ساخت مواد مرجع آزمایشگاهی (RM) در آزمایشگاه متالوگرافی مدیریت آزمایشگاه مرکزی ذوب آهن اصفهان

به گزارش می متالز، محمود پوری شعبان، مدیر آزمایشگاه مرکزی با بیان این مطلب از ساخت مواد مرجع آزمایشگاهی خبر داد و  گفت: مواد مرجع (Reference Materials)  واژه ای عام از مواد و نمونه هایی است که فرآیندهای اندازه گیری معتبری به منظور تعیین ماهیت، همگنی، پایداری و نیز تعیین مقادیر مشخصه های مختلف برروی آن انجام شده است و نهایتاً ماده ای به اندازه کافی همگن و پایدار نسبت به یک یا چند مشخصه خاص که برای کاربرد مورد نظر در یک فرآیند اندازه گیری مناسب است تهیه می گردد.

مدیر آزمایشگاه مرکزی شرکت، افزود: از اصلی ترین کاربردهای مواد مرجع آزمایشگاهی در هر آزمایشگاه آزمون می توان به اطمینان از صحت و دقت نتایج اندازه گیری، تنظیم، کالیبره و یا ریکالیبره نمودن دستگاه های اندازه گیری، انجام کنترل های میانی در فواصل بین کالیبراسیون به منظور اطمینان از صحت عملکرد دستگاه اندازه گیری، تخمین عدم قطعیت اندازه گیری، تصدیق و صحه گذاری روش آزمون و همچنین اجرای برنامه های تضمین کیفیت همانند انجام مقایسات بین آزمایشگاهی و استفاده از نمودارهای کنترل چارت اشاره کرد. وی با بیان این که مواد مرجع آزمایشگاهی با بهره گیری از فرآیندهای بسیار دقیق و براساس مستندات تایید شده مطابق با اصول آماری، تولید می شوند، گفت: این مواد معمولاً به همراه یک تائیدیه ارائه می گردد که در آن روش اندازه گیری، مواد به کار برده شده و دستگاه های استفاده شده جهت تعیین خواص و مقادیر ماده مرجع دقیقاً مشخص شده و از این حیث با مواد آزمایشگاهی عادی کاملاً متفاوتند و بسیار گران قیمت می باشند و در سیستم های مدیریت کیفی که دریافت تاییدیه های آزمایشگاهی جهت صدور گواهی های ملی و بین المللی همانند استانداردهای ISO 9000 و ISO /IEC 17025 لازم است، استفاده از مواد مرجع جهت صدورگواهی ها الزامی است به طور مثال در الزامات ویرایش ۲۰۱۷ استاندارهای ISO/IEC 17025 بر استفاده از مواد مرجع به منظور تضمین اعتبار نتایج تاکید شده است .

مجید ذاکری کارشناس آزمایشگاه متالوگرافی و مجری این طرح به تشریح جزئیات پروژه پرداخت و گفت: اندازه گیری میزان گازهای نیتروژن، اکسیژن و هیدروژن براساس واحد ppm در فولاد به عنوان یکی از آزمون های مهم در زمینه تولید فولادهای کیفی از جمله ریل مطابق با استانداردهای معتبر ملی و بین المللی محسوب می گردد و ا در فرآیند کنترل کیفیت به کنترل میزان گازهای موجود در فولاد توجه خاصی می شود لذا با تولید ریل در ذوب آهن اصفهان، ضرورت اندازه گیری گازهای مذکور در مارک های تولیدی ریل به عنوان یک نیاز اساسی مطرح شد.

وی افزود: به منظور اطمینان از درستی نتایج آزمون و صحت عملکرد دستگاه های اندازه گیری، نیاز به تامین و استفاده از نمونه های استاندارد مرجع می باشد، لذا با توجه به هزینه تمام شده خرید نمونه های مرجع به دلیل واردات، تحریم ها و نیز نوسانات قیمت ارز، برنامه ریزی تهیه و ساخت این نمونه ها در محل آزمایشگاه مرکزی طی یک سال گذشته در دستور کار قرار گرفت و ساخت آن سبب صرفه جویی در هزینه های آزمون و تولید شد. همچنین قیمت نمونه های مرجع گازسنجی براساس رنج عنصر مورد نظر و تعداد عناصر ذکر شده در گواهینامه ارسالی متفاوت می باشد به عبارتی هرچقدر مقدار ppm عنصر ثبت شده درگواهینامه به صفر نزدیک تر و یا شامل یک  دو و یا هرسه عنصر گازی اکسیژن ، هیدروژن و نیتروژن باشد، قیمت استانداردهای خریداری شده بیشتر است. لذا خوشبختانه در اولین مرحله ساخت کلیه بچ نمونه ها در آزمایشگاه متالوگرافی، شامل هر سه عنصر و از نظر رنج عددی در محدوده استاندارد تولید ریل EN13674 می باشد.