ایران، رکورددار تولید آهن اسفنجی در جهان

پس از آن مطالعه دیگری با عنوان توسعه صنعت فولاد ایران در برنامه چهارم توسعه انجام شد و در مرداد ۱۳۸۵ سند راهبردی توسعه صنعت فولاد کشور بر مبنای سند چشم‌انداز کشور منتشر شد. در این سند ظرفیت تولید فولاد ایران در افق ۱۴۰۴ معادل ۵۵میلیون تن هدف‌گذاری شد. در میان مطالعات انجام شده آنچه در سند راهبردی صنعت فولاد کشور درباره ظرفیت فولاد خام مطرح شده، دستیابی به ظرفیت ۵۵میلیون تن فولاد خام به‌عنوان یک هدف‌گذاری کلان اعلام شده و تا به امروز بدون تغییر باقی مانده است. درحال‌حاضر نیز نزدیک به ۲ سال است که این طرح مورد پایش قرار می‌گیرد، اما آنچه مشخص است طرح سند چشم‌انداز فولاد ایران از دوجنبه باید مورد توجه ویژه قرار گیرد: نخست میزان تولید، تجارت و مصرف خارجی و داخلی فولاد است و دوم وضعیت زیرساخت‌هایی همچون گاز، برق، آب و به ویژه بررسی امکانات حمل‌ونقل باری و جاده‌ای است. در این زمینه رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) اظهار کرد: صنعت فولاد ایران در این سال‌ها با وجود تمام کوشش‌ها به علت نبود سیاست‌گذاری‌های درست همیشه دارای مشکلاتی بوده است.

مهدی کرباسیان افزود: افق این مسیر دستیابی به تولید ۵۵میلیون تن در سال ۲۰۲۵ است و بزرگترین مشکل در برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله کشور برای رسیدن به این میزان از تولید تامین سرمایه است و این امر ضروری به نظر می‌رسد که با وجود تولید ۲۷میلیون تن درحال‌حاضر برای رسیدن به افزایش رشد تا ۵۵میلیون تن فولاد به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است. وی در ادامه بیان کرد: چالش دیگری که ما در کشور داریم فناوری قدیمی حوزه فولاد است که بروزرسانی ماشین‌آلات و تجهیزات فولاد در دستور کار قرار گرفته است. موضوع دیگر مکان‌یابی است که با اجرای طرح جامع فولاد و پروژه‌های جدید در کنار سواحل خلیج‌فارس، پارسیان هرمزگان و چابهار تا حد زیادی برطرف شده است. به گفته کرباسیان، همچنین یکی از مشکلات دیگر در حوزه فولاد کمبود زیرساخت‌ها به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل است که با همکاری‌های انجام شده با بخش حمل‌ونقل کشور خبرهای خوشی در آینده از این نظر خواهیم داشت. وی درباره اقدامات در حوزه حل مشکلات مربوط به تامین مواد اولیه، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ۴سال اخیر، ایجاد توازن در زنجیره تولید فولاد بوده که در راستای رسیدن به آن کارخانه‌های فولاد گندله و آهن اسفنجی احداث شده و در بخش‌های جانبی فولاد نیز پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشتیم تا جایی که در برخی محصولات از واردات بی‌نیاز بوده‌ایم.

کرباسیان همچنین در ادامه با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه ۷طرح فولادی، تصریح کرد: در سال ۹۵، نخستین پروژه تولید آهن اسفنجی در سفیددشت به بهره‌برداری رسید و امید داریم در پایان دولت یازدهم ۴ طرح تولید آهن اسفنجی به بهره‌برداری برسد و ایران همچنان رکورددار تولید این محصول در جهان باشد. رئیس هیات عامل ایمیدرو درباره برنامه‌های این سازمان در حوزه اکتشاف و تحقق ۵۵میلیون تن فولاد، اظهار کرد: ایمیدرو از ابتدای سال ۹۵ در ۲۲ استان کشور در مساحتی افزون‌بر ۲۵۰هزار کیلومتر مربع کار اکتشاف را آغاز کرد که چند برابر سال‌های گذشته است و تا به حال فاز اکتشافی به پایان رسیده و امسال خبرهای جدید از ذخایر معدنی جدید به ویژه در استان خراسان جنوبی منتشر خواهد شد. وی ادامه داد: در ۴سال گذشته تعامل خوبی با سازمان محیط‌زیست داشته‌ایم و در تمامی مواردی که مشکلی از نظر آسیب زدن به زیست بوم منطقه‌ای داشته‌ایم، تا مجوز قانونی محیط‌زیست را دریافت نکردیم، اقدامی نشد حتی در بسیاری مواقع از کارشناسان محیط‌زیست بین‌المللی بهره برده‌ایم. به گفته وی در حوزه نقشه‌برداری، همکاری خوبی با اسکایپ و سازمان زمین‌شناسی شده است. این همکاری‌های جدید به‌ویژه در شناسایی معادن استان خراسان جنوبی نتایج بسیار خوبی داشت و به زودی خبرهای خوبی از این موضوع اعلام خواهیم کرد. کرباسیان همچنین بیان کرد: چین برای اینکه از رکود خارج شود تصمیم گرفت در زیرساخت‌هایش سرمایه‌گذاری کند و در این راستا نزدیک به ۶هزار میلیارد دلار هزینه صرف کرد و رکود را پشت سر گذاشت و بین ۶/۷ تا ۶/۸ رشد داشت و همه این موارد موجب شد یکی از قوی‌ترین تولیدکننده‌های فولاد در جهان شود ولی این کشور به دلیل مسائل محیط‌زیستی کاهش تولید خواهد داشت و این موضوع نویددهنده برای کشورهای دیگر است.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: صنعت فولاد پس از یک دوره رکود به‌ویژه در سال ۲۰۱۵م شاهد رشد ۰/۷درصدی در سال ۲۰۱۶م بود. کرباسیان در پایان افزود: ایمیدرو در ۳سال گذشته به تمام اهداف خود در حوزه معدن دست یافته و در تمام موارد با وجود کاستی‌ها، تولید فولاد افزایش پیدا کرده و مهم‌ترین هدف ما در آینده به صفر رساندن خام‌فروشی و ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی در حوزه صنایع معدنی است. به گزارش صمت، این سازمان در تلاش است در کنار تکمیل زنجیره ارزش در بخش معدن به‌ویژه صنعت فولاد، از خام‌فروشی نیز جلوگیری کند. در واقع سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در کنار دولت تلاش می‌کند با جلوگیری از خام‌فروشی، محصولات معدنی را با ارزش‌افزوده‌ای بیش از گذشته راهی بازارهای صادراتی کند.

این موضوع در کنار افزایش درآمد ارزی کشور، اشتغال‌زایی به همراه دارد. همچنین می‌تواند تا اندازه‌ای وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفتی را کاهش دهد. البته در کنار همراهی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) بخش خصوصی نیز باید خود را با دولت همراه و همگام کند تا شاهد راه‌اندازی واحدهای فرآوری و صنایع معدنی بیش از گذشته باشیم. این اتفاق در تحقق شعار امسال یعنی «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» نیز موثر خواهد بود. به‌طور کلی بخش معدن باید با هدف قراردادن شعار امسال بیش از گذشته در اشتغال‌زایی و تولید نقش‌آفرینی کند. برنامه‌های یاد شده برای امسال نوید سال خوبی برای بخش معدن و صنایع معدنی است. اتفاقات رخ داده در ۶ماهه دوم سال ۹۵ نیز حاکی از عزم جدی دولت و بخش خصوصی در توسعه بخش معدن است. این موضوع می‌تواند معدنی‌ها را به روزهای خوشی در سال ۹۶ امیدوار کند.