گاز را صادر کنیم یا به نیروگاه بفرستیم؟/امنیت و اقتصاد انرژِی تعیین کننده است

به گزارش می متالز، استفاده از انرژی برق جزء جدانشدنی از زندگی مردم شده و تامین آن به یکی از وظایف اساسی دولت‌ها بدل شده است. شدت وابستگی زندگی مردم به انرژی برق آنقدر فراتر از تصور است که تامین نکردن جزء اندکی از انرژی تنها برای یک روز می‌تواند زمینه ابراز نارضایتی گسترده را به وجود بیاورد.

*برای تولید برق از کدام منبع استفاده کنیم؟

در شرایط کنونی این انرژی از منابع مختلفی نظیر، سوخت‌های فسیلی، انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود. انتخاب هریک از این منابع به منظور تولید برق می‌تواند دلایل گسترده‌ای را به همراه داشته باشد. بنابراین انتخاب منابع تامین انرژی با کنارهم قراردادن دلایل متعدد ممکن می‌شود.

یکی از اساسی‌ترین بخش‌های انتخاب منبع انرژی تولید برق برای هر کشور، مسئله اقتصاد و هزینه تولید برق است. در همین راستا قصد داریم، تولید برق با استفاده از منابعی نظیر، گاز، انرژی خورشید، انرژی بادی و انرژی هسته‌ای را از نگاه اقتصادی برای کشور بررسی کنیم.

*کاهش 89 درصدی هزینه تولید برق خورشیدی در 10 سال گذشته

در همین ارتباط، اولین گام برای بررسی مذکور، توجه به تعیین قیمت تمام شده هر یک از منابع ذکر شده است.

برای مثال مطابق جزئیات ارائه شده از سوی توسعه تکنولوژی در 10 سال اخیر سبب شده تا تولید برق از منابع تجدیدپذیر به شدت اقتصادی شود. به استناد آمار جهانی، در شرایطی که تولید یک مگاوات ساعت برق از منبع صفحه‌های خورشیدی در سال 2009 حدود 359 دلار هزینه داشت. این هزینه با کاهش 89 درصد در سال 2019 به تنها 40 دلار برای هر مگاوات رسیده است.

همچنین هزینه تولید انرژی برق از توربین‌های بادی نصب شده در خشکی نیز در طول 10 سال گذشته با کاهش 70 درصدی مواجه شده در سال 2019 تنها با هزینه 41 دلاری می‌توانید، 1 مگاوات ساعت انرژی برق داشته باشید.

نکته قابل توجه در زمینه مقایسه هزینه تولید انرژی در بازه زمانی 10 سال گذشته، مسئله انرژی هسته‌ای است که از سال 2009 تا سال 2019 به ترتیب با افزایش 26 درصد مواجه شده و به 155 دلار برای هر مگاوات رسیده است. علت این امر نیز ارتقای استانداردهای ایمنی و دفن زباله‌های اتمی و به دنبال آن افزایش هزینه تولید برق است.

هزینه تمام شده عنوان شده برای انرژی‌های خورشیدی، بادی و هسته‌ای از آمار جهانی استخراج شده و قطعا این هزینه‌ها در ایران به دلیل منابع و نیروی کار ارزان قیمت تر، کمتر خواهد بود.

*تولید برق ایران از گاز طبیعی، مگاواتی 17.5 دلار

با دانستن قیمت تولید برق منابع تجدیدپذیر از جمله انرژی خورشیدی، انرژی بادی و انرژی هسته‌ای به سراغ محاسبه قیمت تولید برق با استفاده از منابع گاز می‌رویم. به استناد جزئیات ارائه شده از سوی شرکت تولید نیروی برق حرارتی، هزینه تولید برق هر مگاوات انرژی برق در نیروگاه‌های کشور با احتساب هزینه انرژی معادل 350 هزار تومان است که با احتساب هر دلار 20 هزار تومان معادل 17.5 دلار برای هر مگاوات خواهد بود.

در نگاه اول، مقایسه قیمت تولید برق با استفاده از منابع گازی 43 درصد ارزان تر از انرژی خورشیدی است اما یکی از دلایل عمده این قیمت کم، منابع عظیم گاز طبیعی در ایران است.

در همین راستا سیما غفاری، کارشناس انرژی با اشاره به این نکته گاز طبیعی تولید شده می‌تواند به جای تبدیل شدن به برق با استفاده در سایر صنایع و حتی صادرات، ارزش افزودۀ بیشتری برای کشور داشته باشد، گفت:« هزینه تولید برق با احتساب هزینه گاز وارداتی بین 40 تا 50 دلار است و اگر ما بخواهیم از گاز طبیعی بیشترین ارزش افزوده را داشته باشیم، تولید برق خورشیدی به صرفه تر از تولید برق از گاز می‌شود.»

این کارشناس انرژی ضمن اشاره به اینکه، منابع گازی کشور ذخایر استراتژیک و متعلق به آیندگان است، گفت: «تولید برق با قیمت غیر متعارف گاز معادل 17.5 دلار برای هر مگاوات است و همین باعث شده تا مدیران تصمیم‌گیر به توجیه غیراقتصادی بودن توسعه انرژی تجدیدپذیر رجوع کرده و این منابع را گسترش ندهند.»

*امنیت انرژی کشور با وابستگی شدید تولید برق به منابع گازی در خطر است

علاوه به مسئله اقتصادی، یکی دیگر از مواردی که باید در انتخاب منابع تولید برق مدنظر قرار گیرد، مسئله امنیت انرژی است. به طور کلی نزدیک به 90 درصد از تولید برق کشور به کمک منابع گازی تامین می‌شود. در چنین شرایطی تحت تاثیر قرارگرفتن تامین گاز این نیروگاه‌های می‌تواند زمینه بحران گسترده‌ای را به وجود آورد، زیرا بخش عمده‌ای از نیروگاه‌های تولید برق کشور از مدار خارج شده و عملا تامین برق کشور فلج می‌شود.

تجربه زمستان سال جاری و افزایش مصرف گاز خانگی شاهدی بر این مدعاست که اتکای بیش از اندازه تولید برق به منابع گازی می‌تواند منجر به شدت گرفتن بحران خاموشی در صورت کاهش ورودی گاز به نیروگاه‌ها شود.

در همین راستا، اصغر سرمست، کارشناس مسائل انرژی در بیان اینکه نباید همه تخم مرغ‌های تولید برق کشور در سبد گاز طبیعی چیده شود، گفت:« حتی اگر قیمت تولید برق از گاز طبیعی صفر هم تمام شود، نباید تولید برق حرارتی را از حدی بیشتر کرد، چرا که امنیت انرژی مسئله مهمی است که باید به آن توجه شود.»

با توجه به 2 عامل مطرح شده یعنی مسئله توجیه اقتصادی و همچنین امنیت انرژی به نظر می‌رسد، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با محوریت استفاده از انرژی خورشیدی، انرژی بادی و انرژی هسته‌ای باید در دستور کار مدیران کشور قرار گیرد، تا علاوه بر صادرات گاز طبیعی ما به ازا و افزایش ارزش افزوده ناشی از این عمل، وابستگی تولید برق کشور به گاز طبیعی کمتر از میزان کنونی شود.