کارنامه ۲۴ ماهه ارزهای صادراتی

به گزارش می متالز، آخرین آمار بازگشت ارز صادراتی آن دسته از صادرکنندگان که صددرصد رفع تعهد کرده‌اند، اعلام شد. این آمار حکایت از افزایش ۱۵ درصدی تعداد صادرکنندگان با ایفای ۱۰۰درصدی تعهدات ارزی در شهریورماه امسال نسبت به تیرماه دارد. در واقع ۲ هزار و ۳۷۱ صادرکننده با صادرات ۱۷ میلیارد یورویی، ۳/ ۱۵ میلیارد یورو به چرخه اقتصادی کشور بازگردانده‌اند. بازگشت ارز حاصل از صادرات به یک مساله عمومی تبدیل شده و دیگر مختص جامعه تجار و دولتمردان نیست چراکه مسوولان ذی‌ربط بخشی از گرانی قیمت ارز را به عدم بازگشت ارزهای صادراتی گره زده‌اند و از آنجا که نرخ ارز و افزایش آن برای آحاد مردم مساله‌ای مهم است، میزان بازگشت ارز صادراتی نیز در راس توجه همگان قرار گرفته است. از این رو گزارشی مفصل از بازگشت ارزهای صادراتی تا پایان مرداد امسال نیز از سوی سازمان توسعه تجارت منتشر شده که در نوشتار پیش رو بخش‌های مهمی از آن عنوان شده است. این گزارش میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات فروردین ۹۷ تا فروردین ۹۹ را بررسی کرده است. میزان رفع تعهد ارزی صادرکنندگانی که طی این مدت صادرات انجام داده‌اند، تا پایان مردادماه در این گزارش منعکس شده است. این گزارش نشان می‌دهد ۲۱ هزار و ۲۵۴ صادرکننده طی بازه زمانی مذکور، صادرات انجام داده‌اند و میزان بازگشت ارز آنها به ۳۵ میلیارد یورو می‌رسد. این در حالی است که میزان تعهد آنها ۳/ ۵۱ میلیارد یورو بوده و میزان صادراتشان ۱/ ۵۷ میلیارد یورو برآورد شده است.

همچنین گزارش پیش رو میزان بازگشت ارز صادراتی واحدهای تولیدی و غیر‌تولیدی را نیز به‌صورت مجزا بررسی کرده است. این بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد واحدهای غیر‌تولیدی بیش از دو برابر واحدهای تولیدی است ولی میزان رفع تعهد ارزی آنها بسیار پایین است. به گونه‌ای که از ۵/ ۱۲ میلیارد یورو تعهد ارزی، تنها ۴/ ۲ میلیارد یورو توسط این گروه به کشور برگشته است. براساس آنچه در این گزارش آمده، تنها ۳ هزار و ۸۸۲ صادرکننده غیرتولیدی دارای کارت بازرگانی بوده‌اند و مابقی از طرقی همچون مرزنشینی و پیله‌وری نسبت به صادرات مبادرت ورزیده‌اند. اما ارزش صادرات این گروه (فاقد کارت بازرگانی) تنها ۷/ ۱ میلیارد یورو برآورد شده است.

تصویر ایفای تعهد ارزی تا پایان مرداد

گزارشی از سوی سازمان توسعه تجارت منتشر شده که وضعیت کلی ایفای تعهد ارزی صادرکنندگان را به زبان آمار، اعلام کرده است. براساس این گزارش، میزان ایفای تعهد ارزی صادرکنندگان تا پایان مرداد نشان می‌دهد ۲۱ هزار و ۲۵۴ واحد اعم از تولیدی و غیرتولیدی که ۳۱ فروردین ۹۷ تا ۳۱ فروردین ۹۹ صادرات داشته‌اند طی مدت مذکور صادراتی معادل ۱/ ۵۷ میلیارد یورو انجام داده‌اند و جمع تعهدات آنها ۳/ ۵۱ میلیارد یورو بوده است. میزان بازگشت ارز آنها نیز به ۳۵ میلیارد یورو تا پایان مرداد امسال می‌رسد.

از ۲۱ هزار و ۲۵۴ صادرکننده، ۶ هزار و ۸۹۴ واحد تولیدی و ۱۴ هزار و ۳۶۰ واحد غیر‌تولیدی بوده‌اند. میزان صادرات واحدهای تولیدی ۱/ ۴۳ میلیارد یورو بوده که ۸/ ۳۸ میلیارد یورو تعهد ارزی داشته و از این میزان، ۶/ ۳۲ میلیارد یورو ارز به کشور برگردانده‌اند.

همچنین ۱۴ هزار و ۳۶۰ واحد غیرتولیدی در این بازه زمانی صادراتی معادل ۱۴ میلیارد یورو داشتند. میزان تعهد ارزی آنها ۵/ ۱۲ میلیارد یورو بوده که تنها ۴/ ۲ میلیارد یورو ارز به کشور برگردانده‌اند. سهم واحدهای تولیدی از مانده تعهدات ۳۸ درصد و این سهم برای واحدهای غیرتولیدی ۶۲ درصد است.

جزئیات رفع تعهد واحدهای تولیدی

تعداد واحدهای تولیدی که تا پایان مردادماه امسال نسبت به بازگشت صددرصد ارز خود اقدام کرده‌اند، ۱۶۸۵ واحد بوده که میزان صادرات آنها در مدت زمان مذکور، ۵/ ۱۵ میلیارد یورو برآورد شده است. این تعداد واحد تولیدی ۹/ ۱۳ میلیارد یورو تعهد ارزی داده‌اند و توانسته‌اند صددرصد ارز خود را (۹/ ۱۳ میلیارد یورو) به کشور بازگردانند.

این گزارش می‌افزاید: تعداد واحدهای تولیدی که بین ۷۱ تا ۹۹ درصد رفع تعهد ارزی کرده‌اند، در پایان مرداد ۱۵۰۱ واحد بوده که میزان صادرات آنها ۹/ ۱۹ میلیارد یورو ارزیابی شده است. میزان تعهد ارزی این تعداد از صادرکنندگان ۱۸ میلیارد یورو بوده و میزان بازگشت ارز صادراتی آنها ۹/ ۱۵ میلیارد یورو رقم خورده است. در نتیجه مانده تعهدات این گروه از واحدهای تولیدی ۱/ ۲ میلیارد یورو بوده است.

همچنین صورت وضعیت آن گروه از واحدهای تولیدی که بین ۳۱ تا ۷۰ درصد تعهد ارزی خود را تا پایان مرداد ایفا کرده‌اند نشان می‌دهد ۹۱۳ واحد در این گروه جای گرفته‌اند که صادراتی معادل ۳/ ۵ میلیارد یورو داشته‌اند. میزان تعهد ارزی این گروه از صادرکنندگان ۷/ ۴ میلیارد یورو بوده که از این میزان ۷/ ۲ میلیارد یورو ارز به کشور بازگشته و در نتیجه مانده تعهدات آنها ۲ میلیارد یورو برآورد می‌شود.

براساس این گزارش، ۴۳۷ واحد تولیدی بین یک تا ۳۰ درصد تا انتهای مرداد رفع تعهد ارزی کرده‌اند. میزان صادرات این واحدها ۹۰۰ میلیون یورو و میزان تعهد ارزی آنها ۸۰۰ میلیون یورو بوده است. میزان بازگشت ارز صادراتی این گروه ۱۰۰ میلیون یورو بوده و مانده تعهدات آنها به ۷۰۰ میلیون یورو می‌رسد.

همچنین ۲۳۸۵ واحد تولیدی-صادراتی با تعهد ۵/ ۱ میلیارد یورویی ایفای تعهد ارزی صفر درصدی را در کارنامه عملکرد خود ثبت کرده‌اند. این گزارش عنوان می‌کند: این موضوع مربوط به فروش ریالی صادرکنندگان به عراق و افغانستان و صادرات از محل ورود موقت است که لازم است با اجرای سیاست‌های کاربردی، ضمن تسریع در بازگشت ارز حاصل از صادرات این گروه، درخصوص تامین ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی - صادراتی جهت واردات مواد اولیه، قطعات و تجهیزات مورد نیاز تولید، از محل صادرات تمهیدات مقتضی در نظر گرفته شود.

جزئیات رفع تعهد واحدهای غیر‌تولیدی

براساس گزارش مذکور، ۶۶۴ واحد غیرتولیدی به‌صورت صددرصد تعهدات ارزی خود را تا پایان مرداد ایفا کرده‌اند. این واحدها صادراتی معادل ۱/ ۱ میلیارد یورو داشته‌اند و میزان تعهد ارزی آنها یک میلیارد یورو بوده که به‌صورت صددرصد به کشور بازگشته است.

آن دسته از واحدهای غیرتولیدی که توانسته‌اند بین ۷۱ تا ۹۹ درصد تا پایان مردادماه امسال رفع تعهد ارزی کنند تعداد ۳۹۵ واحد است که صادراتی به ارزش یک میلیارد یورو داشته‌اند. میزان تعهد ارزی این گروه از صادرکنندگان ۹۰۰ میلیون یورو بوده و میزان بازگشت ارز آنها تا پایان مردادماه به ۸۰۰ میلیون یورو رسیده است. مانده تعهدات این گروه از صادرکنندگان ۱۰۰ میلیون یورو برآورد می‌شود.

همچنین ۳۴۹ واحد غیرتولیدی بین ۳۱ تا ۷۰ درصد رفع تعهد ارزی کرده‌اند. میزان صادرات این گروه یک میلیارد یورو است. میزان تعهد ارزی آنها نیز ۹۰۰ میلیون یورو بوده که ۵۰۰ میلیون یورو ارز را به کشور بازگردانده‌اند و مانده تعهدات آنها حدود ۵۰۰ میلیون یورو است.

براساس این گزارش ۳۲۸ واحد غیرتولیدی که صادراتی معادل ۶/ ۲ میلیارد یورو و تعهدی معادل ۴/ ۲ میلیارد یورو داشتند، بین یک تا ۳۰ درصد رفع تعهد کرده‌اند. از این رو میزان ارزهای بازگشته به کشور از جانب این گروه ۲۰۰ میلیون یورو بوده و مانده تعهدات آنها ۲/ ۲ میلیارد یورو برآورد می‌شود.

بخشی از صادرکنندگانی که هیچ ارزی به کشور بازنگردانده‌اند نیز در این گروه قرار دارند. براساس ارزیابی‌های صورت‌گرفته بخشی از این گروه صادرکننده از روش‌هایی همچون مرزنشینی و پیله‌وری نسبت به امر صادرات مبادرت ورزیده‌اند.

بازگشت ارز از منظر کارت بازرگانی

این گزارش عنوان می‌کند که از مجموع ۲۱ هزار و ۲۵۴ صادرکننده در بازه زمانی فروردین ۹۷ تا انتهای فرورردین ۹۹، ۱۰ هزار و ۳۸۲ واحد دارای کارت بازرگانی بوده که از این تعداد، ۶۵۵۴ واحد تولیدی-صادراتی و ۳۸۸۲ واحد غیرتولیدی بوده‌اند.

میزان صادرات کارت‌های بازرگانی ۴/ ۵۵ میلیارد یورو بوده و میزان تعهد ارزی آنها نیز ۸/ ۴۹ میلیارد یورو رقم خورده است. بازگشت ارز حاصل از صادرات کارت‌های بازرگانی ۳۵ میلیارد یورو برآورد می‌شود. البته بررسی‌های سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد هر چند فاقدین کارت‌های بازرگانی از نظر تعداد، ۵۱ درصد صادرکنندگان را تشکیل می‌دهند ولی فقط ۲/ ۰ درصد از بازگشت ارز و حدود ۵ درصد از صادرات (۷/ ۱ میلیارد یورو) مربوط به این گروه بوده که آن هم اغلب مربوط به مبادلات مرزنشینی و پیله‌وری است.

افزایش ۱۵ درصدی بازگشت ارز

در عین حال سازمان توسعه تجارت درخصوص آن دسته از صادرکنندگانی که به‌صورت صددرصد رفع تعهد ارزی کرده‌اند، جدیدترین آمار خود را ارائه داد.  احسان قمری مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با اکسپورتنا از افزایش ۱۵ درصدی تعداد صادرکنندگان با ایفای ۱۰۰ درصدی تعهدات ارزی در شهریورماه امسال نسبت به تیرماه خبر داد و گفت: ۲ هزار و ۳۷۱ صادرکننده با صادرات ۱۷ میلیارد یورویی، ۳/ ۱۵ میلیارد یورو به چرخه اقتصادی کشور باز گردانده‌اند. او افزود: این گروه ۲۹ درصد کل صادرات مشمول تعهدات ارزی و ایفای تعهدات ارزی را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که براساس گزارش تیرماه ۱۳۹۹، این دسته از صادرکنندگان با صادرات ۲/ ۱۴ میلیارد یورو نسبت به بازگشت ارز ۷/ ۱۲ میلیارد یورویی اقدام کرده‌اند که از نظر میزان صادرات و ایفای تعهدات ارزی در شهریورماه از رشد ۲۰ درصدی برخوردار بوده‌اند. مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت ایران گفت: با وجود درج صادرات فروردین و اردیبهشت در گزارش شهریورماه، تعداد صادرکنندگانی که به ایفای تعهدات ارزی خود عمل نکرده‌اند، کاهش یافته که این موضوع ناشی از فعالیت کمیته اقدام ارزی در سازمان توسعه تجارت ایران و سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها است.