شکست مقاومت فولاد در سال 96

به گزارش می متالز، گفت‌وگوی «دنیای اقتصاد» با کارشناسان بازار و فعالان صنعتی نشان می‌دهد اگر رونقی در بازار فولاد بتوان متصور بود این رونق قطعا در نیمه دوم خودنمایی خواهد کرد، چراکه مسیر اقتصاد بعد از انتخابات روشن شده و تردیدها نیز تا حدی برطرف شده‌اند. در این بین، نگاهی به متغیرهای اقتصادی نشان می‌دهد اقتصاد از شرایط رکود خارج و وارد فاز رونق شده است به‌طوری‌که رشد اقتصادی در 9 ماهه سال گذشته از 7 درصد عبور کرد و انتظار می‌رود نرخ رشد اقتصادی برای سال گذشته رقمی در حدود 6 تا 6.5 درصد باشد که رشد مناسبی محسوب می‌شود.

در این بین، بخش صنعت طی این مدت با رشد بیش از 5 درصدی تغییرات قابل قبولی را از خود نشان داده است. تمام این موضوعات در کنار رشد تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی و رشد مناسب نرخ تورم تولیدکننده در اسفند نشان می‌دهند شرایط مناسبی پیش روی تولید قرار گرفته که می‌تواند امیدبخش خروج پایدار از رکود باشد. با تعمیم این موضوع به صنایع مادر از جمله فولاد باید گفت می‌توان به رشد تولید و حتی مصرف این محصول در بازار امیدوار بود. با این حال نگاهی به تابلوی بورس کالا نشان می‌دهد در تالار محصولات صنعتی در این بازار هزار و 170 میلیارد تومان تامین مالی در سال گذشته برای محصولات فولادی صورت گرفته که این رقم برای 7 میلیون تن محصول معامله شده بوده است.

این رقم تامین مالی در برابر رقم سال 94 معادل 27 درصد رشد را نشان می‌دهد درحالی‌که حجم معاملات 4.5 درصد بیشتر رشد نکرده و این موضوع موید آن است که بیشتر شاهد رشد قیمت‌ها بوده‌ایم تا رونق در بازار. با توجه به این نکته باید گفت بازار فولاد هنوز نتوانسته متناسب با رشد اقتصادی کشور گام بردارد. ترجمه دیگر این موضوع به این ترتیب است که رشد صنعتی و رشد اقتصادی کشور نیز در بخش واقعی چندان کالا محور نبوده و کالاهای پایه‌ای چون فولاد که مصارف توسعه‌ای دارند هنوز وارد چرخه رونق اقتصادی نشده‌اند. با این حال کارشناسان معتقدند از تلاقی دو مقوله رشد قیمت در بازار فولاد و بهبود در طبقات بالایی اقتصادی و رونق در پروژه‌های عمرانی که دولت برای سال 96 وعده داده می‌توان سال 96 را سال آغاز خروج بازار فولاد از رکود دانست اما این موضوع به معنای رونق چشمگیر این بازار نیست. در این زمینه کارشناسان می‌گویند اقتصاد ایران از پتانسیل‌هایی برای رونق برخوردار است اما مادامی که بخش‌های اساسی مثل مسکن و طرح‌های زیرساختی با رونق روبه‌رو‌ ‌نشوند نمی‌توان به تحرک بازارهای پایه امید چندانی بست. در عرصه بین‌المللی اما شرایط متفاوت است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد با بهبود اوضاع در بازار نفت شرایط برای رونق بازارهای پایه نیز فراهم شده و از آنجا که اقتصاد ایران به خصوص در بازارهای پایه به شدت از بازارهای جهانی تاثیر می‌پذیرد انتظار انتقال اثر بهبود بازارهای خارجی به بازارهای داخلی در سال جاری وجود دارد. درحال حاضر قیمت نفت برنت به حدود 55 دلار رسیده است که در مقایسه با پارسال تغییرات فاحشی را تجربه کرده اما اثر این میزان افزایش بهای نفت به بازارهای پایه از جمله بازار فولاد نرسیده و این مساله بیشتر به دلیل مقاومت فولاد در برابر افزایش قیمت‌ها به دلیل شرایط اقتصادی کشورهای جهان بوده است.

با این حال پیش‌بینی‌ها از رشد اقتصاد جهانی در سال 2017 می‌تواند به انتقال اثر نفت به بازارهای کالایی منتهی شود و در نتیجه این امر بازار فولاد می‌تواند سال خوبی را در پیش داشته باشد. نکته دیگری که در رابطه با رونق بازار فولاد قابل توجه است پیش‌بینی احتمال رونق در بخش‌های پایین‌دستی صنایع مختلف از جمله فولاد است. فعالان بخش فولاد می‌گویند دولت با برنامه‌هایی که برای رونق صنایع نیمه‌تعطیل و تعطیل در دست اجرا دارد می‌تواند کمک شایانی به صنایع بالادستی از جمله فولاد کند.

به عبارتی این مساله مهم می‌تواند معبر جدید رونق برای صنایع مادر محسوب شود به خصوص آنکه رونق بخش صادرات نیز از این امر حمایت خواهد کرد. در این بین البته نوسانات قیمت محصولاتی مثل سنگ‌آهن، زغال سنگ، قراضه و... نیز بر قیمت فولاد در داخل اثرگذار است. به‌عنوان نمونه در مورد سنگ‌آهن قیمت این محصول که تا 96 دلار در هر تن بالا رفته بود با کاهش 8 دلاری روبه‌رو‌ شده است. این در حالی است که قیمت این محصول در سال 95 حدود 40 دلار افزایش را تجربه کرده بود. با این حال یک بررسی ساده نشان می‌دهد رشد 40 دلاری بهای سنگ‌آهن به‌عنوان نمونه که با رشد بهای زغال‌سنگ و سایر محصولات همزمان شده بود نیز نتوانسته به رشد جهشی در بهای فولاد منتهی شود.

تمام این موضوعات نشان می‌دهد بازار با یک پتانسیل بالا برای رشد روبه‌رو‌ است؛ به عبارتی ظرفیت‌های خالی برای رشد قیمت جهانی و بالطبع قیمت‌های داخلی وجود دارد که تمام این موارد می‌تواند سالی با چشم‌انداز مثبت را برای بخش فولاد رقم بزند. البته برخی پیش‌بینی‌ها نیز از تعدیل قیمت مواد اولیه مثل سنگ‌آهن و... حکایت دارد اما انتظار نمی‌رود این تعدیل قیمتی با شیب دوره رشد قیمت برابری کند. نکته نهایی که در سال جاری بر بازار فولاد می‌تواند موثر باشد تهدیدهای صادراتی است که متوجه بازار فولاد است.

سال گذشته بازار فولاد با خطر تعرفه کشورهای عضو اتحادیه اروپا روبه‌رو‌ بود که دلیل آن نیز اتهام شورای یوروفر به کشورهای ایران، برزیل، روسیه، صربستان، چین و اوکراین مبنی بر دامپینگ محصولات فولادی صادراتی این کشورها است. این در حالی است که ایران سهم مهمی در صادرات محصولات فولادی به اروپا در اختیار دارد و در شرایط فعلی نیز که صادرات نقش تعادل بخش را در صنعت فولاد دارد این نوع تهدیدات نگران‌کننده است. کارشناسان معتقدند موضوع شکایت از ایران به دلیل دامپینگ فولاد را باید جدی گرفت؛ زیرا این موضوعات می‌تواند برای کشورهایی که آنها را به دامپینگ متهم می‌کنند، اثرات جدی به دنبال داشته باشد. بهادر احرامیان فعال صنعت فولاد در این زمینه معتقد است دلیل برداشت یوروفر از اقدام ایران نحوه عوارضی است که ما روی صادرات مواد اولیه‌مان می‌گذاریم و منجر به کاهش قیمت آنها در بازار می‌شود و دلیل دیگر نگرانی اروپایی‌ها به برنامه‌های کشورمان برای افزایش تولید و صادرات فولاد بازمی‌گردد.

وی معتقد است ممکن است محدودیت‌هایی برای صادرات ایران به داخل اتحادیه اروپا وضع شود یا اینکه عوارض یا آنتی دامپینگ روی فولاد ایران در نظر بگیرند و این مساله جدی است و به نظر من باید تدابیری به‌صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت اندیشیده شود مثلا از آنجا که قیمت سنگ‌آهن داخلی در ایران به دلیل وضع عوارض صادراتی پایین‌تر از قیمت‌های جهانی است و این خود می‌تواند به‌عنوان یک کمک ویژه به صنعت فولاد ایران محسوب شود حالا برای رفع این اتهام یک راه می‌تواند این باشد که عوارض صادراتی برداشته شود تا قیمت داخلی با قیمت‌های جهانی که اروپایی‌ها به آن دسترسی دارند، برابری کند.