کارکرد گواهی سپرده کالایی در بازار فولاد

به گزارش می متالز، اکبر میرزاپور، سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالا به تجربه جهانی بازارهای کالایی در حوزه فولاد اشاره کرد و گفت: حرکت همه بازارها و همچنین بازار فولاد به یک شیوه قیمت‌گذاری مدرن در چارچوب بازارهای رسمی یک فرآیند اجتناب ناپذیر است که بهترین فضا برای این فرآیند در بازارهای کالایی دنیا و همچنین ایران، بورس کالا است. در این خصوص بحث بر سر این است که چگونه می‌خواهیم یا می‌توانیم این رویکرد را عملیاتی کنیم. تجربه جهانی از ورود زنجیره فولاد به بازارهای کالایی رسمی حکایت دارد؛ یعنی در اقصی نقاط جهان شاهد هستیم که زنجیره فولاد از سنگ آهن تا میلگرد به بورس کالا در قراردادهای نقدی و مشتقه وارد شده است. این مطلب البته به عرضه فیزیکی کالا، استفاده حداکثری از ظرفیت انبارها و ابزارهای مالی نوین نیاز دارد یعنی ذات فرآیند کشف نرخ در بازارهای کالایی رسمی در جهان را باید در استفاده حداکثری از تمامی زنجیره‌های فوق به شمار آورد.

میرزاپور اظهار داشت: این در حالی است که سابقه بورس های کالایی در جهان به نزدیک ۲۰۰ سال گذشته برمی‌گردد ولی در حوزه زنجیره فولاد این تاریخچه نزدیک یا کمتر از ۱۰ سال است و ایجاد این نیاز پس از بحران سال ۲۰۰۸ و نوسان شدید قیمت‌های جهانی خودنمایی کرد. به‌صورت دقیق‌تر احساس نیاز در جهان، نیاز به مدیریت فرآیندها، استانداردسازی معاملات و نیاز به ابزارهایی برای پوشش ریسک به جایی منتهی شد که جمع‌بندی آنها در نهایت حضور زنجیره فولاد در بورس‌های کالایی در جهان بود. اگرچه سابقه معاملات زنجیره فولاد در بورس‌های کالایی محدود است و نشان می‌دهد که این حضور نوپاست ولی با سرعت بالایی در حال گسترش و توسعه است.

وی درخصوص واقعیت‌های موجود در مکانیزم کشف نرخ در بازار آزاد و مخصوصا بورس کالا عنوان کرد: اگر به گذشته بازگردیم شاهد خواهیم بود که چه رخدادهایی در این بازار به وقوع پیوسته است. از یک سیستم توزیع حواله‌ای دولتی در سال‌های گذشته به استقرار یک نظام مبتنی بر بازار در بورس کالای ایران رسیده‌ایم. به‌عنوان نمونه می‌توان گفت اگر یک تولیدکننده دولتی قصد داشت نرخ‌های پیشنهادی خود را حتی یک ریال افزایش دهد، به پیگیری‌ها و نامه‌نگاری‌های بسیاری نیاز بوده آن هم معلوم نبود که آیا با این درخواست موافقت بشود یا نه؛ هم‌اکنون بورس کالا نقش مهمی در بازار فولاد و شفافیت قیمت ها دارد اگرچه برای رسیدن به اینجا راهی طولانی پیموده شده است.

آرامش بازار با اوراق سپرده کالایی

سرپرست مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالا در ادامه با اشاره به اینکه با بازارهای گوناگونی در بورس کالا و حتی در چارچوب بازار فولاد روبه‌رو هستیم که الزامات متفاوتی دارند، گفت: برای هدایت و راهبری بازار، ابزارهایی تعریف کرده‌ایم تا بازار را به شیوه‌ای جدید ترسیم کنیم. به عنوان مثال هم اکنون در معاملات اوراق سپرده کالایی بسیاری از محدودیت هایی که در معاملات فیزیکی برای عرضه کنندگان ایجاد می شود، وجود ندارد و فعالان این ابزار مالی می توانند با آزادی عمل به داد و ستد اوراق  کالاها بپردازند. به جرات می‌توان گفت که اوراق سپرده کالایی ابزاری پیشرفته برای معاملات است و امکانات مهمی را برای فعالان بازار به همراه خواهد داشت.

میرزاپور درخصوص اوراق سپرده کالایی عنوان کرد: این یکی از ابزارهای نوپا در بورس کالاست، یکی از مصوبات شورای عالی بورس از سال ۹۴ با معاملات جو و ذرت آغاز به کار کرد و سپس به بازارهای سکه طلا و زعفران گسترش یافت. این اوراق به پشتوانه قبض انبار است و توسط انبارهای پذیرش شده بورس کالا به‌صورت اوراق بهادار صادر می‌شود. اوراق سپرده کالایی، اوراق بهادار محسوب می‌شوند به‌عبارتی از کارآیی اوراق بهادار یعنی معافیت از مالیات و امکان توثیق (وثیقه کردن در بانک) برخوردارند. لازمه صدور این اوراق، انبار پذیرش شده است یعنی زمانی که کالایی به انبار وارد می‌شود می‌توان به پشتوانه کالا، اوراق سپرده کالایی تعریف کرد که از امکان داد و ستد مجدد برخوردار است.

وی درخصوص فولاد و شرایط بازار آن عنوان کرد: فولاد کالایی است که با هزینه حمل بالایی که دارد بخشی از سودآوری آن تنها در فرآیند حمل مستهلک می‌شود بنابراین پیشنهاد ما این است که انبار تولیدکنندگان به‌عنوان انبار پذیرش شده در عرضه اوراق سپرده کالایی فولاد مورد استفاده قرار بگیرد یعنی واحد تولیدی به جز نقش تولیدکننده، نقش انباردار را هم بپذیرد که خود از درآمدزایی نسبی برخوردار است و می‌توان انبار تولیدکننده را به‌عنوان انبار تحت کلید بورس کالا پذیرش کرد. هم‌اکنون از گواهی سپرده سکه طلا به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شود و با یکی از بانک‌ها در حال مذاکره هستیم تا اوراق سپرده زعفران هم به‌عنوان وثیقه مورد پذیرش قرار بگیرد.

میرزاپور عنوان کرد: به جز فعالان حرفه‌ای بازار فولاد بسیاری از سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند در این اوراق سرمایه‌گذاری کرده و با توجه به کارکردهای معاملاتی و امکان تعریف ابزارهای مالی در آینده این شیوه معاملاتی بسیار مهم و جذاب خواهد شد.