زوایای پنهان انتقاد فولادسازان از شیوه‌نامه بازار فولاد

به گزارش می متالز، انجمن نوردکاران فولاد ایران با اعلام حمایت از کلیات شیوه‌نامه ساماندهی بازار فولاد توسط این انجمن، از زوایای پنهان انتقادات این روزهای فولادسازان پرده برداشت.

حمایت انجمن نوردکاران فولادی ایران از شیوه نامه جدید بازار فولاد

در بیانیه ای از شیوه نامه جدید بازار فولاد که توسط دولت تهیه و تدوین شده است، حمایت کرده و اعلام کرد بسیاری تا قبل از ابلاغ این شیوه‌نامه، انگشت اتهام را به سمت نوردکاران می‌گرفتند و حالا که دولت در یک دستورالعمل در حال پایان دادن به منافع رانتی در بازار فولاد است، برافروخته شده و آن را مورد شماتت قرار می‌دهند و به بهانه های واهی و حتی افت شاخص معاملات بورس در حالیکه این شیوه نامه هنوز اجرا نشده سعی در ممانعت از اجرای آن دارند.
با شیوه‌نامه ابلاغ شده دولت و طرح در دست تهیه و تدوین مجلس، رانت بسیاری در بازار فولاد محدود می‌شود. حالا اما برخی از افراد معلوم الحال با شانتاژ رسانه‌ای هم دولت، هم مجلس و هم منفعت و مصلحت مردم را با یک چوب می‌رانند و آن را قربانی منافع و مصالح خود می‌کنند.
فولادسازان با واژگونی و دست‌کاری در بازار و قیمت‌ محصولاتشان، آگاهانه یا ناآگاهانه (ارادی یا غیرارادی) در حال تضییع حقوق و منافع عمومی هستند و این‌ درحالی است که آن‌ها تنها در راستای خدشه‌ واردکردن به دولت و مجلس به دنبال حفظ رانت‌ها و منافع قبلی موجود در بازار هستند.

پیشنهادات تکمیلی برای ساماندهی بازار فولاد

انجمن نوردکاران فولادی ایران از شیوه‌نامه جدید ساماندهی بازار فولاد که توسط معاونت اقتصادی رئیس جمهور ابلاغ شده، حمایت کامل کرده و در راستای بهبود محیط کسب‌وکار و رفع موانع تولید و تشویق و کمک به اشتغال پایدار، پیشنهاداتی نیز به جهت همسان‌سازی طرح فولاد در دولت و مجلس مورد درخواست انجمن نوردکاران فولادی ایران است. این انجمن در بسته ای پیشنهادی 8 مورد را با ارایه ادله و مستندات محکمه‌پسند تهیه و تدوین کرده که در ادامه آمده است:
1. درباره اصلاح بند الف قیمت و ماده ۲: علاوه بر تعیین قیمت پایه، واژه حداکثر سقف رقابت در بورس کالای ایران جهت سوپاپ اطمینان و عدم مهندسی قیمت درصدی کمتر از قیمت جهانی ‏CIS  در نشریه متال بولتن تعیین شود. در طرح فوق چون عرضه همه محصولات و مواد خام زنجیره فولاد در بورس کالا تعیین شده (جذابیت صادرات مواد اولیه و خام بیشتر به دلیل ارزانی و تامین آن در کشور هست) در راستای جلوگیری از مهندسی قیمت، سقف رقابت در بورس کالا به نحوی تامین شود که در سامانه عرضه و تقاضا امکان ثبت سفارش نرخ بیش از سقف قیمت جهانی امکان‌پذیر نباشد و ثبت عرضه و تقاضا به جهت صیانت از تولید ملی و عدم خروج ارزش افزوده از کشور، حداکثر معادل ۹۵ درصد نرخ جهانی آن در بازار داخل باشد.
2. درباره اصلاح ماده ۷: علاوه بر تعیین حداقل محصولات فولادی در بورس کالا به میزان ۲۰ هزار کیلوگرم، حداقل عرضه محصولات مقاطع طویل نیز به میزان ۴۴ هزار کیلوگرم تعیین شود. با توجه به تولید بخش عظیمی از محصولات فولادی توسط واحدهای کوچک و زود بازده نوردی و عدم دسترسی این واحدها به سرمایه در گردش کافی، در راستای تشویق و حمایت از بخش خصوصی و عرضه محصولات همه واحدها در بورس کالا پیشنهاد می‌شود، واحدهای کوچک با تناژ مذکور توان مشارکت در تولید و شفافیت عرضه‌ها در بورس کالا را داشته و مورد دامپینگ واحدهای دولتی و خصولتی خودمصرف ودارای زنجیره کامل فولاد قرار نگیرند.
3. درباره اصلاح ماده ۸: محصولات مقاطع طویل فولادی همانند تبصره ماده ۳  از عرضه در بورس کالا معاف شود. فروش مقاطع طویل تحت نظارت وزارت صمت و پس از کشف قیمت در بورس کالا (با ثبت فاکتور فروش در سامانه بهین‌یاب و توسعه تجارت قابل واگذاری صرفا به مصرف کنندگان نهایی و پروژهای عمرانی به دلیل فروش مویرگی و نقاط سرزمینی و گستردگی مشتریان وفادار به کارخانه‌ها در اقصی نقاط جغرافیای ایران بزرگ و قراردادهای بلندمدت و عدم دسترسی مشتریان به واحدها در بورس کالا و جلوگیری از هرگونه رانت و افزایش قیمت کاذب توسط دلالان و عمده مشتریانی که ساختار بازرگانی و واسطه‌ای در بورس کالا برای اینگونه محصولات هست) الزامیست و سبب کاهش شدید قیمت و رقابت در عرضه خواهد شد. در صورت عرضه اجباری محصولات نهایی در بورس کالا با توجه به مورد مشابه در خصوص عرضه ورق‌های فولادی فولاد مبارکه، عمل تبعیض‌‌آمیز بوده و جز افزایش بی‌دلیل (بالغ بر ۱۲ درصد) به دلیل دلالی و واسطه‌گری خریداران محصول نهایی در بورس و عرضه به مصرف کننده واقعی، با قیمت بالاتر حاصل دیگری ندارد. ضمن آنکه فروش محصولات نهایی توسط کارخانه‌های تولیدی خارج از بورس با نظارت فوق قابل رصد و پیگیری و شفافیت عرضه خواهد بود. در صورتی که کالا در بورس عرضه شود، به دلیل جنسیت و ماهیت خریداران که تجار و واسطه خواهند بود، رصد و پیگیری و نظارت بر عرضه بعدی و مهندسی قیمت آن قابل پیگری نخواهد بود و موجبات رانت و احتکار و گرانفروشی را به دنبال خواهد داشت.
4. اصلاح ماده ۱۱: عرضه محصولات نهایی فولادی ابتدا منوط به خرید مواد اولیه (شمش و بیلت و بلوم) از بورس کالا باشد و عرضه محصولات از خرید مواد اولیه وارداتی و یا خارج از بورس مبرا از این ماده شود.
5. اصلاح تبصره ۲ ماده ۱۲: جهت رعایت و انجام تبصره مذکور و عدم مغایرت با ماهیت آن (رقابت پذیری در بازارهای هدف صادراتی و جایگزینی صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده با خام فروشی به میزان ۲۰ درصد)، صادرات محصولات نهایی و ارزآوری غیرنفتی - با توجه به دو برابری تولید مواد اولیه نسبت به نیاز داخلی کشور - به واحدهای تولیدی مذکور اختصاص یابد و در برنامه تولید، لحاظ و معاف از حجم عرضه در بورس کالا شوند. مازاد بر عرضه و نیاز داخلی نیز در هر بار عرضه در بورس کالا به آن اضافه ‌شود.
6. درباره اصلاح ماده ۱۷ آمده است: علاوه بر اجرای مفاد ماده فوق، بورس کالا موظف به افشای نام خریداران همه کالاهای زنجیره به تشکل‌ها و انجمن‌های متولی مربوطه در راستای شفاف‌سازی و نظارت و کنترل و همکاری دقیق با وزارت صمت و نهادهای نظارتی شود. بورس کالا فقط اختیار عرضه بر مبنای مصوبات وزارت صمت و کمیته نظارتی آن به دور از هرگونه اعمال نظر انحصاری فولادسازان و مهندسی قیمت و کنترل حجمی عرضه باشد و اختیار تعیین کف و سقف حجم معاملات یا سقف قیمت با توجه به عرضه مکفی مواد اولیه و تقاضای کشف شده و نظارت عالیه و اعمال قیمت پایه و سقف جهانی در شیوه نامه باشد.
7. درباره اصلاح تبصره ماده ۱۸ آمده است: در تبصره مذکور علاوه بر نظارت بازار محصولات نهایی، کنترل و نظارت بر عرضه و بازار مواد خام شامل شمش، بیلت و بلوم و اسلب نیز اضافه شود.
همچنین انجمن نوردکاران فولادی ایران خواستار پیشنهاد الحاق بند جدید به شیوه نامه مذکور با عنوان ایجاد و تاسیس بورس اختصاصی محصولات زنجیره فولاد کشور با مشارکت بخش خصوصی و تولیدکنندگان محصولات نهایی با هدف متولی‌گری و نظارت انجمن‌های تخصصی و اصناف و نمایندگان مصرف کننده نهایی است که این پیشنهاد را نیز به دولت ارایه داد ه است.
در  توجیه پیشنهاد این بند الحاقی به شیوه‌نامه ساماندهی بازار فولاد نیز آمده: یکه تازی بورس کالای ایران که یک شرکت تجاری و اختصاصی و دارای حقوق مالکانه و در انحصارچند شرکت بزرگ فولادساز و سهام عمده است، موجبات تبعیض شدید منافع و انحصارگرایی و شکل گیری رانت مالی و پارادوکس شدید در مهندسی نظام عرضه و تقاضا در بازار شده است. شکل‌گیری فضای کنونی برخلاف اصل ۴۴ قانون اساسی، بخش خصوصی کشور را به انزوا و از مشارکت در سرنوشت خود محروم و موجبات تضییع حقوق و منافع آنان را فراهم آورده است، بنابراین نوردکاران فولادی ایران معتقدند به دلیل گستردگی صنعت در حوزه زنجیره فولاد کشور (دومین قطب و اولویت اقتصادی کشور)، ایجاد بورس کالایی کاملاً شفاف با مشارکت اعضای منتخب زنجیره فولاد کشور و نماینده مصرف کننده نهایی سبب ایجاد رقابت سالم در کشور و سهولت و رونق اقتصادی در سال جهش تولید در راستای منویات رهبر انقلاب می‌شود.

درخواست از دولت برای منع تاسیس واحدهای جدید نوردی

8. در حال حاضر بیش از 30 میلیون تن واحد تولیدی محصولات نوردی در کشور موجود است که تنها 30 درصد آن فعال است، زیرساخت‌های تامین مواد اولیه، عرضه و حمل‌و‌نقل برای همین ظرفیت نیز جوابگو نیست، در هشتمین بند بسته پیشنهادی انجمن به دولت و در راس آن معاونت وزارت صمت در خواست شده تا از اعطای هر گونه مجوز جهت تاسیس واحدهای جدید یا طرح‌های توسعه نوردی توسط واحدهای بالادستی و یا نوردی (چه دولتی، چه خصوصی و یا خصولتی) ممانعت به عمل آودد و امید است با این دستور کار، سرمایه‌های ملی در این برهه حساس در مسیر نادرست به هدر نرود.