بورس از فرابورس جا ماند

به گزارش می‌متالز، بازار‌های مالی تشکیلات پیچیده‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت گذاری بازار ایفا می‌کنند. بازار‌های مختلف فرابورس شرایط متفاوتی در شاخصه‌هایی، چون ارزش، حجم و تعداد معاملات داشتند و جداول مربوط به این آمار مملو از اعدادی سبز و قرمز بود. در بررسی بازار‌های مختلف فرابورس بر اساس ارزش معاملات از پیشتازی بازار دوم به ویژه در ماه‌های پایانی سال حکایت دارد.

بازار سرمایه در ماه‌های پایانی سال متاثر از انتشار اوراق بدهی دولت بود. شرکت‌ها و زیرمجموعه‌های دولت به صورت دستوری و غیردستوری به سمت خرید این اوراق حرکت کرده بودند. در زمان منفی بودن بازار، بیش از ۷۰درصد از معاملات تابلوی بورس مربوط به معاملات اوراق بدهی بود؛ به صورت کلی حجم محدود مبادلات در بازار اوراق بدهی دولتی به محدودیت اساسی در مسیر انتشار اوراق به خصوص اوراق با سررسید کوتاه‌مدت تبدیل شده بود. به نظر می‌رسید که عامل اصلی پایین بودن حجم مبادلات در این بازار، بالا بودن نرخ کارمزد انجام این معاملات در بازار ثانویه باشد. از این رو، برای درک بهتر هزینه واقعی کارمزد، از روز‌های لازم برای پوشش این هزینه استفاده شده بود.

کارشناسان و فعالان بازار سرمایه پیش بینی می‌کردند که با توجه به کاهش معاملات اوراق بدهی دولت و همچنین ثبات نسبی نرخ ارز و در نهایت جذابیت‌های بازار سرمایه نسبت به بازار‌های موازی، نقدینگی وارد سهام شود و روند بازار بهبود یابد. بهروز زندی فر کارشناس بازار سرمایه معتقد بود که نقدینگی در بازار سهام، حالت انتظار پیدا کرده است به طوری که همه منتظرند تا ببیند چه زمان دولت فروش اوراق بدهی خود را به اتمام می‌رساند تا نقدینگی وارد بازار سهام شود.

نگرانی سهامداران

اوراق بدهی، اوراقی هستند که یک بنگاه اقتصادی یا دولت و یا هر نهاد دیگر به منظور تامین مالی با سررسید مشخص و سود تضمین شده منتشر می‌کند که سهام این اوراق در بورس می‌تواند مورد معامله قرار گیرد. دولت یکی از بزرگترین منتشرکنندگان اوراق بدهی در بازار سهام است و بزرگترین خریداران آن هم حقوقی‌های بزرگ مثل بانک‌ها و شرکت‌های حقوقی است. زندی فر در میان انتشار اوراق بدهی از سوی دولت، به نگرانی سهامداران در خصوص ابلاغ قوانین در ماه‌های پایانی سال در بازار سرمایه اشاره می‌کند که تصمیمات نهادناظر در اجرای دامنه نوسان نامتقارن در کنار انتشار اوراق بدهی دولت در دوماه پایانی سال بازار را با رخوت مواجه کرده است. انتظار به اتمام برنامه دولت در تامین نقدینگی از محل انتشار اوراق بدهی، امیدی بود که به تحمل روز‌های فرسایشی بازار سرمایه شده بود تا بار دیگر بازار کم جان سرمایه شاهد ورود مجددا پول به سمتش باشد. فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه هم با تاکید بر تحت تاثیر قرار داشتن حجم معاملات اسفندماه ۹۹ از معاملات اوراق بدهی، بر این باور بود که ۸۰درصد حجم معاملات در بازار را معاملات اوراق تشکیل می‌دهد. عده‌ای از کارشناسان نقطه ضعف را در عملکرد سازمان بورس می‌دانند. پوریا کارشناس بازار سرمایه در تحلیل این موضوع می‌گوید: متاسفانه بسیاری از سهام عرضه اولیه طی ۵ الی ۶ ماه گذشته، حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد ریزش قیمت نسبت به روز اول خود داشتند. این موضوع سازمان بورس را بر آن داشت تا این مبادرت به تغییر شیوه عرضه اولیه کند. موضوعی که حکایت از عدم برنامه منسجم از سوی سازمان بورس برای حمایت از بازار داشت. این بی برنامه بودن سازمان بورس بسیاری از سهامداران را ترسانده و منجر به سلب اعتماد آن‌ها از بازار شده بود. در حالی که در این برهه زمانی نقدینگی یکی از مهم‌ترین عواملی بود که می‌توانست ریزش بازار را متوقف کند و نقطه‌ای برای جبران ریزش‌های ماه‌های پایانی سال باشد.

احتمال رشد آتی

این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که مهار ویروس کرونا در جهان می‌تواند نشانه مثبتی برای رشد اقتصاد در جهان باشد. با شیوع ویروس کرونا، رکود و ترسی ایجاد شد که نتیجه آن معاملات منفی نفت در بازار‌های جهانی بود. نشانه‌های کنترل ویروس کرونا در داخل و خارج از کشور و تاثیر آن در اقتصاد بین الملل کاملا مشهود است. به رغم رشدی که در کامودیتی ها، نفت و مشتقات نفتی وجود دارد، تنها عاملی که از سوی فعالان بازار سرمایه در تغییر روند بازار نام برده می‌شد، نرخ ارز است.

اما در میان کارشناسان بازار سرمایه بهروز زندی فر نگاه بسیار خوشبینامه‌ای به پایان بازار در سال ۹۹ داشت. وقتی در تمام اظهارات خود، پیش بینی روز‌های بهتر در روز‌های آتی بازار سرمایه در اسفندماه را داشت. ۲۳ تا ۲۴ هزار تومانی در بازار سرمایه پذیرفته شده بود. بسیاری از سهم‌ها با توجه به نرخ ارز مورد معامله در بازار آزاد، با رقم‌های بسیاری پایین تری در حال معامله بودند و این یک امتیاز برای بازار سرمایه محسوب می‌شد، از آن حیث که بازار‌های موازی از جذابیت لازم برای سرمایه گذاری از نظر قیمتی برخوردار نبودند. اما پوریا امکان رشد بازار را در مهار ویروس کرونا میدانست.

زندی فر در حالی به رشد بازار معتقد بود که دیگر کارشناسان بازار از جمله پوریا اعتقاد داشتند که بورس صرفا به محل تامین کسری بودجه دولت تبدیل شده است. بنا به گفته پوریا؛ کمتر تحلیلگری پیدا می‌شود که اعتقاد داشته باشد که بازار سرمایه کنونی ارزندگی ندارد. آنچه که بازار سرمایه در ماه‌های پایانی سال ۹۹ بدان نیاز داشت تا حرکت خود را شروع کند حمایت دولت از طریق صندوق‌های وابسته به بانک‌ها یا صندوق‌هایی که سازمان بورس نقش حاکمیتی در آن‌ها دارد، بود. موضوعی که سرانجام نیز رخ نداد و امید‌ها را به ناامیدی بدل ساخت.

اجرای دامنه نوسان نامتقارن

به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل پیشتازی فرابورس نسبت به بازار بورس اجرای دامنه نوسان نامتقارن بود به گونه‌ای که با اجرای آن، نقدشوندگی بازار به طور محسوسی کاهش یافت. به زعم این فعالان و تحلیل گران دامنه نوسان نامتقارن ترمز اضافی بود که سازمان بورس گذاشت تا از ریزش قیمت سهام جلوگیری کند. تلاشی بود تا زمان اتمام تامین نقدینگی دولت، با جلوگیری از ریزش زیاد قیمت سهام، ارزندگی آن‌ها حفظ شود.

زندی فر در حالی به نیاز بازار به نقدینگی اشاره می‌کند که بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که قوانین بدون پشتوانه کارشناسی بازار را به سمت روند نزولی کشانده است. زندی فرد برخلاف دیگر فعالین بازار به دفاع از تغییرات نامتقارن در دامنه نوسان، آنرا گامی در جهت ریزش چشم گیر سهام عنوان می‌کند و این تغییرات را برای حجم مبنای سهام شرکت‌های بزرگ که به صورت ناگهانی برداشته نمی‌شود، مثبت ارزیابی می‌کند؛ و بار‌ها در اظهارات خود بر حفظ ارزندگی سهام با اجرای دامنه نوسان نامتقارن تا پایان فروش اوراق بدهی دولت تاکید می‌کند که به محض پایان عرضه این اوراق، بازار سرمایه به مدار صعودی بازخواهد گشت؛ و در اثبات اظهارات خود، بررسی‌های تکنیکال بازار سرمایه را مورد استناد قرار می‌دهد که به موجب آن تحلیل‌ها بسیاری از سهم‌ها متوقف شده و فاقد رشد و یا ریزش چشم گیری بودند؛ و درنهایت وی این گونه مهر تایید بر اظهارات خود می‌زند که اگرچه برخی‌ها معتقدند باز بودن دامنه نوسان، بازار سرمایه را به روند قبلی خود بازمی گردد، اما اگر توجه کنیم بسیاری از سهم‌ها دامنه نوسانی باز داشتند و به صورت ناگهانی دیده شد که سهامدار با منهای ۲۵ درصد، سهم خود را برای فروش گذاشته است.

منبع: بورس امروز