کشف ۷۶۰ محدوده امیدبخش معدنی از سوی ایمیدرو

می متالز - بخش معدن کشور، یکی از بخش‌های اقتصادی است و کشور ما به این توانمندی رسیده که قریب به ۵۰۰ میلیون تن ذخایر معدنی در یک سال استخراج کند. البته کارشناسان و صاحب‌نظران بخش معدن بر این باورند که اکتشاف در ایران، به نسبت ذخایر و ظرفیتی که وجود دارد رشد نکرده است.

به گزارش می متالز، علی اصغرزاده، مدیر اکتشاف ایمیدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی) اقدامات انجام شده این سازمان بزرگ وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت را در حوزه اکتشاف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده است.

سال ۱۳۹۹ به‌عنوان سال جهش تولید معرفی شده و رهبر معظم انقلاب در پیام نوروزی‌شان گفتند جهش تولید در زندگی مردم تاثیر محسوس داشته باشد. با‌توجه به اینکه جنابعالی در حوزه اکتشاف ایمیدرو مسئولیت و فعالیت دارید، به‌نظر شما سال ۱۳۹۹ در این حوزه به چه صورت شروع شده و ادامه پیدا کرده است؟

اکتشاف، موتور محرکه کل صنایع معدنی است. اگر حوزه اکتشاف به‌خوبی عمل کند و بتواند به خروجی‌های خوبی برسد صنایع هم می‌توانند شاخص‌های توسعه‌ای‌شان را به‌طور مناسب رشد بدهند و با همان شدت به آینده امیدوار باشند. در همین راستا ما هم فعالیت‌های‌مان را در سال ۱۳۹۹ باتوجه به دستور رهبر معظم انقلاب افزایش دادیم و تلاش می‌کنیم کارهای بیشتری را در حوزه اکتشاف انجام بدهیم. ما پهنه‌های اکتشافی را باتوجه به پهنه جدیدی که اخیرا مجوز آن اخذ شد به ۷۰۰ هزار کیلومتر مربع در ۳۰ استان رساندیم و در حال مطالعه روی ۱۰۵ پهنه هستیم. مشاوری در حوزه اکتشاف پیدا نمی‌کنید که کار نداشته باشد. ما در این حوزه، حجم بسیار بالایی کار ایجاد کرده‌ایم و الان حتی مشاور کم داریم.

مساحت کشور ما یک میلیون و ۶۴۳ هزار کیلومتر مربع است، اما بخشی از آن حوزه‌های هیدروکربنی است و خیلی برای حوزه فلزات بااهمیت نیست؛ بر این اساس باتوجه به کسر بخش‌هایی از کشور که از این لحاظ خیلی با‌اهمیت نیستند، درحال‌حاضر حدود ۷۰ درصد از مساحت مفید کشور را تحت اکتشاف داریم.

چه مناطقی از کشور، کمتر مورد توجه شما برای اکتشاف است؟

بخش‌هایی از کشور و حوزه زاگرس، مناطقی است که در آنجا بیشتر به‌دنبال مخازن نفتی هستیم؛ یعنی در آنجا نفت و گاز داریم. در این مناطق، چون مناطق رسوبی هستند ما به‌دنبال فلزات نیستیم. این مناطق شمال، شمال شرقی کشور و یک کمربند در جنوب کشور استان‌های جنوب غربی تا جنوب شرقی یعنی خوزستان تا بوشهر و سیستان و بلوچستان را در بر می‌گیرد.

در این مناطق، انتظار می‌رود بیشتر منابع نفتی وجود داشته باشد. در بقیه مناطق کشور، ما می‌توانیم به‌دنبال ذخایر فلزی بااهمیت باشیم. ما الان اکتشاف در ۷۰۰ هزار کیلومتر مربع را در دستور کار داریم. بخش‌هایی از آن انجام شده و پهنه‌های اکتشافی آزاد شده‌اند.

از این ۷۰۰ هزار کیلومتر مربع، حدود ۴۵۶ هزار کیلومتر مربع آزاد شده و کار اکتشافی در آنجا انجام داده‌ایم. در این میان، حدود ۷۶۰ محدوده امیدبخش معدنی پیدا شده و ما برای ۲۸۲ محدوده، تقاضا کرده‌ایم که کار اکتشاف عمومی و تفصیلی را در آنها ادامه بدهیم و بقیه را در اختیار سازمان‌های استان‌ها قرار داده‌ایم تا آنها در اختیار بخش خصوصی قرار بدهند.

عمدتا محدوده بین آذربایجان شرقی تا کرمان را در برنامه‌های اکتشاف دارید که ذخایر مس و آهن بیشتری دارد؟

ما کل کشور را بررسی می‌کنیم. تمام مناطق مرزی غربی و شرقی را که معمولا مناطق سختی برای کار کردن است، در اختیار داریم. از سیستان و بلوچستان یک نوار مرزی تا خراسان جنوبی و خراسان رضوی را اکتشاف می‌کنیم. ما فقط در یک استان کار نمی‌کنیم و آن هم خوزستان است. خوزستان به‌دلیل شرایط زمین‌شناسی، یک منطقه کاملا نفتی است.

جنابعالی به نکاتی اشاره کردید اما در مجموع درباره چهار مرحله اکتشاف یعنی شناسایی، پی‌جویی، اکتشاف عمومی و اکتشاف تفصیلی وضعیت فعالیت‌ها چگونه است و چه اقداماتی در حوزه‌های دیگر انجام شده؟

اکتشاف، ۴ مرحله دارد و هر چه شما در ابتدای کار باشید، ریسک کار بالاتر است و نیاز به ایجاد اطلاعات پایه و شفاف‌تر کردن اوضاع است. هر چه وارد مراحل بعدی می‌شوید اطلاعات افزایش پیدا می‌کند و شفافیت بیشتر می‌شود و به‌نوعی جذابیت برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی افزایش می‌یابد. در مراحل اولیه، احتمالات بالاست اما به سمت مراحل بعدی که می‌روید این احتمالات و ریسک کاهش پیدا می‌کند. در مراحل بعدی، کارها مهندسی می‌شود و می‌توان برآوردهای اقتصادی دقیق‌تری نسبت به منطقه انجام داد. کاری که ما انجام می‌دهیم همین است. ما با کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت و تفاهم‌هایی که با سازمان‌های پیرامونی‌مان مثل زمین‌شناسی و انرژی اتمی داریم، سعی می‌کنیم این اطلاعات را تولید کرده و مراحل شناسایی و پی‌جویی را انجام بدهیم و اطلاعات را به مراحل عمومی و تفصیلی برسانیم.

در مراحل اکتشاف عمومی و تفصیلی اقدامات مشخصی هم انجام می‌دهید؟

وقتی فازهای شناسایی و پی‌جویی تمام می‌شود، تعدادی از محدوده‌ها را در اختیار سازمان استان‌ها می‌گذاریم تا خودشان واگذار کنند و تعدادی از محدوده‌ها را در اختیار خودمان می‌گیریم و تقاضای پروانه اکتشاف می‌دهیم زیرا برای اکتشافات عمومی و تفصیلی، باید پروانه اکتشاف بگیریم. وقتی پروانه اکتشاف اخذ کردیم وارد مرحله عمومی و پس از آن وارد مرحله اکتشاف تفصیلی می‌شویم.

درسال ۱۳۹۹ از این ۷۶۰ محدوده امیدبخش، چه تعداد پیشرفت بیشتری داشته و وارد مراحل بعدی شده‌اند؟

همه این موارد به‌طور همزمان جلو می‌روند. ما اکنون فازهای شناسایی و پی‌جویی را در پهنه‌ها جلو می‌بریم و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال ۱۳۹۹، فازهای شناسایی و پی‌جویی را در کل این مناطق به اتمام برسانیم. درباره آن ۲۸۲ محدوده امیدبخش که در اختیار گرفته‌ایم تاکنون موفق شده‌ایم ۸۰ پروانه دریافت کنیم و در مراحل اکتشاف عمومی جلو می‌رویم. برای تعدادی که در سال‌های قبل پروانه گرفتیم، در مراحل اکتشاف تفصیلی و در حال انجام حفاری هستیم. تعدادی از آنها که از سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ شروع شده بود، مراحل عمومی و تفصیلی آنها پایان یافته و الان داریم گواهی کشف می‌گیریم. درباره چند گواهی کشف، در تدارک یک فراخوان هستیم تا به بخش خصوصی واگذار شوند که در حوزه آهن در استان یزد است. چند گواهی کشف دیگر که صادر شود بلافاصله، برای اخذ مجوزها و واگذاری به بخش خصوصی اقدام می‌کنیم. این کارها، مثل یک جریان پیوسته می‌ماند که از تهیه اطلاعات پایه شروع می‌شود تا به فازهای شناسایی و پی‌جویی می‌رسد و درنهایت مناطق امیدبخش شناسایی می‌شوند. در مرحله بعد پروژه‌ها اجرایی می‌شوند و فازهای عمومی و تفصیلی و حفاری‌ها را داریم. بعد هم تخمین ذخیره و گواهی کشف را انجام می‌دهیم. بعد از گواهی کشف، فراخوان انجام می‌شود تا بخش‌های خصوصی، معدن را راه‌اندازی کند.

این اکتشافات چقدر می‌تواند روی استخراج تاثیر بگذارد؟

وقتی تعداد معادن فعال در کشور را افزایش بدهیم، به همان نسبت میزان استخراج مواد معدنی افزایش پیدا می‌کند. ما سعی می‌کنیم با کارهایی که انجام می‌دهیم، معادن جدید را شناسایی کنیم و آنها را به عرصه بهره‌برداری برسانیم. ضمن اینکه ما هدف‌دار کار می‌کنیم. ما عمدتا روی فلز‌ها کار می‌کنیم؛ فلزهایی که در کشور کارخانه دارند یا در حال توسعه هستند تا بابت خوراک صنایع معدنی کشور تضمین ایجاد کنیم. صنایع معدنی ما به‌نوعی نیازمند خوراک جدید هستند. برای مثال سنگ آهن‌ها و کارخانه‌های کنسانتره و گندله‌ و همچنین کارخانه‌های سرب و روی و شمس سرب و روی در کشور تاسیس شده که همه نیازمند خوراک هستند. در حوزه مس هم، همین‌طور. با فعالیت‌هایی که ازسوی ایمیدرو و شرکت‌های زیرمجموعه آن انجام می‌شود ما سعی می‌کنیم توان تولید محصولات معدنی و فلزی را بالا ببریم.

ایمیدرو یک هلدینگ بزرگ شامل شرکت‌های بزرگ و عملیاتی است. در حوزه اکتشاف، چه موانع و مشکلاتی بر سر راه ایمیدرو وجود دارد؟

حوزه اکتشاف، ۳ بازیگر دارد که ایمیدرو یکی از آن بازیگران است. یک بازیگر دیگر بخش خصوصی است که از لحاظ تعداد، بیشترین معادن در اختیار بخش خصوصی است. یک بخش از کار در اختیار سازمان زمین‌شناسی وزارت صنعت، معدن و تجارت است و یک بخش هم در اختیار ایمیدور. ما با سازمان زمین‌شناسی، توافقات خیلی خوبی داشته‌ایم و همکاری‌های مناسبی با هم داریم.

امیدواریم این همکاری‌ها در سال ۱۳۹۹ به‌صورت مستمر و مفید به اوج خود برسد و ادامه‌دار باشد. به هر حال اکتشاف با تمام این مسائل درگیر و رودررو است؛ به‌طور مثال الان ۱۶ درصد مساحت کشور تحت بلوک سازمان انرژی اتمی است. از ۷۰۰ هزار کیلومتر از پهنه‌های اکتشافی که در اختیار گرفته‌ایم، در ۴۶۰ هزار کیلومتر مربعی که کار و آن را آزاد کرده‌ایم، فقط ۲ درصد از مساحت را برای ادامه کار در اختیار خودمان گرفتیم. ما بعد از اینکه کار را انجام بدهیم بلافاصله پهنه‌ها را آزاد می‌کنیم و فقط نقاط کوچکی را در اختیار می‌گیریم؛ برای اینکه آنها را به معدن تبدیل کنیم.

منبع: صمت