افزایش تعداد دشت‌های در معرض خطر به دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های آبرفتی

به گزارش می متالز، محمدجواد بلورچی (مشاور عالی و سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور)  با بیان اینکه ایجاد فروچاله‌ها در دشت‌های کشور بر اثر برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است، گفت: در دشت‌های مختلف کشور از جمله در همدان، میناب، کرمان، زنجان فروچاله‌‌های بسیاری به دلیل برداشت آب‌های زیرزمینی ایجاد شده‌است.

وی ادامه داد: برای جلوگیری از ایجاد فروچاله‌ها باید برداشت آب زیرزمینی از دشت‌های کشور را به شدت کنترل کنیم. متاسفانه به دلیل اینکه آمایش سرزمینی وجود ندارد و مدیران بخشی‌نگر هستند و سعی می‌کنند وظیفه سازمانی بخش خود را انجام دهند. از همین‌رو با مشکل روبرو می‌شویم.

سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با اشاره به خشکسالی‌‌های‌ جهانی خاطرنشان کرد: خشکسالی‌ها در سراسر دنیا باعث شد در سال ۲۰۰۶ در هندوستان وزارت آماده‌سازی برای مقابله با خشکسالی تشکیل شود، در حالی که در کشور ما اخیرا کارگروهی در همین زمینه تشکیل شده تا در این باره صحبت کنیم در صورتی که هم اکنون وقت صحبت کردن نیست بلکه زمان عمل کردن است.

بلورچی با بیان اینکه برای مقابله با خشکسالی باید یک وزارتخانه خاص برای همسان‌سازی و مقابله با مشکلات خشکسالی‌ در کشور ایجاد شود، تصریح کرد: روز به روز بر تعداد دشت‌های در معرض خطر افزوده شده و نیاز آبی مردم در حال افزایش است و آب‌های آبرفتی که به طور متعارف در کشور می‌شناسیم در حال پایان هستند. معتقدم باید برداشت از آب‌های آبرفتی به شدت در کشور کنترل شود.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در خصوص آب ژرف گفت: بسیاری از افرادی که مخالف آب ژرف هستند، اصلا نمی‌دانند آب ژرف چیست. در همه جای دنیا از آب‌خوان‌‌های سنگی برداشت می‌شود، بنابراین ما هم از تمام سنگ‌ها در تمام نقاط کشور می‌توانیم در این خصوص استفاده کنیم.

سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه بیش از ۶۰ درصد کشور را کوهستان‌ها تشکیل داده‌اند، خاطرنشان کرد: از این کوهستان‌ها عملا هیچ استفاده‌ای برای برداشت آب نمی‌کنیم. در مطالعات آب ژرف به شناسایی آن بخش از آب‌هایی می‌پردازد که تجدید‌پذیر بوده و در مخازن سنگی ذخیره و تغذیه می‌شوند و برداشت از آنها مشکل فرونشست و فروچاله ایجاد نمی‌کند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در مطالعات در خصوص آب ژرف در کشور آغاز شده است، گفت: متاسفانه بسیاری از افراد با مطالعه این پدیده نیز مخالف هستند. معتقدم ابتدا باید دانش این علم در کشور ایجاد شود و سپس بررسی کنیم که آیا انجام این کار به صلاح است یا خیر.

سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور تاکید کرد: یقینا امیدوارم که بتوانیم در کوتاه مدت نیاز آبی کشور را به جای انتقال بین حوضه‌ای و هزینه‌های میلیاردی برای انتقال آب از دریا با استفاده از این پدیده برطرف کنیم چراکه در کشور ما این توان وجود دارد تا آب مورد نیاز شرب هر شهری از طریق آب ژرف تامین شود.

بلورچی ادامه داد: معتقدم برای مقابله با بی‌آبی و خشکسالی باید میزان برداشت آب شرب از آب‌خوان‌های آبرفتی را کامل متوقف کرده و تصمیمات سخت‌گیرانه برای برداشت از آب شرب در بخش کشاورزی اتخاذ و تصفیه آب شرب مصرف شده در شهرها برای توسعه صنایع بکار گرفته شود تا بتوانیم مشکلات آب را برطرف کنیم.

وی با تاکید براینکه آب ژرف پدیده ناشناخته‌‌ای است که ما آشنایی کامل با آن نداریم؛ بیان کرد: نگرانی من نسبت به وضعیت آبی کشور از دو سال گذشته و با شروع این مطالعات آب ژرف کمتر شده است، البته ممکن است این آب‌ها خیلی هم در ژرف نباشد از همین‌رو پیشنهاد می‌دهم اسم آن را آب پنهان بگذاریم. حاصل کرجی اولین آب‌شناس جهان در حدود ۸۰۰ سال پیش کتابی با عنوان استخراج آب پنهان تالیف کرده و می‌توان از تفکر این دانشمند نیز استفاده کرد و آب‌هایی را که تاکنون نمی‌شناختیم بشناسیم و به صورت منطقی در صورت تجدیدپذیر بودن بهره‌برداری کنیم و با مدیریت صحیح آینده بهتری برای کشورمان ایجاد کنیم.

سخنگوی سابق سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه در همه کشور استفاده از آب ژرف وجود دارد، گفت: این آب‌ها در صورتی که تجدیدپذیر باشند، قطعا شیرین هستند. در صورتی که تجدیدپذیر نباشند به صلاح نیست از آنها استفاده شود، چراکه آبهای فسیل و غیرتجدید‌پذیر منابع آبی فوق استراتژیک کشور هستند که باید شناسایی شوند تا در روز مبادا به سراغ آنها برویم، اما در حال حاضر هیچ شناختی از این آب‌ها نداریم.