تجارت با دستورالعمل و بخشنامه سازگار نیست/ آزموده را آزمودن خطاست

به گزارش می متالز، علیرضا مناقبی گفت: برنامه‌های حمایتی از صنایع پایین دستی و تامین مواد اولیه آنها امری پسندیده و قابل قبول است که اغلب مسوولان در این زمینه سخنرانی کرده و خبر از اجرای برنامه‌های متنوع می‌دهند، اما در عمل آیا واقعا رسیدگی شده است که چند درصد از این برنامه‌ها نتیجه مطلوب داشته و به اهداف خود رسیده است.

مناقبی با اشاره به اصل عرضه و تقاضا در بازار افزود: بطور کلی سیستم‌های تجاری و اقتصادی بر واقعیت عرضه و تقاضا عمل می‌کنند و هرگونه دستورالعمل و بخشنامه که در این زمینه داشته باشیم تنها به تلاطم و از دست رفتن مدیریت بازار کمک کرده‌ایم یا اینکه در بخشی کمبود و در بخش دیگر رانت ایجاد شده است.

به گفته وی از نیمه دوم سال 1398 به بعد با افزایش قیمت‌ها در برخی موارد و نوسان‌های اقتصادی که ایجاد شد دیدیم هر دستورالعملی که مسوولان برای مدیریت بازار بکار گرفتند نتیجه معکوس داد چون به نوعی پشت درهای بسته برای معادلات اقتصادی و تجاری تصمیم‌گیری می‌کردند بدون اینکه به اصل معادله یعنی عرضه و تقاضا توجه داشته باشند.

عضو هیات مدیره مجمع واردات تاکید کرد: شاهد مثال این مدعا را در موضوع مدیریت قیمت و عرضه کالاهای اساسی در بازار و همچنین موضوع تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دستی از محل تولیدات صنایع بالا دستی مثل فولاد، پتروشیمی و ... دیده می‌شود که تقریبا هر زمانی که دولت با صدور یک بخشنامه سعی در دخالت در واقعیت ذاتی بازار کرده نتیجه‌های معکوس گرفته و مشکلات را بیشتر کرده است.

مناقبی معتقد است تنها راهکار مدیریت بازار تسهیل فعالیت‌های تجاری، تولیدی و بازرگانی است و دولت باید شرایط کار را مهیا کند و تنها دخالت نظارتی داشته باشد نه اینکه خود در مواردی درگیر شده باشد به این ترتیب تولیدکنندگان و بازرگانان براساس همان معادله اصلی کسب و کارشان را مدیریت می‌کنند و البته در سوی دیگر معادله یعنی تقاضا خریداران هم تصمیم‌گیری مناسبی دارند.

وی تصریح کرد: به عنوان مثال در زمینه فولاد و مسایل پتروشیمی باید مدنظر داشته باشیم اصولا این محصولات صادراتی هستند و توسعه ساخت واحدهای در سال‌های قبل انجام شده و امروز که با مازاد تولید روبرو هستیم صادرات این اقلام را با دستورالعمل ممنوع اعلام می‌کنیم که نتایج آن کاملا مشخص است.

مناقبی گفت: تولید، بازرگانی و هرگونه فعالیت اقتصادی دیگر نیازمند ثبات، تعادل و برنامه‌ریزی است درحالی که امروز برنامه‌ریزی در اختیار بخش فعال این موارد نیست چون مثلا یک تولیدکننده کالایی را با بازاریابی در خارج از ایران تولید کرده و آماده انجام مراحل صادرات است یکباره بخشنامه صادر می‌شود که صادرات این کالا ممنوع است.

عضو هیات مدیره مجمع واردات در ادامه افزود: این فرآیند بارها ثابت کرده تنها عاملی در ایجاد رانت و عدم توازن اقتصادی است بنابراین بازهم آزموده را آزمودن خطاست و تنها به اقتصاد کشورمان هزینه‌های غیرمنطقی وارد کرده‌ایم. مشکل اصلی امروز در تولید و بازرگانی ایران رانت‌ها و یارانه‌های غیرهدفمند است که باعث عدم توان مسوولان در مدیریت شده است. به صورتی که مثلا گاز ارزان به پتروشیمی داده می‌شود و درست زمانی که بازارهای خارجی برای خودمان دست و پا می‌کنیم یکباره ممنوعیت صادرات با همین بهانه اعمال می‌شود.

وی اظهار کرد: توصیه بخش خصوصی به مسوولان و سیاست‌گذاران این است که تنها برای تولید تسهیلات ایجاد کنند و هیچ رانت یا انحصاری هم نداشته باشیم تا بازار بتواند براساس اصول اصلی خود یعنی عرضه و تقاضا فعالیت کند به این ترتیب که مثلا اگر فولادساز توانست محصول خود را صادر کند خوب اشکالی نیست از طرفی هم صنایع پایین دستی مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کند که این روند مثل کشورهای دیگر دستاوردهای مثبتی دارد. چون فولادساز بالاخره به دنبال منافع اقتصادی خود است حالا اگر خریدار داخلی بود که هیچ اگر هم خارجی بود که چه بهتر دلار غیرنفتی به کشور وارد شده است.

این عضو اتاق بازرگانی همچنین تاکید کرد: در بازاری که آزادانه براساس معادله عرضه و تقاضا تصمیم‌گیری کند رقابت ایجاد شده بهترین مدیریت را در بازار ایجاد می‌کند و نهایتا هم تولیدکننده و هم مصرف کننده بیشترین منافع مورد نظرشان را خواهند داشت نه اینکه ما انحصار و رانت ایجاد کنیم بعد خودمان برای مدیریت آن به دنبال یافتن راهکار باشیم.

به گفته مناقبی این شرایط در موضوع واردات هم کاملا صادق است چون بعضا می‌بینیم به بهانه حمایت از تولید ممنوعیت وارداتی اعمال می‌شود بی‌آنکه مسوولان و صادرکنندگان این بخشنامه‌ها توجه داشته باشند بازار نیاز خود را بالاخره تامین می‌کند حالا از طریق قانونی نشد به سمت فعالیت‌های زیرزمینی هدایت می‌شود که اتفاقا اکنون چنین شده است.

این فعال اقتصادی تصریح کرد: در شرایطی که احتمالا در ماه‌های آینده کمی از تنش‌های سیاسی و تحریم‌های ایران کاسته شود بهترین راهکار این است که مسوولان از همین امروز به فکر تسهیل انجام فعالیت‌های تجاری باشند چون در دوره برجام یعنی چند سال گذشته فرصت سوزی گسترده‌ای داشتیم که نباید دوباره تکرار کنیم.

مناقبی در پایان گفت: سیاست‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌ها و تقویت بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط راهکاری است که می‌تواند در نهایت منجر به رشد اقتصادی و تقویت تولید در ایران باشد، نه اینکه انحصار ایجاد کنیم به امید اینکه صنایع رونق داشته باشند، این شیوه کاملا شکست خورده و بی‌نتیجه است.