بیشترین سهم مصرف مس در ساخت و ساز متعلق به سیم‌کشی است

می متالز - صنعت ساختمان با متوسط سهم 29 درصدی طی پنج سال گذشته، بزرگترین صنعت مصرف‌کننده مس در جهان بوده است. در این حوزه، سیم‌کشی‌های برق، تلفن و روشنایی سهم 74 درصدی و لوله‌کشی برای انشعاب آب، گاز، سیستم‌های حرارتی و آبیاری فضای سبز، 19 درصد از سهم مصرف مس در صنعت ساختمان را به خود اختصاص داده‌اند.

مس که خواص فوق‌العاده‌ای از جمله هدایت الکتریکی و حرارتی، شکل‌پذیری خوب، مقاومت به خوردگی و سایش بالا در دو حالت فلزی و آلیاژی دارد، یکی از پرطرفداران‌ترین فلزات، در صنایع پنجگانه محسوب می‌شود. صنایع پنجگانه شامل صنعت ساختمان، زیرساخت، حمل و نقل، تجهیزات صنعتی و سایر ماشین‌آلات و تجهیزات می‌شود و به‌طور کلی مصرف مس در جهان را می‌توان به این پنج صنعت اصلی نسبت داد. مس در صعنت ساختمان، در کشورهای توسعه یافته طرفداران بیشتری دارد، چرا که عمدتا استانداردهای ساخت و ساز، الزاماتی در خصوص طول عمر هر سازه در نظر گرفته است. در نتیجه مصرف مس به عنوان فلزی با دوام بالا در صنعت ساختمان کاربرد بسیاری دارد که می‌توان از لوله‌کشی و سیم‌کشی‌های برق و تلفن به‌عنوان عمده‌ترین مصارف مس در ساختمان‌ها، به ویژه در کشورهای توسعه یافته، نام برد.

در صنعت زیرساخت، تقریبا تمام مس مصرفی متعلق به زیربخش برق، الکترونیک و مخابرات است که در شبکه‌های انتقال، فوق توزیع و توزیع برق و همچنین مخابرات کاربرد پیدا می‌کند. در صنعت حمل و نقل نیز، خودروسازی، بیشترین سهم از مصرف مس را به خود اختصاص می‌دهد که با افزایش تولید و تقاضای خودروهای الکتریکی می‌توان پیش‌بینی کرد، سیر مصرف در این صنعت، افزایش قابل توجهی خواهد داشت. صنایع ریلی، هوا- فضا و کشتی‌سازی نیز از مصرف‌کنندگان مس در بخش حمل و نقل محسوب می‌شوند. از مصارف مس در صنعت ماشین‌آلات صنعتی می‌توان به مبدل‌ها و موتورهای صنعتی در بخش الکتریکی و شیرآلات، اتصالات و ابزار دقیق صنعتی و همچنین تجهیزات کارخانه‌ای اشاره کرد. سایر مصارف مس نیز، در تولید ابزار و یراق‌آلات، لوازم خانه و آشپزخانه، تجهیزات الکترونیکی و از این قبیل طبقه‌بندی می‌شود.

نمودار 1، میزان مصرف مس در صنایع پنجگانه را به‌طور متوسط برای سال‌های 2011 تا 2015 نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده می‌شود، صنعت ساختمان با سهم 29 درصدی در رتبه اول صنایع مصرف‌کننده مس محسوب می‌شود و پس از آن، زیرساخت، تجهیزات صنعتی و حمل و نقل، با اختلاف اندک، به‌ترتیب دیگر صنایع مصرف‌کننده مس هستند. دلیل اصلی بالا بودن سهم مصرف مس در صنعت ساختمان، حجم قابل توجه مصرف سیم و کابل برای کاربردهای برق، تلفن و روشنایی در سیم‌کشی‌های ساختمان است. سیم و کابل مصرفی صنعت ساختمان را می‌توان به سه دسته سیم افشان، کابل هم‌محور و کابل تلفن دسته‌بندی کرد که میزان مس محتوی آن‌ها مقدار قابل توجهی است؛ چرا که از مفتول مسی در ساخت سیم و کابل‌ها استفاده می‌شود.

نمودار 2، متوسط جهانی مصارف مس در ساختمان را به تفکیک کاربرد برای پنج سال گذشته نشان می‌دهد. علاوه بر سیم‌کشی‌ها، مصرف مس در لوله‌کشی ساختمان‌ها هم حجم قابل توجهی را به‌خود اختصاص می‌دهد. در کشورهای توسعه یافته، از لوله‌های مسی به دلیل مسائل بهداشتی و عمر بالایی که دارند، برای انشعاب آب و گاز، سیستم‌های حرارتی و همچنین آبیاری فضای سبز استفاده می‌کنند. این امر در کشورهای در حال توسعه به ندرت دیده می‌شود. به عنوان نمونه، جایگاه مصرفی لوله‌های مسی در ایران که از ضعف در برخی استانداردهای ساخت و ساز رنج می‌برد، بسیار پایین‌تر از کشورهای توسعه‌یافته است و عمدتا محدود به مصارف سیستم‌های تهویه مطبوع می‌شود. طبعا با تغییر و بهبود استانداردهای ساخت و ساز در سایر مناطق جهان، سهم لوله‌کشی نیز با افزایش سهم ساخت و ساز در تولید ناخالص داخلی کشورها، رشد می‌کند.