تجهیزات 50 ساله در معادن بهره‌وری را به حداقل خود رسانده است/ بی‌توجهی به اولین حلقه زنجیره تولید فولاد نگران کننده است/ جای خالی فناوری‌های نوین در معادن زغال سنگ محسوس است

به گزارش می متالز، سعید صمدی گفت: شرایط نا مناسب و بی‌توجهی به صنعت زغال سنگ باعث شده تا این بخش از صنعت معدن جذابیت زیادی برای صاحبان سرمایه نداشته باشد و اگر بگوییم بخش عمده‌ای از معادن زغال سنگ ایران به دلیل غیراقتصادی شدن امروز تعطیل شده است دور از واقعیت نیست.

صمدی در ادامه افزود: سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در زمینه معادن زغال سنگ عموما قدیمی بوده و با شرایط فعلی تقریبا کسی انگیزه‌ای برای ورود به این بخش علی‌رغم تمام امتیازاتی که داریم نداشته و آن گروه هم که فعالیت می‌کنند به دلیل شرایط اقتصادی روز به روز کمتر و کمتر می‌شوند.

سهم بالای بخش خصوصی

به گفته صمدی اکنون فقط 5 درصد از معادن زغال سنگ ایران در اختیار دولت است که آنها به واسطه ارتباطشان با نهاد قدرت شرایط مناسبی دارند اما باقی بخش یعنی 95 درصد که در اختیار بخش خصوصی است روزگار خوبی را سپری نمی‌کند و کمبودهای قابل توجهی در این زمینه باعث غیراقتصادی شدن فعالیت در آنها شده است.

این مقام صنفی معتقد است وابستگی 70 درصدی معادن زغال سنگ به نیروی انسانی باعث شده تا اهمیت تجهیزات مورد نیاز این افراد تعیین کننده باشد و بهره‌وری را بالاتر ببرد. درحالی که اکنون به‌جز یک یا دو معدن مکانیزه اغلب معادن زغال سنگ ایران با فناوری‌های استخراج 50 سال قبل و البته ماشین‌آلات فرسوده فعالیت می‌کنند که این هزینه‌های تولید را بالابرده و در نهایت فعالیت و تولید را در این معادن غیر اقتصادی می‌کند.

وی توجه مسوولان به زغال سنگ و البته ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری را عاملی در صرفه‌جویی‌های گسترده در اقتصاد کشورمان عنوان کرد و گفت: امروز به دلیل استفاده از فناوری‌های قدیمی فقط در یک بخش یعنی مصرف چوب در معادن زغال سنگ ایران بالاتر از استانداردها است که همین موضوع علاوه بر افزایش قیمت تمام شده زغال سنگ باعث استفاده بیش از حد از چوب و منابع موجود کشورمان شده است.

بهره‌وری پایین با ماشین‌آلات فرسوده

صمدی همچنین تاکید کرد: رکود اقتصادی ایجاد شده و بی‌توجهی به موضوع اقتصاد معادن زغال سنگ در کنار افزایش 200 درصدی قیمت تجهیزات و ماشین‌آلات به نوعی سرمایه‌گذاران را زمینگیر کرده و هیچ امکانی برای نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات مورد نیاز نیست و ادامه این روند حوادث بیشتری را ایجاد می‌کند.

به گفته صمدی البته این تنها نگرانی سرمایه‌گذاران معادن زغال سنگ در ایران نیست چون برخی افراد به بهانه الودگی‌های محیط زیستی مانع از توسعه و رشد صنعت می‌شوند درحالی که فناوری‌های نوین باعث شده حتی کشورهای توسعه یافته مثل ایالات متحده آمریکا، چین، استرالیا و ... همچنان به استفاده از زغال سنگ ادامه دهند و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.

این مقام صنفی با اشاره به کاهش سودآوری معادن زغال سنگ به دلایل مختلف تصریح کرد: این موضوع باعث شده تا سرمایه‌گذاران درگیر مسایل ابتدایی باشند و تقریبا فرصت یا امکاناتی برای استفاده از فناوری‌های نوین جهت افزایش بهره‌وری و کاهش آلایندگی محیط زیست نداشته باشند. بنابراین اگر بگوییم جای خالی فناوری‌های نوین در معادن زغال سنگ ایران محسوس است بیراه نگفته‌ایم.

وی معتقد است اگر قیمت زغال سنگ ایران براساس اصول و متناسب با شرایط موجود تعیین شود با درنظر گرفتن ایجاد ارزش افزوده‌ای که می‌تواند داشته باشد قطعا مورد توجه صاحبان سرمایه قرار می‌گیرد و شاهد جهشی قابل توجه در میزان تولید زغال سنگ ایران با کیفیت بسیار بالا خواهیم بود، اما امروز بی‌توجهی‌های صورت گرفته تقریبا نه تنها انگیزه‌ای برای ورود سرمایه‌های جدید نیست بلکه فعالان فعلی را هم درگیر کرده است.

دبیر انجمن زغال سنگ ایران درباره اهمیت توجه به توسعه و سرمایه‌گذاری معادن زغال سنگ در ایران به خبرنگار ما گفت: پروژه‌های فولادی زیادی در ایران یکی پس از دیگری افتتاح می‌شوند که برخی از آنها وابستگی بالایی به زغال سنگ دارند بنابراین اگر امروز به فکر آینده زغال سنگ ایران نباشیم قطعا به زودی با کمبود جدی زغال سنگ به عنوان ماده اولیه تولید فولاد روبرو شده و وابستگی بیشتری به واردات خواهیم داشت که این روند دقیقا مخالف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.

وی با اشاره به طرح فولاد زرند ایرانیان که وابسته به زغال سنگ است تاکید کرد: میزان مصرف زغال سنگ در ایران با این طرح به چیزی حدود 4 میلیون تن خواهد رسید و با درنظر گرفتن میزان تولید فعلی یعنی 2 میلیون تن کاملا مشخص است که 50 درصد کسری زغال سنگ داریم که باید از طریق واردات تامین شود.

صمدی معتقد است اگر از امروز برای تامین این حجم از زغال سنگ مورد نیاز کشورمان برنامه‌ریزی نکنیم در آینده وابستگی به تامین زغال سنگ می‌تواند برای صنعت فولاد ایران که یکی از صنایع پیشرو و افتخار آفرین است به خارج از مرزها وابسته می‌شود که این برازنده ایران اسلامی نیست .

اشتغال پایدار با جذب سرمایه‌گذار

به گفته این مقام صنفی با منطقی شدن سود حاصل از فعالیت سرمایه‌گذاران در این معادن بدون تردید تعداد مشاغل ایجاد شده هم در این بخش افزایش می‌یابد که یکی از مهمترین نکات برای کشورمان است، به صورتی که قطعا با افزایش سرمایه‌گذاری در بخش زغال سنگ تعداد شاغلان این بخش که حدود 17 هزار نفر است افزایش چشمگیری دارد.

دبیر انجمن زغال سنگ ایران درباره میزان ذخایر زغال سنگ ایران گفت: اکنون با توجه به اکتشافات انجام شده تقریبا یک میلیارد و 200 میلیون تن ذخایر قطعی داریم و در عین حال 14 میلیارد تن ذخایر زمین‌شناسی که این ذخایر درصورت قطعی شدن نه تنها می‌تواند نیاز داخلی کشور را تامین کند بلکه درآمد صادراتی بالایی هم برای اقتصاد کشورمان به ارمغان خواهد آورد.

وی معتقد است اقتصادی شدن فعالیت در این بخش ازصنعت معدن می‌تواند زمینه ورود فناوری‌ها و ماشین‌آلات نوین را مهیا کند که با درنظر گرفتن میزان ذخایر کشورمان از نظر زمین‌شناسی فرصتی قابل توجه برای ایجاد ارزش افزوده است درحالی که اکنون جایگاه مناسبی علی‌رغم تمام پتانسیل‌هایمان نداریم.

صمدی در پایان تصریح کرد: همانطور که قبلا اشاره شد زغال سنگ به عنوان یکی از اصلی‌ترین مواد مورد نیاز در صنعت فولاد شناخته می‌شود، بنابراین اینکه به اولین حلقه تولید صنعت فولاد به عنوان صنعتی استراتژیک اینگونه بی‌توجهی می‌شود نگران کننده است.