولوژی های پیشرفته پیش خواهیم رفت؟ برنامه ایمیدرو در این زمینه چیست ؟

حوزه آب یکی از چالش های اصلی است نه فقط در حوزه فولاد، در دیگر حوزه های معدن وصنایع معدنی موضوع آب مطرح است. در حوزه فولاد به دلیل اینکه متاسفانه بیشتر پروژه ها اکثرا در درون کشور است و بعضا جاهایی که از نظر آب دچار مشکل هستند، پیشنهاد این است که پروژه های جدید در کنار آب طراحی شود.

در رابطه با آب، پسآب شهرها یکی از راهکارهای اساسی است که خوشبختانه مد نظر طراح های فولادی است. مثلا شرکت بزرگی مثل فولاد مبارکه پسآب اطراف را استفاده می کند و شرکت های دیگر کم و بیش به این گونه عمل می کنند.

یکی از راهکارها این است که تکنولوژی های جدیدی را استفاده کنیم که کم آب بر باشد. این موضوع در پروژه های جدید قابل استفاده است و جزو مواردی است که سرمایه گذاران حتما مد نظر قرار می دهند. وزارت صنعت، معدن و تجارت هم روی این مسئله حساس است؛ اما برای پروژه هایی که از قبل داریم و آب بر هستند، طرح های جدیدی پیش بینی می شود. مثلا در مورد آهن اسفنجی پروژه های میدرکس جز پروژه هایی است که ظرف سال ها در ایران اقدام شده و این پروژه ها با تکنولوژی های جدید 40 درصد صرفه جویی آب دارند.

با توجه به میزان ذخایر سنگ آهن و افزایش ظرفیت های فولاد در آینده، خطر کمبود سنگ آهن را چگونه ارزیابی می کنید؛ دولت باید چه اقداماتی در این راستا انجام دهد و سیاست گذاری برای توسعه متوازن زنجیره فولاد چگونه باید باشد ؟

برای رسیدن به 55 میلیون تن، بحث سنگ آهن، کنسانتره ، گندله، آهن اسفنجی و نهایتا بحث زیرساخت ها اعم از حمل و نقل، آب، برق، گاز و مسایل مرتبط با آن قرار شد طراحی شود.

خوشبختانه مشاور طرح این موارد را پیش بینی کرده است. در حال حاضر 33 میلیون تن ظرفیت فولاد است که از 22 میلیون تن به این عدد رسیدیم و در کنار آن گندله و تولید بیش از 100 در صد و کنسانتره هم نزدیک به صد در صد افزایش پیدا کرده است. پیش بینی ما این است که در کنار این بحث چون زنجیره فولاد در حال تکمیل است؛ بایستی که هدف بین 16 تا 20 میلیون تن صادرات فولاد را در دستور کار جدی قرار دهیم. خوشبختانه در سال 96 ما به حدود 8 میلیون تن فولادخواهیم رسید و این نشان دهنده این است که اگر بتوانیم روی این مسئله تمرکز و حمایت های لازم را داشته باشیم؛ انشاالله می توانیم به اهداف صادراتی هم دست یابیم.

بدیهی است کشور ما شانس بزرگ در داشتن معادن سنگ آهن دارد. 3 میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ آهن در کشور وجود دارد که پیش بینی ما در مورد اکتشافات انجام شده است. به رقم حداقل 50 درصد افزایش میرسیم گاز به میزان و قیمت مناسب داریم.

با توجه به سند1404 پیش بینی ما این است که حداقل 10 سال بعد هم با تولید 55 میلیون تن مشکل سنگ آهن نداریم ولی پیش بینی ما این است که با اکتشافات جدیدی که انجام می شود؛ سنگ آهن به میزان کافی خواهیم داشت. در اکتشافات اخیر در عمق یکی از حفاری هایی که در فلات مرکزی انجام شده حدود 2 میلیارد تن ذخیره سنگ آهن عمیق رسیدیم پیش بینی می شود در جاهای دیگر هم این عملیات عمیق را انجام بدیم در معادن حتما ذخایر بیشتری خواهیم داشت ضمن اینکه با توجه به داشتن گاز و قرار گرفتن صنایع معدنی و فولادی در کنار آب خلیج فارس و دریای عمان مصلحت باشد یا از نظر اقتصادی به صرفه باشد که نهایتا سنگ آهنهم وارد کنیم و این خیلی ازنظر اقتصادی حرف غیر معقولی نیست .

ایمیدرو چه سیاستی برای بزرگ مقیاس شدن شرکت های فولادی پیش رو دارد، ضمانت اجرایی آن به چه صورت چیست؟

ادغام و رفتن به سمت شرکت های بزرگ مقیاس یکی از سیاست هایی است که اکنون در دنیا دنبال می شود نه فقط در حوزه فولاد و یا در حوزه صنایع معدنی بلکه در بقیه صنایع هم شده. شما اگر این روزها نگاه کنید میبینید که شرکتهای چند ملیتی بزرگ معمولا در زنجیره ای قرار گرفتند و سهامدار هستند. حتی شرکت هایی همچون ریوتینتو، اچ پی، گلنکور و شرکت هایی از این دست در سطح دنیا شرکت های مختلف یا سهامدار اصلی هستند یا به هر صورت سهامدار هستند و در حوزه مالی خیلی بیشتر.

چینی ها این رویه را طی دو سال گذشته شروع کردند و برای کاهش مصارف و برای رقابتی شدن به سمت ادغام شرکت های کوچک رفتند تا به ظرفیت های بالای تولید دست یابند.

بدیهی است این موضوع جزو سیاست هایی است که باید برای تحقق آن کمک کنیم؛ چراکه اگر بخواهیم در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشیم شرکت های بزرگ مقیاس نیاز هست و اعتقاد داریم این کار باید انجام شود.

بایستی دولت سیاست های تشویقی پیش بینی کند و ماهم به عنوان ایمیدرو در نقشه راه این موضوع را پیش بینی کردیم. امیدواریم با حمایت دولت و مجلس بتوانیم به سمت شرکت های بزرگ مقیاس حرکت کنیم به نحوی که انحصار هم در کشور ایجاد نشود و همچنین منافع مصرف کننده و منافع سرمایه گذار هم تامین شود.

آینده شرکت های فولاد استانی را از نظر تامین مواد اولیه تولید و فروش رقابتی چطور می بینید؟

قطعا به دلیل این که پروژه ها؛ پروژه های کوچک و 800 هزار تنی هستند؛ بایستی از نظر بازار و زنجیره فولاد حمایت شوند . خوشبختانه از نظر تامین مواد اولیه با توجه به اینکه توازن فولاد و زنجیره فولاد عملیاتی شده است، پیش بینی می کنیم برای تامین مواد اولیه مشکلی نخواهیم داشت چراکه بازار فروش آهن اسفنجی فعال و مشتری خودش را دارد.

آیا ستاد فولاد مجوزهای غیر اصولی یا غیر منطقی را باطل خواهد کرد؟

خوشبختانه پیگیری این موضوع جزو تاکیدات دکتر شریعتمداری است که در دستور ستاد زنجیره فولاد قرار گرفته است. از 120 میلیون تن مجوزی که در ابتدای دولت یازدهم در دست مردم بود. طبق آخرین اطلاعات آنهایی که اقدامی نکرده بودند؛ تعدادی باطل و برخی تمدید شده است.