صیانت از طبیعت، بازی برد-برد معدنکاران و محیط زیست

به گزارش می متالز، جود معادن در هر منطقه‌ای از مهمترین ظرفیت‌های توسعه‌ای به شمار می‌رود که نقش مهمی در توسعه سایر بخش‌های اقتصادی دارد.

چهارمحال و بختیاری دارای ظرفیت بسیاری است که معادن، یکی از این ظرفیت‌ها است.

در استان چهارمحال و بختیاری ۱۷۸ معدن وجود دارد که سنگ لاشه، سنگ گچ، سنگ‌های تزئینی و نما، خاک نسوز و... جزو مهمترین مواد معدنی استخراج شده از معادن این استان است.

فعالیت ۹۹ معدن در چهارمحال و بختیاری

سجاد رستمی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: فعال سازی و افزایش بهره وری در معادن جزو برنامه‌های اولویت دار در سال جهش تولید به شمار می‌رود.

او به وجود ۱۷۸ معدن در چهارمحال و بختیاری اشاره کرد و افزود: از این تعداد ۹۹ معدن فعال و ۷۹ معدن غیرفعال است.

رستمی اضافه کرد: اکتشاف ماهواره‌ای کل مساحت چهارمحال و بختیاری و تعیین اندیس‌های احتمالی مواد معدنی، اکتشاف مقدماتی مواد معدنی شامل فسفات در غرب و جنوب غرب استان، سلستین در اردل، فلدسپات در بن و سامان از اقدامات انجام شده حوزه معادن استان در دو سال گذشته است.

او ادامه داد: بهره‌برداری از ۱۵ معدن سنگ‌لاشه غیرفعال چهارمحال و بختیاری و ارسال فرم سلب صلاحیت هفت معدن سنگ تزئینی غیرفعال به وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تعیین تکلیف و واگذاری از طریق مزایده، فعال‌سازی پنج معدن غیرفعال با ۴۲ فرصت شغلی جزو اقدامات انجام شده به‌منظور فعال‌سازی معادن غیرفعال این استان در سال‌جاری به شمار می‌رود.

رستمی گفت: وجود معادن از مهمترین ظرفیت استان چهارمحال و بختیاری است که توسعه این بخش نقش مهمی در ارتقای بخش اقتصادی این استان دارد.

او افزود: فرآوری مواد معدنی استخراج شده در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری قرار دارد.

رستمی اضافه کرد: اکتشاف معادن جدید، فعال کردن معادن تعطیل و ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاری در حوزه معادن نیز از مهمترین اهداف در استان چهارمحال و بختیاری است.

با توجه به اینکه صنعت معدن جزء صنایع اصلی کشورمان به شمار می‌رود و افراد زیادی در این صنعت مشغول به فعالیت هستند می‌توان اذعان داشت صنعت معدن در هر کشور تاثیر بسزایی بر رفاه اجتماعی در آن کشور دارد.

اما بروز مشکلات زیست محیطی از طریق این صنعت بر کسی پوشیده نیست.

هر عملی که انسان در کره زمین انجام می‌دهد به نوعی به زمین و خاک آسیب وارد می‌کند.

به عنوان مثال با ساخت جاده برای تردد به باغ‌ها و مزارع، بخشی از طبیعت از بین می‌رود یا با ساخت واحد مسکونی در طبیعت، روند طبیعی حرکت محیط‌زیست مختل شده و به آن آسیب وارد می‌شود.

پس بدون تردید انجام فعالیت‌های معدنی نیز تا حدودی به طبیعت آسیب وارد می‌کند، اما معدنی که فعالیت آن به محیط‌زیست آسیب وارد می‌کند باوجود ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال‌آفرینی، باید تعطیل شود یا به فعالیت خود ادامه دهد؟

خسارت‌های معادن به محیط زیست/ چهره طبیعت مخدوش می‌شود

شهرام احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری  اظهار داشت: اگر در بهره برداری از معادن ملاحظات زیست محیطی رعایت نشود، می‌توانند به عنوان یکی از مولفه‌های تخریب کننده در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی خودشان را نشان دهند.

او با اشاره به فعالیت معادن مختلف از جمله معادن سنگ در چهارمحال و بختیاری افزود: تعدادی از این معادن در سطح استان موجب ایجاد خسارت‌هایی در بخش محیط زیست استان شده اند.

احمدی اضافه کرد: مخدوش کردن چهره طبیعت از دیگر خسارت‌های معادن چهارمحال و بختیاری است که به وضوح در برخی از نقاط استان مشاهده می‌شود.

او ادامه داد: برخی از معادن چهارمحال و بختیاری به ویژه معادن سنگ در مسیر ورود مسافران و گردشگران فعالیت می‌کنند که فعالیت آن‌ها موجب شده است که بخشی از طبیعت که بیشتر کوه‌ها هستند از لحاظ زیبا شناختی دچار خسارت شوند و به گونه‌ای دچار آلودگی دیداری شوند.

معدن سنگ لاشه چلیچه از سال ۸۹ فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون سالانه پنج هزار تن سنگ تزئینی، ۱۰۰ هزار تن سنگ لاشه و ۵۰ هزار تن آسفالت در این واحد معدنی استخراج و تولید می‌شود.

احمدی مدیر این واحد معدنی  اظهار داشت: محصولات این واحد معدنی علاوه بر تامین نیاز داخل به خارج از کشور هم ارسال می‌شود.

دستیابی به معادنی با ضایعات صفر

میلیون‌ها تن ضایعاتی که سالانه در فرآیند‌های معدن تولید می‌شود، دستیابی به معادنی با ضایعات صفر دست نیافتنی به نظر می‌آید، با این وجود بسیاری از معادن سختگیرانه وضعیت تولید ضایعات خود را تحت نظر دارند و از فناوری‌های جدید برای کاهش آن استفاده می‌کنند.

مدیر معدن افزود: وقتی سنگ‌های تزئینی برش می‌خورد حجم بالایی از ضایعات و یا خرده سنگ‌ها تولید می‌شود که اکثر واحد‌های معدنی آن‌ها را در طبیعت رها می‌کنند.

احمدی اضافه کرد: در این واحد معدنی از همین ضایعات شش نوع محصول تولید می‌شود که در ساختمان سازی و آسفالت از آن‌ها استفاده می‌شود.

او ادامه داد: در قسمت دیگری از این معدن این خرده سنگ‌ها شکسته می‌شوند و از خرده سنگ‌ها شش نوع محصول (شن درشت تا ریز) تولید می‌شود.

احمدی گفت: در قسمت سنگ شکن بسیاری از واحد‌های معدنی حجم بالایی از آلایندگی و گرد و خاک به وجود می‌آید و در طبیعت رها می‌شود.

او افزود: ما سیستمی طراحی کردیم و در دستگاه سنگ شکن معدنمان قرار دادیم تا آلودگی را به مقدار قابل توجهی کاهش دهیم به گونه‌ای که قدرت دستگاه مکنده سنگ شکن افزایش یافت و هم اکنون آلودگی ایجاد شده از این قسمت نزدیک به صفر است.

احمدی اضافه کرد: در کنار این واحدمعدنی اقدام به احداث یک باغ ۳۰ هکتاری و چند مزرعه پرورش ماهی کرده ایم تا بتوانیم بخشی از خسارت به محیط زیست را جبران کرده باشیم.

آب مورد نیاز باغ از یک چاه (دو لیتر بر ثانیه) پمپاژ می‌شود که پس از آبیاری باغ که به روش قطره‌ای است آب به سنگ شکن منتقل می‌شود و مجددا پس از بازچرخانی به باغ و مزارع پرورش ماهی بر می‌گردد.

راهکار‌های شیمیایی و بیولوژیک جدیدی نیز توسعه یافته‌اند که با استفاده از آن‌ها در فرآیند نوسازی معادن می‌توان آثار مخرب زیست محیطی معادن را کاهش داد و زمینه را برای بهبود وضعیت اکوسیستم زیستی مهیا کرد.

توجه به توسعه معادن و سرمایه‌گذاری برای فرآوری مواد معدنی در چهارمحال و بختیاری، تأثیرات زیادی در زمینه اقتصادی و اشتغال‌زایی برای استان دارد.

فراهم آوردن زیر ساخت‌ها برای جذب سرمایه گذار در این بخش باید مورد توجه بیشتر مسوولان قرار گیرد.