به گزارش می متالز، نگاهی به وضعیت مصرف، تولید و واردات بنزین کشور در طول یک دهه گذشته تاکنون نشان میدهد که اتفاقاتی همچون اجرای نظام سهمیه بندی، قانون هدفمندسازی یارانهها، تحریم فروش بنزین و بهره برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان مهمترین فاکتورهایی بودند که به نوعی در وضعیت تولید، مصرف و واردات بنزین کشور تاثیرگذار بودند.
بر اساس آمارنامه رسمی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران از سال 1306 شمسی رسما مصرف بنزین در کشور کلید خورده به طوری که در این سال به طور متوسط روزانه حدود 11 هزار لیتر بنزین در کشور مصرف شده و با گذشت حدود 80 سال متوسط مصرف این فرآورده استراتژیک نفتی در سال 85 به حدود 73.6 میلیون لیتر در روز رسیده است.
در مجموع در حد فاصل سال های 1385 تا 1396 حدود 298 میلیارد و 70 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شده که از این میزان مصرف بنزین سهم واردات به منظور تامین نیاز داخل کشور حدود 54 میلیارد و 540 میلیون لیتر بوده است.
آمارهای رسمی نشان میدهند که در سال 85 یعنی آغاز سهمیه بندی بنزین متوسط مصرف روزانه بنزین کشور حدود 73.6 میلیون لیتر بوده که مصرف این محصول پرطرفدار نفتی با گذشت یکسال از سهمیه بندی و عرضه کارتی یعنی سال 86 به حدود 64.4 میلیون لیتر در روز رسیده و به فاصله یک سال از محل عرضه کارتی متوسط مصرف بنزین روزانه نزدیک به 10 میلیون لیتر کاهش یافته است.
در سال 1390 و همزمان با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و اصلاح دوباره قیمت بنزین، متوسط مصرف این فرآورده نفتی با کاهشی قابل توجه به زیر 60 میلیون لیتر در روز سقوط کرد و این کاهش مصرف درحالی رقم خورده که به طور میانگین سالانه بین 7 تا 10 درصد به حجم و تعداد خودروهای کشور افزوده شده است.
همزمان با آغاز کار دولت یازدهم یعنی سال 1392 متوسط مصرف بنزین ایران حدود 68 میلیون و 400 هزار لیتر در روز بوده که متوسط مصرف این فرآورده نفتی در طول پنج سال گذشته تاکنون روندی افزایشی داشته به طوری که متوسط مصرف بنزین پارسال به حدود 80 میلیون لیتر در روز رسیده و مصرف این محصول میان تقطیر پالایشگاههای نفت در طول پنج ماهه نخست امسال بالغ بر 90 میلیون لیتر در روز بوده است.
به گزارش فارس، در حدفاصل سال های 1395 تا پایان سال گذشته در مجموع بالغ بر 54 میلیارد و 540 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده که بالاترین میزان واردات بنزین با ورود روزانه 27.5 میلیون لیتر بنزین به سال 1385 اختصاص داشته و کمترین میزان واردات بنزین هم در سال 91 اتفاق افتاده که با اعمال تحریم بنزینی ایران در مجموع روزانه حدود 1.8 میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است.
متوسط واردات بنزین ایران پارسال حدود 12.6 میلیون لیتر در روز و واردات تجمعی حدود چهار میلیارد و 600 میلیون لیتر بوده که پیش بینی می شود با بهره برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس متوسط واردات بنزین ایران امسال متوقف شود.
با افزایش نرخ ارز، قاچاق و انحراف فرآورده های نفتی ایران به کشورهای همجوار به ویژه عراق، پاکستان و افغانستان شدت گرفته به طوری که گزارش های میدانی از مهاجرت گسترده کارت های بنزین به مبادی مرزی و ایجاد صف های کیلومتری پیش روی جایگاه های سوخت بوده که منجر به افزایش قاچاق بنزین شده است.
در شرایط فعلی با در نظر گرفتن بنزین لیتری 1000 تومان و احتساب قیمت دلار در بازار آزاد قیمت یک لیتر بنزین در ایران کمتر از 10 سنت بوده که این نرخ حتی هزینه های انتقال، ذخیره سازی و توزیع این فرآورده نفتی را هم پوشش نمی دهد.
علاوه بر این هممان با جهش قاچاق و مصرف بنزین در کشور، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هفته جاری از برگزاری نشست فوق العاده ای با حضور معاون اول رئیس جمهور، تعدادی از وزرا و مسئولان ارشد اقتصادی کشور به منظور احیای کارت های هوشمند سوخت خبر داده است.
در این بین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی با اشاره به رهگیری و شناسایی کارت های سوخت مهاجر در مناطق مرزی و ابطال آنها از اعمال محدودیت در تعداد کارت های سوخت جایگاه داران خبر داده است.
در حال حاضر هر چند ایران آماده تولید روزانه بیش از 100 میلیون لیتر بنزین پس از بهره برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس می شود اما در شرایط تحریم در کنار افزایش ظرفیت تولید بنزین، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه از محل بند ق قانون بودجه تبصره 2 قانون بودجه سال 93، افزایش سهم گاز طبیعی و گازمایع در سبد سوخت خودروها، افزایش بهره وری و کاهش شدت مصرف سوخت در خودروهای تولید داخل، مدیریت و عدم واردات خودروهای پرمصرف خارجی و فرهنگ سازی می تواند از مهمترین راهکارها برای تحقق برنامه رویایی توقف واردات بنزین در ایران باشد.