صنعت فولاد و تحولات بزرگ

پیش‌بینی شده که تقاضای فولاد چین در سال ۲۰۱۷م با افت ۲درصد همراه باشد. موضوع دیگری که همواره در بازار فولاد حائز اهمیت بوده سرمایه‌گذاری و مشکلات تامین مالی در این بازار است؛ کشور چین سعی کرده با تزریق مالی از طرف بانک‌های این کشور، محرک بزرگی در بازار فولاد کشورش و همچنین جهان باشد. نرخ بهره‌وری پایین در برخی از کشورهای تولیدکننده ازجمله امریکا و نکته پررنگ نوسانات در نرخ سنگ‌آهن - به گونه‌ای که در ماه انتهای سال ۲۰۱۶م باوجود پیش‌بینی‌های انجام شده، قیمت‌ها چندان با افزایش همراه نخواهد بود - برابر با ۷۹ دلار بر تن بوده؛ همه این عوامل باعث شد پیش‌بینی‌ها برای بازار جهانی فولاد با اندکی احتیاط همراه شود.

بر این اساس می‌توان گفت بازار فولاد برای سومین سال پیاپی، این شرایط را پشت سر می‌گذارد. نگرانی‌ها همچنان در این بازار وجود دارد؛ شاید بیان این نکته دور از ذهن نباشد که این صنعت در یک دوره تحولات بزرگ و رشد جدید است و حرکات و اتفاقات در این صنعت، همچون گذشته نخواهد بود. همراه با شرایط بازار جهانی فولاد، صنعت فولاد ایران نیز سال ۱۳۹۵ (مارس ۲۰۱۶-۲۰۱۷) شرایطی را پشت‌سر می‌گذارد که در مقایسه با سال گذشته، از جنبش بیشتری برخوردار بوده است. صنعت فولاد ایران سال ۱۳۹۵ را با رشد تولید آغاز کرد به گونه‌ای که تولید فولاد خام ایران، پس از یک دهه تجربه رشد کاهنده داشت و دوباره توانست در مسیر صعودی تولید قرار گیرد.

رشد تولید فولاد ایران از ابتدای سال ۱۳۹۵ در مقایسه با سال ۱۳۹۴ قابل مشاهده است به گونه‌ای که در فصل نخست رشد ۸درصد و در فصل دوم و سوم رشد ۱۳‌ و ۱۴درصدی در تولید فولاد خام ایران در مقایسه با زمان مشابه سال قبل داشتیم و بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده تا پایان سال ۱۳۹۵ تولید فولاد خام ایران حدود ۱۸/۵میلیون تن خواهد بود و این رشد در مقایسه با سال ۱۳۹۴ به طور تقریبی ۱۰درصد است. تقاضای فولاد به عنوان محرکی در صنعت فولاد در سال ۱۳۹۵ در مقایسه با سال ۱۳۹۴ با رشد بیش از ۵درصد همراه بوده است. رشد تولید، بهبود تقاضای فولاد و همچنین افزایش صادرات فولاد ایران نشان‌دهنده حاکم بودن فضای مثبت بر این بازار در سال ۱۳۹۵ بوده است.

نگاهی به رشد تولید ناخالص داخلی (بدون نفت) در ۹ ماهه ۱۳۹۵ نشان می‌دهد این رقم در سال ۱۳۹۴ برابر با ۰/۳ درصد است. همچنین رشد اقتصادی بخش صنعت در دوره ۹ ماهه ۱۳۹۵ برابر با ۱۰/۵ سال ۱۳۹۵ برای صنعت فولاد ایران دارای رشد قابل قبولی در مقایسه با سال‌های قبل بوده است. صنعت فولاد ایران برای دستیابی به اهداف افق ۱۴۰۴ زمینه‌سازی‌های فراوانی انجام داده است. بهره‌برداری از واحدها و طرح‌های جدید و اضافه شدن به تولیدکنندگان در این صنعت در سال‌های آینده و با شتاب بیشتر در مقایسه با سال‌های قبل باعث می‌شود سال ۱۳۹۶ برای صنعت فولاد ایران یک نقطه شروع مجدد در افزایش ظرفیت‌ها و همچنین افزایش تولید باشد.

از سوی دیگر نگاهی به بازار بورس نشان می‌دهد حضور تولیدکنندگان بزرگ داخلی در این مسیر باعث تقویت فضای حاکم بر بازار بورس خواهد بود. حضور تولیدکنندگان بزرگ فولادی در بازار بورس علاوه بر تعیین‌کننده بودن در بازار بورس می‌تواند در اهداف  توسعه‌ای که در صنعت فولاد دنبال می‌شود تاثیرگذار باشد. از این‌رو هرگونه توسعه در صنعت فولاد و چه بسا سایر صنایع، نیازمند تامین منابع مالی خواهد بود و نمی‌توان نقش بازار بورس را در این بخش نادیده انگاشت. کندی رخ داده در نیمه دوم ۱۳۹۵ بازار بورس با قدرت گرفتن سهام این شرکت‌های بزرگ در سال ۱۳۹۶ می‌تواند بر بازار سرمایه اثرگذار باشد. همچنین فعالیت دولت در بخش ساخت‌وساز را نباید نادیده انگاشت زیرا سرمایه‌گذاری دولت در بهبود فضای حاکم در بخش ساخت‌وساز به معنی توجه به بخش تقاضای فولاد خواهد بود و از این‌رو احتمال می‌رود برخی از فعالان حوزه مسکن و ساخت‌وساز، فعالیت‌های خود را تقویت بخشند.

لیلا نیلفروشان - کارشناس ارشد اقتصاد، شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک