نگرانی تحلیلگران بازار نفت از احتمال وقوع شوک تقاضا

به گزارش می متالز، برخی تحلیلگران انرژی معتقدند که شوک بعدی که به بازار نیمه‌جان نفت وارد می‌شود، احتمالاً شوک تقاضا خواهد بود.

اگر این پیش‌بینی محقق شود، بازار نفت که از اوایل سال جاری میلادی به دلیل محدودیت‌های وضع‌شده برای پیشگیری از شیوع هرچه بیشتر ویروس کرونا و کاهش شدید رفت‌وآمد و سفر در کشورهای مختلف جهان روزهای بدی را پشت سر گذاشته است، دچار بحران عمیق‌تری خواهد شد.

بسیاری از تحلیلگرانی که هفته گذشته در کنفرانس مجازی نفت آسیا-پاسیفیک حضور داشتند، از احتمال بروز موج دوم شیوع ویروس کرونا سخن می‌گفتند و از این بابت نگران بودند. اد مورس، مدیرکل بخش تحقیقات کالاهای خام در گروه خدمات مالی و بانکداری سیتی‌گروپ که یکی از حاضران در این کنفرانس -که به همت مؤسسه گلوبال پلاتز برگزار شد- بود، در این خصوص می‌گوید: «بسیاری از ما درباره یک شوک دیگر در سمت تقاضا صحبت می‌کردیم. این شوک مانند جنگ آخر خواهد بود.»

این تحلیلگر شناخته‌شده و کهنه‌کار آمریکایی در کنفرانس هفته گذشته هشدار داد که کشورهای تولیدکننده نفت ممکن است در آینده نزدیک با مشکلات اقتصادی شدیدی مواجه شوند. وی خاطرنشان کرد: «ما کشورهایی را می‌بینیم که بیش از حد به درآمدهای نفتی وابسته هستند و با این شرایط نمی‌توانند هزینه خدمات کشوری، سلامت، آموزش و امنیت خود را تأمین کنند. ما در آینده شاهد اتفاقات بسیار نگران‌کننده‌ای از جمله کاهش تقاضا و افزایش قابل‌توجه موجودی انبارهای نفت خواهیم بود. به نظر من بزرگترین نگرانی این است که چه بر سر اقتصادهای شکننده کشورهای تولیدکننده نفت خواهد آمد.»

در روز بیستم آوریل (اول اردیبهشت) قیمت نفت خام سبک تگزاس برای تحویل در ماه مه (اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد) برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت جهان به میزان قابل‌توجهی در محدوده منفی پیشروی کرد. این اتفاق عجیب که به دلیل محدودیت‌های مرتبط با بحران کرونا و نبود ظرفیت برای ذخیره‌سازی نفت رخ داد، زنگ هشدار را برای فعالان بازار نفت به صدا درآورد.

مارتین فرانکل، رئیس هیات مدیره مؤسسه گلوبال پلاتز معتقد است متوسط تقاضای روزانه نفت در سال جاری میلادی 8 میلیون بشکه کمتر از رقم آن در سال گذشته خواهد بود که به گفته وی کاهش بسیار بزرگی محسوب می‌شود. فرانکل در این خصوص می‌گوید: «ما به‌تازگی فصل مسافرت‌های تابستانی در آمریکا را پشت سر گذاشته‌ایم و به همین دلیل انتظار داریم که تقاضا برای فرآورده‌های نفتی بیش از پیش افت کند. از طرفی در حال حاضر شاهد افزایش موارد ابتلا به کووید-19 در بسیاری از نقاط جهان هستیم و این یک نگرانی بزرگ برای ماست. حتی در پایان سال 2021 هم میانگین تقاضای روزانه نفت همچنان پایین‌تر از سطح آن در سال 2019 خواهد بود.»

اگر تقاضای نفت طی ماه‌های آینده به وضعیت عادی بازنگردد، ائتلاف اوپک پلاس بار دیگر در موقعیت حساسی قرار خواهد گرفت. در ماه ژوئیه اعضای ائتلاف نفتی موسوم به اوپک پلاس -که از کشورهای عضو اوپک و چند کشور نفتی دیگر از جمله روسیه تشکیل شده است- اجرای طرح کاهش تولید نفت خود به میزان مجموعاً 10 میلیون بشکه در روز را آغاز کردند، اما پس از بهبود نسبی بازار نفت میزان کاهش تولید نفت اوپک پلاس به 7.7 میلیون بشکه رسید.

مارتین فرانکل در این رابطه نیز خاطرنشان می‌کند: «اگر تقاضا بازنگردد، ائتلاف نفتی اوپک پلاس تا چه مدت قادر خواهد بود که انسجام خود را برای کنترل عرضه نفت در حالی که قیمت نفت حوالی 40 دلار است، حفظ کند؟ اگرچه ما معتقدیم که قیمت‌ها ممکن است در سال آینده کمی افزایش یابند، اما آیا نرخ رشد تقاضای نفت هم به سطح قبل از بحران کرونا بازخواهد گشت؟ وقوع این سناریو به هیچ وجه راحت نیست.»

وی در ادامه تأکید می‌کند: «در چنین فضایی حفظ انسجام میان اعضای اوپک پلاس هرروز دشوارتر از قبل خواهد بود، زیرا همان‌طور که می‌دانید برخی از این کشورها که روسیه هم یکی از آنهاست، واقعاً به نفت و درآمدهای نفتی متکی هستند و به همین دلیل هرچه این وضعیت بیشتر ادامه پیدا کند، فشار بیشتری به آنها وارد خواهد شد.»

در این میان، به گفته تحلیلگران حاضر در کنفرانس مجازی نفت آسیا-پاسیفیک از جمله «کریس میجلی» مدیر بخش تحلیل بازارهای جهانی در مؤسسه گلوبال پلاتز، تقاضای جهانی برای گازوئیل با سرعتی بیشتر (در مقایسه با بنزین) در حال بهبود است و این یک خبر امیدوارکننده برای بازار نفت به شمار می‌آید.

فیلیپه بایون، مدیرعامل شرکت خوشه‌ای اکوپترول کلمبیا که یکی از بزرگترین شرکت‌های فعال در حوزه نفت و گاز در آمریکای جنوبی است، در این خصوص می‌گوید: «افزایش خرید و فروش آنلاین در جریان بحران جهانی کرونا باعث حضور پررنگ‌تر کامیون‌ها در جاده‌ها شده است. ما اکنون کامیون‌ها و کامیونت‌های بیشتری را می‌بینیم که مواد غذایی و سایر اقلام را در سراسر کشور جابجا می‌کنند. فکر می‌کنم اکنون مساله اصلی تقاضای سوخت جت باشد که به نظر می‌رسد بازگشت آن به سطح قبل از بحران کرونا مدت بسیار بیشتری طول خواهد کشید.»

با توجه به چشم‌انداز ضعیف بازار نفت، کاهش شدید سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز کاملاً محتمل به نظر می‌رسد. دکتر احمد علی عتیقه، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری عرب پترولیوم، در این رابطه یادآوری می‌کند: «شرکت‌های نفتی از ابتدای سال 2020 تاکنون حدود 80 میلیارد دلار از مخارج سرمایه‌ای خود کاسته‌اند و این به معنای کاهش بیش از 30 درصدی مخارج سرمایه‌ای این شرکت‌ها در مقایسه با سال گذشته خواهد بود. در حال حاضر بخش انرژی برای جذب سرمایه‌های جدید با دو مشکل عمده مواجه است؛ یکی پایین آمدن نرخ بازگشت سرمایه و دیگری کاهش حاشیه سود در سرتاسر زنجیره ارزش بخش انرژی. این دو مشکل باعث می‌شود که شرکت‌های فعال در حوزه نفت و انرژی برای تأمین مالی سرمایه‌گذاری‌های آینده، به‌ویژه در این شرایط بحرانی، با چالش جدی مواجه باشند.»