نگران تحریم نیستیم / تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنیم

مهندس علی محمدی - عضو هیات مدیره شرکت ملی صنایع مس ایران - در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار «می متالز» در حاشیه اولین همایش «چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار» بر ضرورت بومی‌سازی و استفاده از محصولات تولید داخل تاکید کرد. در ادامه این گفت و گو را می خوانید:

آقای مهندس محمدی به‌خاطر حضورتان در اولین همایش فلزات و صنایع غیر آهنی خوشحال هستیم. ابتکار بسیار خوبی بود که از طرف دنیای اقتصاد انجام گرفت؛ و الحق و الانصاف شرکت مس نیز حمایت بسیار خوبی انجام داد. نظر شما به‌طورکلی در مورد این همایش و مدعوین آن چیست و آیا به اهداف‌تان در این همایش فلزات غیر آهنی رسیدید؟

می‌توان گفت این همایش با این‌که برای اول برگزار شد راضی‌کننده بود. امیدواریم در سال‌های آینده پربارتر باشد و بتوانیم مهمانان بیشتری از شرکت‌های مختلف دنیا داشته باشیم. در مجموع با توجه به اینکه اولین باری است این همایش برگزار شد و جای خالی یک همایش تخصصی با محوریت فلزات غیرآهنی در کشور احساس می‌شد راضی هستیم.

تقریباً اکثر متولیان صنایع غیر آهنی و مسئولان حضور داشتند و بحث‌های بسیار خوبی در همایش مطرح شد. چالش‌هایی که امروز در بحث‌های متفاوت جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری به‌خصوص در صنایع معدنی مس، روی و آلومینیوم در ایران داریم مورد بررسی قرار گرفته شد و من فکر می‌کنم این بحث‌ها لازم بود در شرایط کنونی کشور انجام شود. نتایج این بحث‌ها می‌تواند راه‌حل‌های بسیار خوبی برای برون رفت از وضعیت کنونی را پیش روی صنایع بگذارد و با همفکری بزرگان این صنعت آینده بسیار خوبی برای این صنعت رقم بخورد.

با توجه به بحث خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های جدید که قرار است وضع شود و همین‌طور شرکت‌های اروپایی مانند اتوتک و اف ال اشمیت و فشاری که بر آنها وجود دارد وضعیت را چگونه می‌بینید؟ الآن با اتوتک به میزان 50 میلیون یورو برای کارخانه‌های اسیدسولفوریک قرارداد بسته بودید چه اتفاقی می‌افتد و شرکت ملی صنایع مس ایران آیا تدبیری اندیشیده است؟

مسئله تحریم‌ها بحث امروز و دیروز نیست. سال‌هاست ما درگیر این شرایط و تحریم بوده‌ایم و سعی کرده‌ایم تحریم را به فرصت تبدیل کنیم و این موفقیت نیز به دست آمده است. یادم می‌آید در دوره اول تحریم‌ها درصد بالایی از خریدهای خارج تبدیل به تولید داخل شد و این فرصت بسیار خوبی برای بومی‌سازی و استفاده از محصولات تولید داخل بود. در حال حاضر بخشی از صنعت ما به‌طورکلی تغییر کرده و ما بسیاری از سیستم‌هایی که قبلاً داشتیم و وابسته به صنایع خارجی بود امروز بومی‌شده است.

هم‌اکنون در شرایط تحریمی هم در حال اجرای پروژه‌های سنگینی در کارخانه‌های تغلیظ و تولید کنسانتره و برخی صنایع مرتبط با زنجیره تولید هستیم که معتقدم این شرایط به ما فرصت بسیار خوبی می‌دهد که در روند احداث این کارخانه‌ها و صنایع بتوانیم از پتانسیلی که در کشور موجود است بهتر استفاده کنیم و با گام‌های استوارتری به سمت بومی‌سازی حرکت کنیم. نمی‌گویم تحریم‌ها مشکل ایجاد نمی‌کند، بله مشکلاتی در حوزه پولی و فاینانس ایجاد خواهد کرد اما برآیند تمامی این اتفاقات در زمان تحریم را درمجموع مثبت می‌بینم که به حل مسائل صنعتی و حل بسیاری از معضلات منجر خواهد شد. به طور کلی ما نگران این مسأله نیستیم و قطعا با همت و توان داخلی این‌بار نیز تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنیم.

در حوزه همکاری با کمپانی‌های بزرگ مثل اتوتک و اف ال اس چه تدابیری اندیشیده‌اید؟

معمولاً کمپانی‌های بزرگ دنیا  مثل اتوتک و اف ال اس،  خیلی دوست ندارند مسائل سیاسی را وارد حیطه کاری خود کنند. هر شرکتی در هر جای دنیا همواره به بالا بردن گردش مالی و سرمایه خود می‌اندیشد این شرکت‌های نیز همین‌طور هستند. ما وقتی سابقه کاری این شرکت‌ها را در کشور می‌بینم همیشه همکاری خوبی داشته‌اند. در این مقطع و درمجموع در شرایط کنونی شاید به این صورت باشد اما بعد از مدتی راه‌های همکاری پیدا خواهد شد. من از این منظر می‌گویم که شرکت‌های خارجی سعی می‌کنند بیشتر به منافع خود بیندیشند و بتوانند شکاف‌ها را پیداکرده و سیاست‌ها را دور زده و بتوانند تکنولوژی خود را به کشورها بفروشند. این دو شرکت نیز مستثنی نیستند.

اما قوانین حاکم بر کشور ما و سیاست حاکمیت و سیاستمداران، بر نحوه ارتباط با دیگر کشورها در آینده یک مقداری تأثیرگذار است. شما اگر از کارشناسان اتوتک بپرسید قطعاً علاقه‌مند به همکاری با ما هستند اما آنها باید اذعان کنند به‌دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند با ما کار کند. اما باید قبول کنیم دیگر مرزی در کشورها از لحاظ تجارت بین آنها وجود ندارد و اینکه بگویند آمریکایی‌ها می‌توانند به طور صددرصدی کشور یا شرکتی را تحریم کنند دیگر آن‌چنان درست نیست. بسیاری از کشورها در حال حاضر فراملی هستند؛ درست است شرکت‌های اروپایی نیز برخی شرکای آمریکایی دارند اما بخش‌هایی از آنها نیز در دیگر کشورها وجود دارند که صاحب‌امتیاز هستند و سعی به صادرات دانش تکنولوژی و دستگاه‌های خود دارند. با این حال  به‌دلیل حساسیت مسأله از جانب آمریکا مجبور هستند که مطرح بکنند حاضر به همکاری نیستند؛ گرچه ما خیلی این مسائل را جدی نمی‌گیریم زیرا در صحبت‌های غیررسمی علاقه خود را برای ادامه همکاری عنوان می‌کنند و منتظر فرصت مناسب هستند تا به‌موقع انجام دهند. ما خیلی نیز گرفتار این مسأله نیستیم زیرا اگر اتفاقی بیفتد و نتوانیم همکاری کنیم این بیشتر به ضرر آن‌هاست تا ما.

یعنی شرکت مس در مورد این مسأله تدبیر دارد؟

بله،  صد درصد

برخی اخبار و گزارش‌ها مدعی شده‌اند که صادرات شرکت مس قطع شده است؟

به‌هیچ‌وجه ما الآن تقاضای بسیار بیشتری از کشورهای ترکیه، چین، کره و حتی ژاپن نیز داریم به‌طورجدی پیگیریم و اتفاقی نخواهد افتاد من کاملاً مطمئنم.

آقای مهندس بنی اسدی‌راد گفتند در چشم‌انداز توسعه برای چهار معدن دره زار، درآلو، چاه فیروز و دره زرشک 19000 میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده که 3000 میلیارد تا کنون تأمین‌شده منابع تأمین این طرح چیست؟

طرح‌های توسعه‌ای ما اولویت‌بندی شده و چیزی که ما اکنون به طور جد در حال پیگیر انجام آن‌ها هستیم دو پروژه کارخانه اسید و طرح معدن درآلو است. در حال حاضر کارخانه‌های اسید در سرچشمه و خاتون‌آباد که برای رفع آلایندگی مجتمع‌ها و همچنین پایداری تولید طراحی ‌شده‌اند  را با سرعت زیادی داریم پیش می‌بریم و در طول چندماه گذشته پیشرفت خوبی داشته‌اند. در پروژه اسید سرچشمه 85درصد کار انجام‌شده و تمام تلاشمان را می‌کنیم تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسد. کارخانه اسید خاتون‌آباد هم به شدت در حال پیگیری و اجرا است و این کارخانه هم در آینده نزدیک به بهره‌برداری خواهد رسید.

در حوزه معدنی  و پروژه‌های مربوط به افزایش ظرفیت کنسانتره نیز با تمام قوا در حال پیگیری هستیم. در حال حاضر ما برای تحقق چشم‌انداز تولیدی شرکت مس به یک‌میلیون و 600 هزار تن کنسانتره نیاز داریم؛ اما تولیدمان در حال حاضر یک‌میلیون و 150 هزار تن است و برای تأمین کمبود این کنسانتره ما چهار معدن را فعال کردیم که مهم‌ترین آن معدن درآلو است. این پروژه از ابتدای امسال پیشرفت بسیار خوبی داشته و با شیب بسیار تندی در حال پیشروی است و امیدواریم تا آخر سال آینده 100 هزار تن کنسانتره تولید کنیم. در معدن دره‌زار جنب معدن سرچشمه کار مناقصه انجام و پیمانکاران مشخص‌شده و همین الآن که صحبت می‌کنیم در حال تجهیز کارگاه است و انشاءالله سعی می‌کنیم طی دو سال به بهره‌برداری و تولید 150 هزار تن کنسانتره برسیم. دو معدن دیگر داریم که ازنظر اولویت بعد از این دو معدن قرار گرفتند. چاه فیروزه شهربابک که می‌تواند سالانه 100 هزار تن کنسانتره بدهد. باطله برداری انجام‌شده تقریباً معدن شکل‌گرفته و می‌توانیم سولفور استخراج کنیم و بخشی از تجهیزات سال‌های قبل خریداری‌شده و بخش دیگر در حال خرید است. همچنین کارهای پایه‌ای انجام‌شده و اواسط نیمه دوم امسال عملیات اجرایی نصب را شروع می‌کنیم. دره زرشک معدن چهارم ما در استان یزد است در حال اخذ مجوزها از متولیان منابع طبیعی، محیط‌زیست هستیم. این‌ها جز پروژه‌های اساسی ما هستند.

مجموعاً در این معادن چهارصد هزار تن کنسانتره تولید می‌شود و درواقع قصد دارید سالانه 100 هزار تن کاتد از این چهار معدن داشته باشید؟

بله تقریباً 400 تا 450 هزار تن کنسانتره و بیش از 100 هزار تن کاتد به مجموعه اضافه خواهد شد.

در مورد انتقال آب خلیج‌فارس لطفاً صحبت کنید؟ ما دیدیم که خود آقای بنی اسدی شخصاً از این پروژه بازدید کردند.

یک ماه قبل در خدمت مسئولین پروژه و آقای مهندس بنی‌اسدی به مدت 48 ساعت مداوم از آب‌شیرین‌کن بندرعباس و تمام خط انتقال دیدن کردیم. تمام ایستگاه‌ها از نزدیک بازدید شد و در جریان جزییات پروژه قرار گرفتیم. جاهایی که نیاز به‌سرعت بخشیدن داشت تسریع شد. مشکلات بررسی‌شده و اگر بحث مالی بود دستور رفع مشکلات مالی و تزریق بودجه صادر شد. تا پایان سال 98 امیدوارم فاز نخست این پروژه به سرچشمه برسد تا مسئله تامین آب برای مجتمع و طرح‌های توسعه‌ای دیگر رفع شد و شاهد تولید و توسعه پایدار باشیم.

فکر می‌کنم هزینه کل پروژه 20 هزار میلیارد بود؟

با شرایط فعلی کشور که امروز کالاها و تجهیزات را با قیمتی می‌خرید و فردا تغییر می‌کند و تغییر هزینه‌ها نمی‌توان به‌طورقطع گفت اما پیش‌بینی اولیه 20 هزار میلیارد تومان است. من فکر می‌کنم پروژه  انتقال آب خلیج فارس پیشرفت خوبی دارد و امیدواریم تا پایان سال 98 به سرچشمه برسیم. در حال حاضر خط آب زیر استخر سرچشمه در حال لوله‌گذاری است. دو ایستگاه از سرچشمه داریم که روی آن در حال کار است. 7 ایستگاه از بندرعباس تا سیرجان داریم که حدود 297 کیلومتر است و بالای 200 کیلومتر لوله‌گذاری شده است. همچنین ایستگاه‌ها، زیرساخت، پمپ‌ها، لوله‌کشی و مسائل فنی حل‌شده و سعی می‌کنیم این پروژه در موعد مقرر انجام شود.

شرکت ملی مس آیا در چارت خود صنایع پایین‌دستی دیده است؟

ما متولی تولید کاتد مس هستیم ما متولی صنایع پایین‌دستی نیستیم و نباید دخالت کنیم. در صنایع پایین‌دستی باید بخش خصوصی فعالیت کند ما هر کمکی که بخش خصوصی از ما بخواهد در خدمت هستیم اما در اینکه ما متولی پایین‌دست باشیم امکانش نیست و این مسئولیت دولت است که برنامه‌ریزی کنند این صنایع را به چه شکل در کشور ایجاد کند.

نظر شما در مورد این‌که شرکت مس با صادرات کنسانتره خام فروشی می‌کند چیست؟

بحث اینکه خام هست یا نیست متأسفانه بحثی است که همیشه بوده است.  بستگی به این داردکه از چه منظری به این قضیه نگاه کنید. اگر بنگاه اقتصادی باشد شما سود را می‌بینید. من می‌گویم در کنسانتره مس به 90 درصد سود خالص رسیده‌ام. این دیگر خام نیست ما وقتی به نیروی انسانی نگاه می‌کنیم می‌بینیم تا چه میزان شغل ایجاد کرده‌ایم. حالا ممکن است هرکدام از این مراحل ورودی خام و خروجی محصول باشد و نمی‌توان گفت دقیقاً خام کجاست. با توجه به شرایط کشور، پارامترهای اقتصادی و مسئولیت منطقه‌ای کار ما تا کاتد هست بعدازآن به عهده صنایع پایین‌دستی است و باید دولت مشخص کند. البته من معتقدم دولت خیلی نمی‌تواند و بخش خصوصی است که باید متولی و پایه‌گذار این بخش و صنایع پایین‌دستی باشد.

گفت و گو از علیرضا جعفری نژاد