تعرفه واردات فولاد و تعارض مثلث ذی‌نفعان

به گزارش می متالز، البته به نظر می‌رسد دولت در امسال درصدد بررسی دوباره تعرفه‌ها است. این موضوع را رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در نخستین دیدار خود با اصحاب رسانه و در پاسخ به سوال خبرنگاران مطرح و عنوان کرد: با انجمن‌ها در حال بررسی تعرفه‌های مختلف صنایع معدنی هستیم. مهدی کرباسیان خاطرنشان کرد: در زمینه اعمال تعرفه، اواخر سال گذشته، تصمیم مناسبی به‌وسیله شورای اقتصاد گرفته شد. در این راستا تصمیم گرفته شده تعرفه‌هایی که در حوزه فولاد و صنایع معدنی پیشنهاد شده بود، به شورای اقتصاد برود چراکه به نظر می‌رسید نظر انجمن‌های مختلف و دست‌اندرکاران حوزه‌های مختلف به‌طور دقیق در این تعرفه‌ها لحاظ نشده است. وی تاکید کرد: از این رو شورای اقتصاد و وزارتخانه، این موضوع را بررسی خواهند کرد و در حوزه فولاد در ستاد زنجیره فولاد و سایر حوزه‌ها، با انجمن‌های مختلف در حال مذاکره هستند و جمع‌بندی آن را وزیر صنعت، معدن و تجارت دوباره به شورای اقتصاد ارائه می‌دهد.

تعیین تعرفه براساس رسته‌های مختلف

مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: در سال ۹۶ مواردی از فصل ۷۲ کتاب مقررات صادرات و واردات کشور دارای حقوق ورودی ۲۶ درصد بودند که با توجه به تولید نشدن برخی از گریدها، تعرفه‌ها از سوی تولیدکنندگان داخلی و نیاز صنایع پایین‌دستی به این اقلام، صادر شد. سیف‌الله امیری در ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به رصد و بررسی تعرفه‌های زیر پوشش سر فصل ۷۲ پیشنهاد حذف بند ۳ سرفصل ۷۲ را اعلام کردیم که در همین راستا صنایع پایین‌دستی این زنجیره، نامه‌ای به مقام محترم عالی وزارت ارسال کردند که ایشان هم در این زمینه موافقت خود را اعلام کردند. از این رو بند ۳ ذیل یادداشت فصول کتاب از سر فصل ۷۲ کتاب مقررات صادرات و واردات کشور، حذف و حقوق ورودی برخی از تعرفه‌ها از ۲۶ درصد به ۵، ۱۰، ۱۵ و ۲۰ درصد تعریف شده و دیگر معافیتی تحت بند ۳ سر فصل ۷۲ کتاب مقررات اعمال نخواهد شد و برای واردات این محصولات به داخل کشور نیاز به هیچ مجوزی وجود نخواهد داشت. امیری گفت: برخی مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین‌دست مانند برخی از گریدهای ورق‌های رنگی فولادی در داخل کشور تولید نمی‌شوند و منطبق با این موضوع، انجمن‌های مختلف گزارش‌های خود را برای ما ارسال کرده‌اند و ما نیز در حال بررسی آن هستیم. وی ادامه داد: برخی از گریدهای محصولات زیر پوشش خود را که به‌عنوان مواد اولیه دیگر صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند مورد بررسی قرار می‌دهیم. در ضمن گفتنی است در کمیسیون ماده ‌(۱) اصلی برخی از موارد را مصوب کردیم و برای آن تعرفه‌ها، حقوق ورودی ۱۰ درصدی در نظر گرفته‌ایم اما متاسفانه در برخی موارد کمیسیون از سوی خودش برای تعرفه‌ها حقوق ورودی ۲۰ درصدی لحاظ کرده که به تولیدکنندگان داخلی کشور ضربه می‌زند و آنها را با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو می‌کند بنابراین ما برای حل و رفع مشکل، آن محصولات را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم و نتیجه متعاقبا اعلام خواهد شد.

ذی‌نفعان تعرفه

آیا می‌توان به فرمول ثابتی برای تعیین نرخ تعرفه رسید؟‌ آیا با تعیین تعرفه، برخی راضی و خرسند و برخی ناخرسند هستند؟ آیا نمی‌توان به گونه‌ای پیش رفت که زنجیره‌های مختلف در صنعت فولاد خرسند باشند؟ مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در پاسخ به پرسش‌های مطرح شده گفت: تعیین تعرفه، بخش‌های مختلف را ذی‌نفع خواهد کرد. ذی‌نفعان در تعرفه فولاد از یک سو دولت و از سوی دیگر صنایع بالادست و پایین‌دست این صنعت هستند. از این‌رو تعرفه به هر میزانی که تعیین شود، یکی از این ۳ ضلع باید نسبت به ۲ ضلع دیگر هزینه بیشتری پرداخت کند. عزیز قنواتی در ادامه خاطرنشان کرد: از آنجا که دولت به‌دنبال سیاست‌های خود است، ممکن است با افزایش تعرفه، درآمدهای بیشتری نصیبش شود. همچنین صنایع بالادستی و پایین‌دستی هر یک قصد دارند به سود بیشتری دست یابند. وی افزود: یکی از مواردی که سبب می‌شود در اقتصاد نتوانیم به یک فرمول ثابت برای تعیین برخی شاخص‌های اقتصادی برسیم، توجه به افراد و قشر کم‌درآمد جامعه است. موضوع تعیین تعرفه‌ها بر همین منوال است. اگر به مواد اولیه، تعرفه اعمال شود، برای کسانی که در داخل مواد اولیه تولید می‌کنند بسیار خوب است اما برای صنایع پایین‌دستی ممکن است مطلوب نباشد و اعتراض کنند که ما مواد اولیه را ارزان وارد می‌کردیم. این تعارض، همیشگی است. از سوی دیگر اگر بخواهیم تعرفه را کاهش دهیم این موضوع در حمایت از تولید کالای داخلی در تعارض قرار می‌گیرد. از این‌رو نمی‌توان همواره با فرمول ثابتی در این زمینه پیش رفت. مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در ادامه تاکید کرد: اما دولت با توجه به کل زنجیره باید تعرفه را تعیین کند. به عبارت دیگر تعرفه را به گونه‌ای تعریف کند که سود بالادست و پایین‌دست در آن لحاظ شود و هر دو بخش بالادست و پایین‌دست به تناسب فرآیند و سودی که به‌دست می‌آورند، راضی باشند و البته هر بخش به نوبه خود به آن سود بسنده و قناعت کند.

سوددهی هر بخش از زنجیره را مشخص کنید

قنواتی در پاسخ به این پرسش که نمی‌توان سوددهی در هر بخش از زنجیره را مشخص و بر مبنای آن تعرفه را مشخص کرد، گفت: چندی پیش جلسه‌هایی با حضور دست‌اندرکاران ایمیدرو برگزار کردیم تا سود هر زنجیره را به‌طور مجزا از سنگ آهن، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و فولاد، ورق و پروفیل مشخص کنیم. قرار شد به اندازه میزان سرمایه‌گذاری هر زنجیره، میزان سوددهی مشخص شود که البته در این بین برخی معتقدند برای سوددهی هر بخش باید فناوری آنها را به‌طور مجزا در نظر گرفت و با وجود اختلاف‌نظرها، محقق شد که سوددهی در هر بخش مشخص شود. وی در ادامه خاطرنشان کرد: سود سنگ آهن از کل چرخه، بیشتر است و به همین ترتیب سود سایر بخش‌ها را می‌توان تعیین کرد اما بخش‌های مختلف این تقسیم‌بندی، سوددهی را نپذیرفتند. در کل، به تناسب میزان سرمایه‌گذاری و نوع فناوری به کار گرفته شده در هر بخش از زنجیره می‌توان سوددهی آن را مشخص کرد که این موضوع می‌تواند در تعیین تعرفه اثربخش باشد.

عوامل خارجی موثر بر تعرفه

مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان در ادامه یادآور شد: اما در کل، عرضه و تقاضا و اقتصاد آزاد است که باید نرخ و تعرفه‌ها را مشخص کند اما چون کشور ما در شرایط تحریمی قرار دارد و اهداف نظام به این سمت و سو است که نیاز قشر کم‌درآمد را تامین کند، شاهد بالا و پایین شدن تعرفه‌ها هستیم.
قنواتی در پاسخ به این پرسش که عوامل خارجی تا چه اندازه می‌توانند در تعیین تعرفه تاثیرگذار باشند، عنوان کرد: عوامل خارجی در تعیین تعرفه تاثیرگذار به‌شمار می‌روند. هم نوسان نرخ ارز در کشور می‌تواند بر تعرفه‌ها تاثیرگذار باشد و هم تحولات سیاسی روی داده در خارج از کشور مهم به‌شمار می‌آیند. عملکرد کشورهای دیگر هم می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. برای نمونه، تعرفه امریکا می‌تواند بر کشور ما و تعرفه‌هایی که اعمال می‌کنیم، تاثیرگذار باشد. وی در پایان پیشنهاد کرد: البته با همفکری و مشارکت گروه‌ها و انجمن‌های مختلف می‌توان تعرفه‌های مناسبی تعیین کرد. از این رو باید در این زمینه کارگروهی تشکیل شود تا صحبت انجمن‌های مختلف شنیده شده و تصمیم درست‌تری گرفته شود.

سردرگمی تولیدکننده

یکی از موضوع‌هایی که سبب سردرگمی تولیدکنندگان شده است، علاوه بر نوسان نرخ ارز، کاهش و افزایش ناگهانی تعرفه است. این مطلب را اسماعیل حمداللهی، تولیدکننده لوله و پروفیل عنوان و اظهار کرد: نوسان دلار کم است. اگر قرار باشد تعرفه را دچار نوسان کنند، شرایط برای تولیدکنندگان بسیار سخت می‌شود. وی یادآور شد: تعرفه مواد اولیه مورد نیاز ما در سال گذشته ۲۰ درصد بود که پایان سال به ۱۰درصد کاهش یافت. باید ببینیم امسال چه تعرفه‌ای را اعلام می‌کنند. حمداللهی در ادامه با اشاره به اینکه مواد اولیه مورد نیاز آنها، ورق ۲ میلی‌متر است، گفت: ورق ۲ میلی‌متر جزو ورق‌هایی به‌شمار می‌رود که میزان تولید آن در کشور در سطح پایینی قرار دارد. یکی از تولیدکنندگان ورق ۲ میلی‌متر در کشور، فولاد گیلان است که این واحد فولادی با کمبود اسلب روبه‌رو است در حالی که برخی تولیدکنندگان اسلب، بیشتر محصولات خود را صادر می‌کنند. وی همچنین گفت: درباره تعرفه، یک مسئله این است که واردکننده و تولیدکننده واقعی مشخص نیستند. برخی مواد اولیه در داخل تولید نمی‌شوند از این رو اگر تنها تولیدکننده واقعی، مجاز به دریافت آن می‌شد، مشکلی پیش نمی‌آمد چراکه برخی صوری پروانه بهره‌برداری گرفته‌اند و با آن پروانه، سهمیه ارزی و تعرفه‌ای می‌گیرند در حالی که بر تولیدکننده واقعی فشارهای بسیاری تحمیل می‌شود.