شرکت سنگ آهن مرکزی ایران

به گزارش می متالز، آهن به عنوان فراوانترین عنصر لایه خارجی پوسته زمین در طبیعت بیشتر بصورت اکسید و سولفور دیده می شود. منشا آهن موجود در پوسته زمین، از مواد مذاب درون زمین است که بر اثر تفریق در مرحله اصلی تبلور ماگما بصورت گسترده بوجود می آید و یا در مراحل دیگر مانند تبلور محلول های گرم مذاب که به فاز هیدروترمال مشهور است با تشکیل کانسارهای رسوبی شکل می گیرد. مهمترین کانسارهای آهن بصورت ماگنتیت، هماتیت، مارتیت، لیمونیت، پیریت، سیدریت ومارکاسیت در طبیعت یافت می شوند.

از نظر صنعتی کانی های مهم آهن که برای استحصال فلز آهن استخراج می شوند بیشتر ماگنتیت و هماتیت هستند. در حال حاضر سالیانه بیش از دو میلیارد تن سنگ آهن از معادن دنیا استخراج و درکوره های فولاد سازی به فولاد تبدیل می گردند. مهمترین صادر کنندگان سنگ آهن دنیا نیز کشورهای استرالیا و برزیل میباشند که هر کدام سالیانه بیش از دویست میلیون تن سنگ آهن صادر می نمایند.

در ایران در حال حاضر سالیانه حدود 18 میلیون تن سنگ آهن از معادن سنگ آهن چادرملو، گل گهر، مرکزی و معادن کوچک بخش خصوصی استخراج و مورد مصرف واحدهای فولاد سازی کشور قرار می گیرد. مهمترین مصرف کنندگان داخلی سنگ آهن کشور کارخانه های ذوب آهن اصفهان، فولاد مبارکه و فولاد اهواز می باشند. بخشی از سنگ آهن تولیدی کشور(حدود 3 میلیون تن در سال) نیز صادر می گردد.

منطقه بافق به علت دارا بودن معادن غنی سنگ آهن طی سالیان گذشته بیشتر مورد توجه دولت، مسئولین و سرمایه گزاران بخش خصوصی قرار گرفته است.

طبق مطالعات انجام گرفته تا کنون نزدیک به 35 آنومالی آهن دار با ذخیره ی بالغ بر 1.7میلیارد تن سنگ آهن در این منطقه شناسایی و اکتشاف گردیده است. مهمترین کانسارهای سنگ آهن بلوک بافق کانسارهای آهن چادرملو، چغارت، چاه گز، آنومالی شمالی، آنومالی D19، میشدوان و شیطور می باشد.
 

خلاصه سوابق
 

کانسار سنگ آهن چغارت به علت قرار گرفتن در مجاورت شهرستان بافق و رنگ تیره آن از زمانهای قدیم مورد شناسائی قرار گرفته و در نقشه های قدیمی معدن شناسان غربی که روی معادن ایران کار می کردند مشخص می باشد. از سال 1340 که سازمان ذوب آهن ایران متولی انجام امور مربوط به تامین سنگ آهن و فولاد کشور گردید با همکاری کارشناسان شوروی سابق اکتشافات سیستماتیک روی این کانسار را شروع نمود. گزارش اکتشاف مقدماتی این کانسار در سال 1345 توسط سازمان ذوب آهن ایران تهیه و کارخانه ذوب آهن اصفهان بر اساس این ذخیره احداث و استخراج سنگ آهن از معدن چغارت در سال 1350 جهت آن کارخانه آغاز گردید.

جهت سازماندهی برنامه های اکتشاف و تولید مواد معدنی مورد نیاز صنایع فولاد در دی ماه سال 1349 ایجاد شرکت سهامی خاص معادن سنگ آهن مرکزی ایران تصویب و پس از تصویب مجلسین وقت در تاریخ 31/6/1353 این شرکت در اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی کشور به ثبت رسید.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اجرای مفاد مصوبات مورخ 28/10/1365 شورای عالی فولاد اساسنامه شرکت سهامی خاص معادن سنگ آهن مرکزی ایران اصلاح و به عنوان یکی از شرکت های زیر مجموعه فولاد به فعالیت خود ادامه داد و در نهایت پس از انحلال شرکت ملی فولاد ایران سابق وتشکیل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، شرکت سهامی خاص معادن سنگ آهن مرکزی ایران به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران که یکی از 8 شرکت اصلی زیر مجموعه سازمان توسعه می باشد واگذار گردید.
 

موقعیت جغرافیائی
 

معدن سنگ آهن چغارت در بخش مرکزی فلات ایران در فاصله 120 کیلومتری شرق شهرستان یزد و 10 کیلومتری شمال شرقی شهرستان بافق واقع گردیده است.

طول جغرافیایی معدن 28و55 و عرض جغرافیایی ان 42و31 و ارتفاع زمین های اطراف معدن از سطح دریا 1130 متر میباشد .

راه ارتباطی این معدن، جاده یزد به بافق است. شهرستان بافق از طریق جاده شوسه با استان های خراسان جنوبی و کرمان نیز ارتباط دارد. راه آهن تهران- بندرعباس و بافق- مشهد نیز از کنار این معدن عبور می نماید.

از نظر آب و هوایی منطقه بافق و چغارت دارای آب و هوای گرم، خشک و کویری بوده و میزان بارندگی در این منطقه بسیار کم می باشد. با توجه به شرایط فوق این معدن در تمام طول سال بدون هیچگونه مشکلی می تواند فعال باشد. به دلیل میزان کم بارندگی و بالا بودن شدت تبخیر منابع آب های سطحی و زیر زمینی در منطقه بسیار محدود می باشد.
 

 وضعیت زمین شناسی و کیفیت ذخیره
 

کانسار چغارت در سازندهای پره کامبرین ایران مرکزی قرار دارد. سنگ های در بر گیرنده کانسار مجموعه ای از سنگهای رسوبی، آتشفشانی، فیلیت، شیستهای متبلور، مرمر و گنیس می باشد که در فرهنگ چینه شناسی ایران به عنوان سری مراد شناخته شده اند. این مجموعه تحت تاثیر دگرگونی مجاورتی، ناحیه ای و متاسوماتیسم قرار گرفته و باعث گردیده تنوع عظیمی از سنگ ها و کانی ها در اطراف چغارت بوجود بیاید.

کانسار آهن چغارت از نوع مانیتیت – هماتیت می باشد که بصورت توده ای تبر مانند با روند شمالغرب، جنوب شرق تشکیل گردیده است و تعداد زیادی دایک کانسار و سازندهای اطراف را قطع نموده است.

آپاتیت که به عنوان مهمترین کانه مزاحم در کانسار چغارت می باشد به دو شکل بلورهای پراکنده و دایک با ضخامت های مختلف در کانسار می باشد.

ذخیره زمین شناسی کانسار بر اساس گزارشات اکتشاف تکمیلی دفتر طراحی معدن (1374) معادل 207 میلیون تن بر آورد شده است. طبق آخرین طرح نهایی استخراجی، ذخیره قابل استخراج معادل 177 میلیون تن (107 میلیون تن BF و 70 میلیون تن سنگ آهن پر فسفر و کم عیار ) می باشد.

با توجه به اینکه نیمی از ذخیره سنگ آهن چغارت پر عیار و کم فسفر میباشد این سنگ آهن بدون هیچگونه فرایند کانه آرایی، در کارخانه خردایش و دانه بندی چغارت دانه بندی و به واحدهای تولید فولاد ارسال می گردد.

میزان ذخیره باقیمانده در کانسار چغارت از ابتدای سال 1387 در محدوده طرح فعلی استخراجی 68 میلیون تن با متوسط عیار آهن 7/57 و فسفر 55 % در صد می باشد که از این ذخیره مقدار 33 میلیون تن سنگ آهن با متوسط عیار آهن 7/60 درصد در فسفر 2% درصد می باشد که طبق برنامه طی 10 سال استخراج و بقیه ( 35 میلیون تن ) سنگ های آهن کم عیار و پرفسفر می باشد که پس از استخراج در کارخانه تولید کنسانتره چغارت کانه آرایی و مورد مصرف قرار خواهند گرفت.

علاوه بر چغارت معادن سنگ آهن سه چاهون X، سه چاهون XI، چاه گز، منگنز ناریگان و لکه سیاه نیز معادن فعال زیر مجموعه این شرکت می باشند.

سایر آنومالی های سنگ آهن بافق که در حال حاضر متولی آن شرکت تهیه و تولید می باشد، نیز قرار است در طرح های توسعه ای آینده این شرکت مورد مصرف قرار گیرند.