کد شبا چیست و چه کابردی دارد؟

‌می‌متالز - شماره شبا یا شناسه حساب بانکی؛ تمامی اطلاعات مربوط به حساب از جمله نام بانک، نوع حساب، شماره حساب و کشوری که حساب متعلق به آن است را به همراه دارد و از این طریق امکان انتقال و واریز وجه را می‌دهد.

به گزارش می‌متالز، برای شماره‌گذاری حساب‌های مشتریان روش‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از آن‌ها شبا، مخف شناسه حساب بانکی است. شبا در واقع یک استاندارد ملی محسوب می‌شود که در قالب مدل جهانی IBAN و با قصد یکپارچه سازی حساب‌های بانکی، توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مطابق با استاندارد ISO ۱۳۶۱۶ تعریف و تبیین شده است.

واقعیت اینکه انتقال پول بین بانک‌های مختلف بدون زحمت نیست، به همین دلیل هر حساب بانکی دارای یک شناسه مجزا است که این شناسه در کشور با نام اختصار شبا شناخته می‌شود که با IR شروع شده و پس از آن ۲۴ رقم دیگر قرار می‌گیرد.

شماره شبا تمامی اطلاعات مربوط به حساب از جمله نام بانک، نوع حساب، شماره حساب و کشوری که حساب متعلق به آن است را به همراه دارد و بدون نگرانی اطلاع یافتن دیگران از جزئیات حساب بانکی می‌توان وجه را منتقل یا از طریق آن پول دریافت کرد.

لارم به ذکر است که شبا جایگزین شماره حساب‌های فعلی نمی‌شود، بلکه به عنوان یک شماره استاندارد در کنار آن‌ها قرار می‌گیرد که برای انواع حساب‌ها مانند جاری، سپرده، تسهیلات و نظایر آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اما کاربرد کد شبا به صورت کلی چیست؟ براساس توضیح استاندارد ISO-۱۳۶۱۶، شماره شبا با هدف تسهیل پردازش داده‌ها در تعاملات بین‌المللی و محیط‌های مالی و نیز میان صنایع مختلف ارائه شده که در مبادلات بین‌المللی کاربرد مهمی برعهده دارد.

بسیاری از کشور‌های جهان در حال حاضر از این کد به عنوان استاندارد شماره حساب بانکی استفاده می‌کنند. در این استاندارد توضیح داده شده که طراحی شبا برای پردازش اتوماتیک (در فرایند‌های انتقال الکترونیکی پول) است. اما در عین حال، استفاده از آن در سایر ابزار‌های مبادله (مثلاً اسناد کاغذی تعهدات مالی) نیز مجاز شمرده می‌شود.

یکی از نکات قابل توجه در این خصوص آن است که برای حواله‎هایی که از شبا استفاده می‌شود، نیاز به دانستن، ذکر و کنترل هیچگونه اطلاعاتی نظیر نام بانک، نام یا کد شعبه، شماره حساب، نوع حساب و درگیری با کد‌های مختلف و گوناگون نیست و همانطور که توضیح داده شد تمامی این داده ‏ها وجود دارد.

چنانچه اشتباهی هم در ورود شبا پیش آید، سامانه‏‌های بانکی از اشتباه مشتری (در اعلام شبا) یا متصدی بانک (در ورود اطلاعات شبا) آگاه شده و آن را گزارش خواهند کرد. به این معنا در صورتی که مشتری یا متصدی بانک یک یا چند رقم از شبا را به اشتباه وارد کند، سیستم با کنترل محتوای شبا به او اعلام می‌کند که اشتباهی رخ داده و باید مجدد به کنترل درآید.

علاوه براین موارد، شماره شبا کاربرد‌هایی مانند دریافت سهام عدالت و یارانه هم دارد. به این شکل که واریز سود سالیانه سهام عدالت توسط دولت برای دارندگان این سهام یا یارانه از طریق حساب شبا آن‌ها صورت می‌گیرد و نیاز به گشودن حسابی مخصوص این کار نیست.

همچنین سامانه‌های حواله الکترونیکی کشور «ساتنا» و «پایا» براساس شبا فعالیت می‌کنند، بنابراین دانستن این شناسه حساب برای انجام حواله بین بانک‌ها برای همه مشتریان ضروری و لازم است.

منبع: شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبنا)