رشد آمار اکتشاف با حفظ استانداردها

به گزارش می متالز، سال‌هاست که اکتشافات طلا در بیشتر استان‌های کشور ازجمله آذربایجان‌شرقی و غربی، کردستان، کرمان، خراسان رضوی و جنوبی، اصفهان، یزد، مرکزی، قم و همدان، ارغش نیشابور، سقز، طرقبه مشهد و سیستان‌وبلوچستان در دست اجرا است. آمار میزان ذخایر طلا در کشور متغیر است و در این زمینه اطلاعات دقیقی وجود ندارد؛ به‌طور مثال داریوش اسماعیلی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت اوایل شهریور امسال از وجود ۳۲۰ تن ذخایر طلا در کشور خبر داد، در حالی که بهروز برنا، عضو هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران باور دارد ذخایر قطعی طلا ۲۵۰ تن و ذخایر احتمالی حدود ۳۴۰ تن است. به هر حال کارشناسان معتقدند ازآنجایی‌که ایران جزو کشورهای دارای ظرفیت طلا شناخته شده، در صورت رعایت استانداردهای اکتشافی و پیش‌بینی‌ها افزایش ذخایر طلا تا هزار تن قابل هدف‌گذاری است.

محمدباقر دری، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این سوال که در شرایط حاضر وضعیت اکتشاف معادن طلا به چه صورت است، گفت: گرچه معدنکاری طلا در ایران قدمت زیادی دارد، اما اکتشافات نوین و سیستماتیک از دهه ۷۰ شروع شده و ازسوی سازمان زمین‌شناسی در سطح وسیعی از کشور به اجرا درآمده است. خوشبختانه در سال‌های اخیر اکتشاف و معدنکاری طلا موردتوجه دولت و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی قرار گرفته و کانسارهای مهمی از طلا ازسوی دولت و بخش خصوصی شناسایی و کشف شده که برخی از آنها از جمله داشکسن، زرشوران و آق‌دره در کلاس‌های جهانی قرار دارند. 
دری تصریح کرد: میزان ذخایر کشف‌شده طلای کشور درحال‌حاضر حدود ۲۷۰ تن است، این در حالی است که باتوجه به مطالعات انجام‌شده، ذخایر زمین‌شناسی طلای کشور بیش از هزار تن پیش‌بینی می‌شود که باتوجه به اعداد این ذخایر می‌توان گفت در اکتشاف طلا در آغاز راه هستیم.
 

سازمان زمین‌شناسی، پایه‌گذار اکتشاف طلا

معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این سوال که سازمان زمین‌شناسی در این حوزه چه اقداماتی انجام داده، تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی پایه‌گذار اکتشافات سیستماتیک طلا در بخش وسیعی از کشور از جمله خراسان، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی و... در قالب زون‌های بیست‌گانه اکتشافی است. این اکتشافات از سال ۱۳۷۸ شروع و منجر به کشف و شناسایی ده‌ها کانسار طلا از جمله زایلیک، کسنزان، قلقله، کرویان، نبی‌جان، صفی‌خانلو، مسجد داغی، شرف‌آباد و بزمان، نخیله، چاه نعلی، میرگه نقشینه، خراپه و... شده است. 
او ادامه داد: هم‌اکنون نیز سازمان زمین‌شناسی پروژه‌های اکتشافی طلا برای انواع طلاهای تیپ کوهزایی، اپی‌ترمال و پورفیری را در دست اجرا دارد که در صورت تامین اعتبار نتایج مثبتی را به‌دست خواهد آورد.
دری همچنین تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی استان‌های طلاخیز کشور را مشخص و اطلاعات پایه آن را تولید کرده است. سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند از این اطلاعات در اکتشاف طلای کشور بهره‌مند شوند.
 

هنوز به معدنکاری توجه لازم نکرده‌ایم

معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با اشاره به اینکه استان‌هایی همچون کردستان و سیستان‌وبلوچستان معادن طلا دارند، اما ما هنوز به معدنکاری در این مناطق توجه لازم نکرده‌ایم، تصریح کرد: شناسایی و کشف ذخایر طلای کشور در حوزه اختیارات سازمان زمین‌شناسی قرار دارد؛ بنابراین معدنکاری جزو وظایف این سازمان نیست. 
خوشبختانه کانسارهای مهمی از طلا را در سیستان‌وبلوچستان و کردستان معرفی کرده‌ایم، اما متاسفانه روند صدور گواهی کشف برای این کانسارها طولانی شده است. 
او تاکید کرد: در زمینه معدنکاری طلا و احداث کارخانه باید سرمایه‌گذاران بخش خصوصی ورود پیدا کنند و برای این مهم دولت باید موانع سرمایه‌گذاری را برطرف کند. 
دری در پاسخ به این سوال که چقدر اهمیت دادن به رشد معادن می‌تواند به مناطق محروم و در کل توسعه کشور کمک کند، خاطرنشان کرد: بی‌تردید فعالیت‌های معدنکاری در هر منطقه موجب اشتغال و توسعه آن منطقه خواهد شد. باتوجه به عمر معادن، هر یک از این واحدها می‌توانند حداقل ۲۰ سال در یک منطقه اشتغال ایجاد کنند.
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی تصریح کرد: اگر کارخانه‌های فرآوری و استحصال در همان منطقه احداث شوند، آمار اشتغال هم افزایش خواهد یافت. 
ذخایر طلای کشور، پشتوانه پولی کشور محسوب می‌شوند و کشف این ذخایر در هر نقطه از سرزمین‌مان موجب توسعه ملی و منطقه‌ای خواهد شد.
 

طلا، یک فلز استراتژیک

علی محمدی جوآبادی، مدیر سابق بخش ژئوماتیک سازمان زمین‌شناسی درباره تاریخچه فعالیت‌های اکتشافی در حوزه طلا گفت: این فعالیت‌ها به‌طورجدی حدود ۲۵ سال پیش در کشور آغاز شد. با انجام مطالعات ژئوشیمیایی ناحیه‌ای در محور سمنان، تربت حیدریه تعدادی محدوده‌های طلادار شناسایی و معرفی شدند. این مطالعات با مشارکت و همکاری سازمان زمین‌شناسی ایالت جیانگ‌سی چین انجام شد. 
این کارشناس معدن ادامه داد: در آن سال‌ها شرکت‌های خارجی مثل بی‌اچ‌بی، ریوتینتو، انگلو و نرماندی در مناطق موته، زرشوران، آق‌دره و داشکسن در پروژه‌های اکتشافی فعالیت داشتند که فرصت مناسبی برای کسب تجربه و ارتقای دانش فنی اکتشاف طلا برای کارشناسان اکتشافی سازمان زمین‌شناسی فراهم کرد.
 

تولید طلا به ۱۱ تن رسیده است

محمدی جوآبادی گفت: براساس آمار جهانی سال ۲۰۱۸ میلادی تولید طلا در ایران ۷.۶ تن بوده که امروز به حدود ۱۱تن رسیده است. ذخایر قطعی و احتمالی شناسایی‌شده ایران درحال‌حاضر بالغ بر ۲۷۰ تن است که حدود ۰.۶ درصد ذخایر جهان را شامل می‌شود و سهم تولید طلای ایران حدود ۰.۲۳ درصد طلای جهان است.
این کارشناس معدن یادآور شد: معادن طلای زرشوران، داشکسن و آق‌دره در کلاس جهانی قرار دارند و ذخیره آنها بالغ بر ۱۰۰تن است. همچنین ۱۱ تن طلا در کردستان، نزدیک سقز کشف شده است. با انجام مطالعات موضوعی اکتشاف طلا در چارچوب طرح اکتشاف سراسری نیز ۱۴ زون طلادار در استان‌های مختلف کشور شناسایی و معرفی شده است.
محمدی جوآبادی درباره اقدامات سازمان زمین‌شناسی گفت: این مجموعه تاکنون برای ۳۰ تن طلا در ۸ محدوده گواهی کشف صادر و آنها را مطابق مقررات به بخش‌های دولتی و خصوصی واگذار کرده است. همچنین برای ۴۰ تن طلا در۲۰ محدوده دیگر گواهی کشف صادر شده است.
او تصریح کرد: خوشبختانه بخش خصوصی با همکاری شرکت‌های چینی در سال‌های اخیر اقدام به بهره‌برداری و استحصال طلا در مناطق مختلف ازجمله محدوده ورزقان استان آذربایجان شرقی، زرترشت استان کرمان و... کرده است. البته شرکت تهیه و تولید و ایمیدرو هم در زمینه اکتشاف طلا فعالیت‌های خوبی داشته‌اند. 
 

وضعیت مناسبی داریم

این کارشناس معدن در پاسخ به این سوال که میزان موفقیت کشور در حوزه اکتشاف طلا به چه صورت است، گفت: باتوجه به ذخایر بالقوه موجود و فعالیت‌های اکتشافی طلا و معدنکاری باید گفت میزان موفقیت در این حوزه وضعیت نسبتا مناسبی دارد. در صورت ارتقای دانش فنی و فراگیری تخصص‌ها و مهارت‌های فنی و همچنین انجام سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در این حوزه شرایط خوب و امیدوارکننده‌ای پیش رو داریم. 
او تصریح کرد: متاسفانه به‌دلیل نبود متولی مشخص، هر کدام از ارگان‌های دولتی، خصولتی و خصوصی فعال در این حوزه به‌طور مستقل عمل می‌کنند و نظارت جدی بر عملکرد آنها وجود ندارد.
محمدی جوآبادی با اشاره به توانمندی‌های کشورمان خاطرنشان کرد: طلا یک فلز استراتژیک به‌شمار می‌رود و افزایش ذخایر طلا به‌عنوان یک هدف ملی و پشتوانه کشور است. ازآنجایی‌که ایران جزو کشورهای دارای ظرفیت طلا شناخته شده، در صورت رعایت استانداردهای اکتشافی و دستورالعمل‌ها افزایش ذخایر طلا تا یک هزار تن قابل هدف‌گذاری است.
 

چالش گواهی کشف

این کارشناس معدن تصریح کرد: شناخت تیپ کانسار، آشنایی کامل با روش‌های نمونه‌گیری طلا، آماده‌سازی نمونه‌ها، دقت و صحت دستگاه‌های آنالیز نمونه، تست‌های فرآوری در مقیاس آزمایشگاهی و پایلوت و مطالعات کانی‌شناسی از اصول اساسی اکتشاف در این حوزه است و باید گزارش‌ها براساس ضوابط و دستورالعمل‌های ژورک (دستورالعمل بین‌المللی) تهیه شود. البته به‌علت ضعف نظارت ممکن است به این دستورالعمل‌ها و ضوابط توجهی نشود.
محمدی جوآبادی به صدور گواهی کشف اشاره کرد و گفت: چالش مهم در زمینه صدور گواهی کشف محدودیت اعتبارات است. اغلب ملاحظه می‌شود حفاری‌ها به‌صورت حداقلی بوده است.
 لازم است ابعاد کانسار با انجام حفاری‌های بیشتر و متراکم‌تر بررسی شود تا شکل گسترش ماده معدنی در عمق مشخص و میزان عیار و تناژ آن به‌دقت محاسبه شود.
 

نقش بخش خصوصی

این کارشناس معدن با بیان اینکه سیاست دولت بر این اصل قرار گرفته که حداکثر تلاش برای واگذاری‌ها به بخش خصوصی انجام شود، تصریح کرد: باید زمینه ورود شرکت‌های تخصصی برای توسعه اکتشاف فراهم شود. همچنین با فراهم کردن شرایط مناسب، حداکثر تلاش برای جذب شرکت‌های خارجی متخصص و باتجربه در زمینه اکتشاف طلا انجام شود.
محمدی جوآبادی در پاسخ به این سوال که چه پیشنهاداتی برای رفع موانع توسعه اکتشاف طلا در ایران دارید، تصریح کرد: اصلاح ساختارها از جمله موارد مورد تاکید است. اتخاذ سیاست‌های واحد و شفاف برای واگذاری محدوده‌ها با شرایط مساوی و یکسان به بخش‌های دولتی خصولتی و خصوصی باید موردتوجه قرار گیرد.
او تصریح کرد: ایجاد زیرساخت‌ها از قبیل حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی و تامین انرژی و آب در مناطق محروم و دورافتاده کشور با بودجه‌های عمرانی یا جاری کشور به‌منظور جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با هدف توسعه بخش معدن، توسعه شهری و ایجاد اشتغال از دیگر موارد است.
او در ادامه به برگزاری کارگاه‌های آموزشی سالانه مستمر برای ارتقای دانش فنی و افزایش مهارت‌های کارشناسان بخش دولتی و خصوصی با استفاده از کارشناسان متخصص خارجی در این حوزه اشاره کرد.
 

هدف‌گذاری افزایش تولید طلا

این کارشناس معدن ادامه داد: رفع موانع و مشکلات گمرکی برای ورود و ترخیص تجهیزات و ماشین‌آلات اکتشافی و معدنی، لزوم گسترش و تکمیل سامانه کاداستر به‌صورت شفاف، ایجاد تغییرات در سیاست‌گذاری‌ها و انجام اقدامات عملی در تغییر پاره‌ای از قوانین و مقررات به‌منظور مشارکت حداکثری بخش خصوصی داخلی و خارجی از دیگر موارد مهم است. 
محمدی جوآبادی با بیان اینکه مهم‌ترین بخش پیشنهادی هدف‌گذاری افزایش تولید طلا به ۲ برابر طی یک برنامه ۴ساله است، اظهار کرد: نظر به اینکه سازمان زمین‌شناسی مسئول تهیه و تولید اطلاعات پایه و انجام پی‌جویی‌های مقدماتی است، انتظار می‌رود دولت حمایت خود را از طریق تامین اعتبارات لازم به‌منظور توسعه اکتشاف به‌ویژه اکتشاف طلا بیشتر کند. 
او تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی باتوجه به تهیه اطلس مواد معدنی براساس تلفیق نقشه‌های یک صد هزارم با نقشه متالوژی ایران، می‌تواند محدوده‌های امیدبخش را اولویت‌بندی و با انجام مطالعات اکتشافی محدوده‌های ظرفیت‌دار طلا را مشخص کند. این سازمان می‌تواند این محدوده‌ها را به بخش خصوصی به‌منظور تشویق سرمایه‌گذاری برای کشف ذخایر جدید طبق ضوابط و مقررات قانونی واگذار کند.
 

سخن آخر...

طلا، یک فلز استراتژیک است. براساس آمار جهانی سال ۲۰۱۸ میلادی میزان تولید طلا در ایران ۷.۶ تن بوده که امروز به حدود ۱۱ تن رسیده است. ذخایر قطعی و احتمالی شناسایی‌شده ایران درحال‌حاضر بالغ‌بر ۲۷۰ تن است که حدود ۰.۶ درصد ذخایر جهان را شامل می‌شود و سهم تولید طلای ایران حدود ۰.۲۳ درصد طلای جهان است.
افزایش ذخایر طلا به‌عنوان یک هدف ملی و پشتوانه کشور است. 
ازآنجایی‌که ایران جزو کشورهای دارای ظرفیت طلا شناخته شده، در صورت رعایت استانداردهای اکتشافی و دستورالعمل‌ها افزایش ذخایر طلا تا یک هزار تن قابل هدف‌گذاری است. 
برای این مهم کارشناسان باور دارند که دولت باید دست بخش خصوصی را باز بگذارد و به آن بیشتر بها دهد.