فرصت‌سوزی ارزی در صنعت سیمان

به گزارش می متالز، آمار انجمن صنفی صنعت سیمان حاکی از این موضوع است که در سال ۹۶ حدود ۵۸ میلیون تن کلینکر و ۵۵ میلیون تن سیمان در کشور تولید شده است که حدود ۴۹ میلیون تن به مصرف در بازار داخل اختصاص یافته و تنها ۶ میلیون تن سیمان در بازار صادراتی فروش رفته است. همچنین، حدود ۶ میلیون تن کلینکر صادر شده است. این در حالی است که به گفته مدیران این صنعت ظرفیت تولید سیمان کشور حدود ۸۳ میلیون تن است. اما رکود چند‌ساله بخش عمرانی و همچنین مسکن باعث شده که صنایع پایین‌دست مانند سیمان و همچنین کاشی و سرامیک در وضعیت نامطلوبی قرار گیرند.

در این میان سدهای صادراتی نیز باعث شد که بازارهای صادراتی مانند عراق کنار روند. ممنوعیت از سوی دولت عراق بر واردات سیمان ایرانی فشار زیادی بر این صنعت وارد کرده است.آمار کاملی از وضعیت صنعت سیمان در جداول مشخص تهیه شده است که برای مشاهده آن می‌توانید به سایت تحلیلی «دنیای‌بورس» مراجعه کنید. این گزارش به‌صورت کامل به رویه فروش شرکت‌ها در سال جاری در مقایسه با سال گذشته و همچنین دوران اوج فروش شرکت‌های سیمانی و کل صنعت پرداخته است.

آمار موجود نشان می‌دهد در سال ۹۲ حدود ۷۰ میلیون تن سیمان در داخل کشور تولید شده که بیش از ۱۴ میلیون تن در بازار صادراتی به فروش رسیده است. در سال‌های بعد با موانع صادراتی برای این صنعت، صادرات مطابق آنچه در بالا نیز اشاره شد افت حدود ۶۰ درصدی را تا سال ۹۶ تجربه کرد. سرکوب ارزی در سال‌های ۹۲ تا ۹۶ مزید بر علت شد که نرخ فروش در بازار صادراتی به خصوص عراق چندان به صرفه نباشد و این موضوع رکود صنعت سیمان را تشدید کرد. اما نکته جالب و حتی عجیب، تداوم رویه سال‌های اخیر در شرایطی است که ارزش ریال نسبت به دلار در مقایسه با یک سال قبل افت بیش از ۵۰ درصدی را بر اساس نرخ‌های بازار آزاد تجربه کرده است.

شاید این موضوع مطرح شود که یکسان‌سازی و نرخ دستوری حدود ۴۲۰۰ تومان باعث شده که موج ارزی به بخش فروش صنعت سیمان رخنه نکند. با این حال بررسی جدول تولیدکنندگان داخلی که باید ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما را (با نرخ حدود ۴۲۰۰ تومانی) ثبت کنند، نشان می‌دهد تولیدات داخلی مانند سیمان برای واردات ارز به داخل کشور نیاز به ثبت در سامانه نیما ندارند و احتمالا می‌توانند ارز حاصله را بر اساس نرخ ارز بازار دوم در داخل به ریال تبدیل کنند. حتی به نظر می‌رسد مشکلات مدیریتی و بازاریابی باعث شده که با وجود افزایش رقابت‌پذیری در بازار کشورهای همسایه همچنان شرکت‌های سیمانی در فروش صادراتی محصولات خود دچار مشکل باشند.

رکود ادامه‌دار سیمانی‌ها

بر‌اساس آنچه در بالا اشاره شد یکی از صنایعی که در ماه‌های اخیر و همگام با تلاطم ارزی از سوی تحلیلگران بورسی مورد توجه قرار گرفت، صنعت سیمان است. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد نه‌تنها تولید و فروش سیمانی‌ها در بهار سال جاری افزایش نیافته باشد، بلکه نشانه‌های ضعف بیش از گذشته خودنمایی می‌کند. کل مبلغ فروش شرکت‌های سیمانی (بر اساس عملکرد ماهانه خرداد این شرکت‌ها در سامانه کدال) نسبت به سال گذشته تنها رشد یک درصدی را نشان می‌دهد. فروش شرکت‌های سیمانی در خرداد با وجود اوج‌گیری بیش از پیش ارز در بازار داخل، حتی افت ۱۱ درصدی را نسبت به ماه قبل نشان می‌دهد. البته برخی سیمانی‌ها مانند سیمان بهبهان، سیمان غرب و همچنین سیمان هرمزگان با رشد بیش از ۲۰ درصدی مبلغ فروش در بهار سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده‌اند، اما در مجموع عملکرد صنعت سیمان انتظارات را برآورده نکرده است. بر این اساس مدیران شرکت‌های سیمانی باید به دنبال ریشه رکود ادامه‌دار این صنعت با وجود جذابیت ویژه صادراتی باشند؟

این موضوع نیز از سوی شرکت‌های سیمانی مطرح می‌شود که فروش شرکت‌های سیمانی حتی به بازار صادراتی به‌صورت ریالی و از طریق واسطه انجام می‌شود. نگاهی به رویه فروش صادراتی شرکت‌های سیمانی در سال گذشته و مقایسه آن با شرایط کنونی و همچنین قیمت فروش سیمان در بازارهای همسایه حاکی از آن است که حداقل فایده‌ای که کاهش ارزش ریال برای صنعت سیمان دارد افزایش تولید و فروش است. بر اساس اطلاعات موجود قیمت فروش هر تن سیمان در اقلیم کردستان حدود ۵۵ دلار است. هزینه حمل برای شرکت‌های مختلف سیمانی داخل کشور تا مقصد مزبور متفاوت است اما برای شرکت‌های سیمانی شمال‌غرب کشور حدود ۲۰ دلار به ازای هر تن هزینه حمل باید پرداخت شود.

با توجه به عوارض وارداتی، شرکت سیمانی توانایی فروش محصولات با قیمت ۲۲ دلار را خواهد داشت. اگر دلار ۶ هزار تومانی نیز به‌عنوان نرخ تسعیر ارز در نظر گرفته شود، فروش صادراتی شرکت‌ها با نرخ ۱۲۲ هزار تومان به ازای هر تن باز هم صرفه اقتصادی دارد و در این شرایط انتظار افزایش میزان تولید حداقل موضوع مورد انتظار سهامداران این صنعت است.

بر این اساس علت عدم استفاده از فرصت موجود در صنعت سیمان جای تعجب دارد. در حالی‌که صنعت سیمان کشور ظرفیت خالی دارد اما رویه موجود انتظارات را برآورده نمی‌کند.  به نظر می‌رسد یکی از راهکارهای موجود عرضه کامل تولیدات سیمان کشور در بورس کالا باشد(امکان رصد دقیق رویه عرضه و تقاضا). در سال‌های اخیر انجمن صنفی سیمان تمام تلاش خود را برای اخذ افزایش نرخ سیمان در بازار داخل به کار برده است اما علت ضعف فروش و بازاریابی سیمانی‌ها در بازار صادراتی کاملا نامشخص است.

اثر این موضوع نیز با توجه به بخش قابل توجه هزینه ثابت در این شرکت‌ها بالا بوده و می‌تواند افزایش محسوس سود خالص را با توجه به ظرفیت خالی شرکت‌های سیمانی رقم بزند.