تاسیس شرکت اتکایی قوی جایگزین «صندوق تحریم»

به گزارش می‌متالز، به این صورت که بیمه‌گذار برای پوشش سرمایه و اموال خود به بازار بیمه مراجعه می‌کند، بیمه‌گر مستقیم اقدام به صدور بیمه‌نامه می‌کند و به میزان ظرفیت نگهداری خود از ریسک نگهداشته و مازاد بر ظرفیت خود را به بیمه‌گر اتکایی واگذار می‌کند. به این صورت خدمات لازم توسط بیمه‌گران به بیمه‌گذاران و توسط بیمه‌گران اتکایی به بیمه‌گران مستقیم ارائه می‌شود. از آنجا که وقوع خسارت‌های فاجعه‌آمیز و بزرگ می‌تواند شرکت‌های بیمه را در داخل دچار مشکل کند، از این رو راه مناسب و اساسی برای مواجهه شرکت‌های بیمه در زمان وقوع خسارت‌های فاجعه آمیز و بزرگ که بتوانند بر این‌گونه خسارت‌ها فائق آیند، بحث توزیع جهانی و انتقال ریسک است؛ موضوعی که صنعت بیمه استاندارد در دنیا آن را پذیرفته است.

تاسیس شرکت اتکایی قوی جایگزین «صندوق تحریم»

با توجه به اینکه تحریم‌های موجود، محدودیت‌های زیادی را برای بازار بیمه اتکایی کشور ایجاد کرده، این موضوع باعث تجمع ریسک در کشور شده است و قطعا این محدود کردن اتکایی به داخل از نظر اصولی بسیار می‌تواند خطرناک باشد. با توجه به اهمیت این موضوع و با توجه به نقش کلیدی‌ای که بیمه اتکایی در صنعت بیمه دارد، شرکت بیمه اتکایی امین به‌عنوان یکی از بازیگران مهم این عرصه، تلاش کرده است در شرایط تحریم، زمینه‌های همکاری بیشتری را با شرکت‌های خارجی فراهم کند. در همین راستا این شرکت بیمه‌ای با حمایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو، به تازگی زمینه‌های ارتقای همکاری‌های بیمه‌ای دو کشور را کلید زده و مدیرعامل بیمه اتکایی امین طی ملاقات‌هایی جداگانه با مدیرعامل بانک میربیزنس روسیه و نمایندگان شرکت‌های بزرگ بیمه و بیمه اتکایی RNRC، Ingossrakh، VSK و MAKS درخصوص گسترش روابط همکاری و تعاملات با این شرکت‌ها به بحث و گفتگو نشسته است. این موضوع بهانه‌ای برای گفتگو با سیدمصطفی کیائی، مدیرعامل شرکت بیمه اتکایی امین شد تا به بررسی وضعیت بازار اتکایی کشور بپردازیم که در پی می‌آید:

کشور در حال حاضر به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم، در حوزه تعاملات اقتصادی با دنیا، با موانع زیادی روبه‌رو است که صنعت بیمه کشور هم ازاین قاعده مستثنی نیست. به نظر شما چگونه می‌توان در چنین شرایطی، ظرفیت شرکت‌های بیمه را در واگذاری و قبولی ریسک ارتقا داد؟

قطعا، ما در تمام این سال‌ها که تحریم‌ها محدودیت‌های زیادی برای کشور ایجاد کرد و درتعاملاتمان با بیمه‌گران اروپا و آمریکا با مشکل روبه‌رو بودیم، دربحث ریسک‌های بزرگ ملی، از تمام ظرفیت خود در پوشش اتکایی آن ریسک استفاده کردیم و اجازه ندادیم تا ریسکی روی زمین بماند. اما باید قبول کرد در ریسکی که امکان خطر بالا در آن وجود داشته باشد، از حداکثر توان نباید استفاده کنیم که این لازمه مدیریت ریسک یک شرکت اتکایی قوی است.

باید این را پذیرفت که کشور نیاز به یک بیمه اتکایی قوی دارد تا هم بتواند در داخل کشور حرفی برای گفتن داشته باشد هم در خارج از مرز‌ها فعالیت کند و به نظر می‌رسد در حال حاضر با سرمایه‌های فعلی شرکت‌های بیمه، این امر امکان‌پذیر نباشد.

در چنین شرایطی ضروری است با استفاده از تجربه سایر کشور‌ها همچون روسیه، ما هم یک شرکت اتکایی قوی در کشور ایجاد کنیم که بتواند ما را در زمان بروز حوادث بزرگ کمک کند. اگر نگاهی به میزان سرمایه پرداختی شرکت‌های بیمه اتکایی به‌صورت معادل ارزی داشته باشیم، به این موضوع پی می‌بریم که عملیات شرکت‌های بیمه اتکایی با توجه به ظرفیت‌هایی که در اختیار دارند محدود به یک کشور یا یک قاره نیست و بیمه‌گران اتکایی در سطح جهان به انجام عملیات قبولی و واگذاری می‌پردازند و در ریسک‌های مختلف در سراسر جهان مشارکت می‌کنند. درحالی‌که سرمایه شرکت‌های بیمه اتکایی درداخل کشور، بسیار اندک است و قابل قیاس یا سایر شرکت‌ها نیست و تاسیس شرکت‌های اتکایی با سرمایه اندک هیچ کمکی به کشور نمی‌کند؛ بنابراین ما اگر بخواهیم روابط اقتصادی را با شرکت‌های خارجی به ویژه شرکت‌های منطقه‌ای و همسایه گسترش دهیم، قطعا با سرمایه شرکت بیمه اتکایی امین که حدود ۱۵میلیون یورو است، نمی‌توان جایگاه مناسبی را در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی برای بازار اتکایی کشور در نظر گرفت.

در حال حاضر شرکت‌های خصوصی اتکایی داخل کشور، امکان رقابت با شرکت‌های بیمه اتکایی در سطح منطقه و جهان را ندارند و در قبولی اتکایی ریسک‌های کوچک، متوسط و بزرگ، مطمئنا از ظرفیت بسیار پایینی برخوردارند؛ بنابراین بهترین راهکار دراین شرایط این است که ما بتوانیم یک شرکت بیمه اتکایی قوی تاسیس کنیم تا ظرفیت قبولی و واگذاری اتکایی در کشور ما نیز افزایش یابد.

آیا در حال حاضر این ظرفیت در صنعت بیمه کشور وجود دارد که بتوانیم یک شرکت بیمه اتکایی بزرگ و قوی ایجاد کنیم؟

میزان سرمایه شرکت‌های بیمه اتکایی، شاخص بسیار مهمی‌در فرآیند دریافت رتبه بین‌المللی است و این موضوعی است که در حال حاضر به یک چالش بزرگ برای شرکت‌های بیمه اتکایی تبدیل شده است و از آنجا هم که بیمه اتکایی قرار نیست فقط در داخل کشور کار کند و باید فضای فعالیت برای قبولی و واگذاری در خارج داشته باشد، از این رو با سرمایه‌های موجود نمی‌توان کاری از پیش برد. در چنین شرایطی ما باید از تجربه سایر کشورها، دراین زمینه استفاده کنیم. ضمن اینکه باید به این نکته توجه شود که شرکت‌های معتبر رتبه‌بندی دنیا در حال حاضر نمی‌توانند شرکت‌های اتکایی ایرانی را رتبه‌بندی کنند.

در دنیا، این‌گونه است که شرکت‌های اتکایی کوچک به‌دلیل عدم برخورداری از ظرفیت مناسب امکان رشد ندارند و تنها شرکت‌های بزرگ هستند که امکان انجام دادن کار‌های بزرگ برای آن‌ها فراهم است؛ بنابراین ما باید در مسیر تاسیس یک شرکت بزرگ و قوی اتکایی باشیم و این ظرفیت در حال حاضر در کشور وجود دارد. دراین راستا با کمک مبلغ ۳۰۰ میلیون دلاری که از طرف دولت در صندوق تحریم گذاشته شده است، می‌توان یک شرکت بیمه اتکایی قوی که بخشی از سهم آن متعلق به دولت و بخش دیگر در اختیار بخش‌خصوصی باشد، ایجاد کرد و این مساله هیچ‌گونه بار مالی برای دولت ایجاد نمی‌کند؛ چون هم می‌تواند از سرمایه صندوق تحریم و هم از سرمایه عظیم بیمه مرکزی استفاده کند.

نمونه چنین شرکتی، شرکت سهامی‌RNRC روسیه است که بانک مرکزی روسیه ۱۰۰درصد سهام آن را در اختیار دارد و عملیات اتکایی خود را در سه گروه مختلف قرارداد‌های اتکایی، اتکایی غیرباربری و اتکایی باربری و هواپیما انجام می‌دهد و توانسته در شرایط تحریمی خوب عمل کند. مدیریت پذیرش ریسک برعهده این شرکت است و قبولی ریسک را با دقت ارزیابی و قبول می‌کند و سعی می‌کند ریسک‌های کشور روسیه و کشور‌های CIS و اوراسیا را پوشش دهد.

ما می‌توانیم با استفاده از تجربه موفق چنین شرکت‌هایی، یک شرکت اتکایی قوی به جای صندوق تحریم در کشور داشته باشیم که هم بتوانیم قبولی اتکایی کنیم هم واگذاری ریسک داشته باشیم. قطعا زمانی می‌تواند اتفاق خوبی رخ دهد که بتوانیم کشور را از فشار نگهداری اتکایی در داخل کشور خارج کنیم.

آیا صندوق تحریم جوابگوی این نیاز در کشور نبوده است؟

از آنجا که کشور با مساله بزرگ تحریم مواجه است و صنعت بیمه به بازار بین‌الملل دسترسی بسیار کمتری دارد، برای پوشش ریسک‌های بزرگ به ظرفیت صندوق ویژه تحریم تکیه می‌کند و در صورت لزوم، بیمه مرکزی مجوز استفاده از ظرفیت صندوق تحریم را به شرکت‌های بیمه صادر می‌کند. این صندوق طی دوره فعالیتش، کمک خوبی به صنعت بیمه کرده است؛ اما کافی نیست و به نظر می‌رسد که زمان اصلاح این شرایط فرا رسیده باشد. ازاین رو بهتر این است که ما یک شرکت بیمه‌ای اتکایی قوی داشته باشیم که بتواند باری از روی دوش صندوق تحریم بردارد و حتی‌الامکان اجازه ورود ریسک پرخطر به صندوق تحریم را ندهد و این ریسک‌ها قبل از ورود به صندوق تحریم بین شرکت‌های اتکایی پر‌قدرت واگذار شود.

این شرکت می‌تواند صددرصد دولتی باشد یا اینکه با مشارکت دولت و بخش خصوصی ایجاد شود. ضمن اینکه یکی از پیشنهاد‌ها می‌تواند این باشد که قسمتی از سرمایه صندوق تحریم به‌عنوان وام به شرکت‌های اتکایی داخلی که تجربه بین‌المللی دارند، اختصاص یابد که شرکت مذکور آن را در سرمایه لحاظ کند و معادل آن را به‌عنوان تضمین در بانک نگهداری کند تا به این وسیله بتواند ظرفیت قبولی خود را افزایش دهد.

به هر حال ضروری است که در ساختار صندوق تحریم بازنگری صورت گیرد و این‌گونه نباشد که بیمه مرکزی نقش اصلی را در حوزه اتکایی بازی کند. در اینجا لازم است به این نکته اشاره کنم که شاید یکی از عوامل مهم و بازدارنده در رشد صنعت بیمه، وجود اشکالات ساختاری باشد که همواره در بیمه مرکزی وجود داشته و به تمام صنعت بیمه تعمیم داده شده است. یکی از موارد مهم دراین زمینه که باید به آن توجه شود، تضاد منافع بین بیمه مرکزی و شرکت‌های بیمه است. باید توجه داشت بیمه مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر، هماهنگ‌کننده، ریل‌گذار، سیاستگذارصنعت بیمه و...، نباید سطح فعالیتش را تا حدی پایین بیاورد که بخواهد در مواردی با شرکت‌های بیمه تضاد منافع پیدا کند. به عبارتی این نهاد ناظر نباید به هیچ عنوان وارد فاز اجرایی و عملیاتی شود و قطعا وجود چنین شرایطی ناشی از ساختار معیوبی است که در بیمه مرکزی از بدو تاسیس وجود داشته و طی بیش از ۵۰ سال از تاسیس بیمه مرکزی هیچ‌گونه تغییری در آن حاصل نشده است. در این راستا زمان آن رسیده است که بیمه مرکزی به‌عنوان یک نهاد نظارتی قوی‌تر و عالی‌تر دیدگاه‌های جدیدتری به شرکت‌های بیمه مستقیم و اتکایی القا کند که این شرکت‌ها بتوانند با آن تفکرات جلو بروند.

درحال حاضر دیپلماسی اقتصادی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید. آیا شرایط برای توسعه تعاملات و همکاری‌ها با شرکت‌های خارجی در حوزه بیمه وجود دارد؟

قطعا درحال حاضر دیپلماسی اقتصادی ایران بسیار موضوع حائز اهمیتی است؛ چراکه می‌تواند جایگاه کشور را در منطقه ارتقا دهد. ما فرصت‌های فراوانی در حوزه اقتصادی و بیمه‌ای در میان همسایگان داریم که تاکنون به آن‌ها توجه جدی نشده است؛ درحالی‌که ما در حوزه بیمه اتکایی می‌توانیم با روسیه، چین و هند، همکاری‌های خوبی داشته باشیم و همکاری‌هایمان را ارتقا و توسعه دهیم. ضمن اینکه در شرایط حال حاضر ما می‌توانیم در موضوع پیمان شانگ‌های و اوراسیا جدی‌تر وارد عمل شویم و از این فرصت استفاده مناسب‌تری در صنعت بیمه داشته باشیم؛ و قطعا در این فرآیند، وجود یک شرکت اتکایی قوی می‌تواند به ما بسیار کمک کند و وجود چنین شرکتی در کنار حرکت‌های اقتصادی خوبی که از سوی وزارت خارجه ایران در سفارت‌خانه‌های ایران در دنیا در حال انجام است، می‌تواند وضعیت را برای همه بخش‌های اقتصادی از جمله صنعت بیمه بهبود ببخشد.

بی‌تردید اگر ما از فرصت‌هایی که وزارت خارجه کشور یا وزارت اقتصاد، وزارت صنعت و معدن و تجارت و یا بانک مرکزی برای گسترش تعاملات با سایر کشور‌ها فراهم می‌کند، استفاده کنیم، می‌توانیم در همین شرایط تحریم، راهی برای برون‌رفت از مشکلات بیابیم و راه تقویت روابط بیمه‌ای با کشور‌های همسایه را فراهم کنیم. ما با توجه به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران و اهدافی که قرار بود در صنعت بیمه به آن برسیم، فاصله زیادی داریم و هنوز از ایده‌آل‌ها بسیار عقب مانده‌ایم. صنعت بیمه کشور در وضعیتی قرار دارد که نه تنها از کشور‌های منطقه جلوتر نرفته، بلکه عقب هم مانده است که قطعا برای بهبود این وضعیت نیاز به اصلاح شرایط و بازنگری در ساختار‌ها داریم و باید از فرصت‌هایی که طراحی و ایجاد می‌شود، استفاده کنیم. باید با کشور‌های همسایه تعاملاتمان را افزایش دهیم و از دیپلماسی خارجی بیشتر استفاده کنیم و این کاری است که ما در شرکت بیمه اتکایی امین شروع کرده‌ایم و با سفر اخیری که به روسیه داشتیم، با همکاری سفارت جمهوری اسلامی ایران و بانک مرکزی ایران تلاش کردیم تا باب تعاملات بیمه‌ای را با بزرگ‌ترین کشور‌های منطقه و همسایه باز کنیم و با سایر کشور‌ها نیز وارد مذاکره شویم تا همکاریمان را در حوزه بیمه‌ای ارتقا دهیم.

با توجه به اهمیت موضوعات مطرح‌شده، دستاورد دیدار‌های اخیر شرکت بیمه اتکایی امین، در مسکو چه بوده است؟ و در زمینه ارتقای همکاری‌های بیمه‌ای دو کشور در زمینه اتکایی، قرار است چه اقداماتی صورت گیرد؟

به پیشنهاد بیمه اتکایی امین و حمایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه و تلاش سفارت در گنجاندن بیمه در مذاکرات اقتصادی دو کشور ایران و روسیه در جهت گسترش همکاری و تجارت با بیمه‌گران معتبر در کشور‌های همسایه، جلسه‌ای با حضور کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی‌ایران در روسیه و Michael Sepp معاون توسعه تجارت شرکت ملی اتکایی روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین بیمه‌گر اتکایی روسیه، در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو انجام گرفت که در این جلسه سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه ضمن تشریح روند رو به رشد همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور به توسعه فعالیت‌های اقتصادی نیز اشاره کرد و خواستار همکاری و افزایش تعاملات دو کشور در بخش بیمه‌ای شد. لازم به توضیح است با توجه به عضویت روسیه در سه پیمان همکاری شانگهای، اوراسیا و CIS و عضویت ایران در پیمان شانگ‌های و همچنین روابط نزدیک ایران با کشور‌های عضو اوراسیا و CIS بیمه اتکایی امین پیشنهاد همکاری در زمینه بیمه‌های اتکایی با کشور‌های عضو این سه پیمان را مطرح کرد. این پیشنهاد به‌دلیل کمبود ارتباطات بیمه‌ای بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل کشور‌های (بلاروس، قزاقستان، روسیه، قرقیزستان و ارمنستان)، کشور‌های حوزه CIS و کشور‌های عضو سازمان همکاری‌های شانگ‌های از طرف بیمه اتکایی امین مطرح و مقرر شد هر دو شرکت اتکایی امین و RNRC، گزارشی را در این خصوص تهیه و ارائه کنند.

در ادامه این سفر نیز با محمد حزار، مدیرعامل بانک میربیزنس نیز ملاقات داشتیم که دراین دیدار بوروکراسی اداری و مدارک مورد درخواست این بانک که بسیار زیاد و زمان‌براست، مورد بررسی قرار گرفت و قرار شد بانک میربیزنس همکاری لازم را درخصوص موارد مطرح‌شده دراین جلسه با شرکت بیمه‌اتکایی امین انجام دهد. حزار در این جلسه عنوان کرد: قوانین مربوطه از جانب بانک مرکزی روسیه به بانک میربیزنس ابلاغ می‌شود و از طرفی بانک‌های روسی تحت تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارند و فعالیتشان محدود است. طبق اعلام وی، این بانک تسهیلاتی را برای دانشجویان ایرانی فراهم کرده است و در نظر دارد تسهیلات بیشتری از جمله صدور کارت بانکی که قابلیت استفاده در تمامی‌کشور‌ها را دارد در آینده فراهم آورد و تمام بانک‌های روسی موظف به رعایت FATF در کشور روسیه هستند.

این تعاملات درحالی قرار است توسعه پیدا کند که برای انجام مراودات بانکی با بروکر‌ها و شرکت‌های بیمه اتکایی روسی، شرکت بیمه اتکایی امین دو سال قبل با انجام دستورالعمل‌ها و قوانین متعدد این بانک، موفق به افتتاح حساب بانکی در این بانک شده است. هدف از افتتاح این حساب تسهیل نقل‌وانتقال بانکی بین شرکت بیمه اتکایی امین و شرکت‌های روسی و همچنین کمک به سایر شرکت‌های بیمه‌گر ایرانی برای انجام نقل و انتقالات بانکی به شرکت‌های بروکری و بیمه‌ای روسی است که در این راستا تاکنون چند مورد انتقال وجه به درخواست شرکت‌های بیمه داخل کشور از طریق حساب بانکی بیمه اتکایی امین به شرکت‌های روسی انجام شده است و ما آمادگی داریم که دراین زمینه همچنان به سایر شرکت‌های بیمه داخلی کمک کنیم.

در ادامه این سفر با آقای Martianov عضو هیات‌مدیره و مدیر اجرایی شرکت MAKS ملاقات داشتیم. این شرکت مجموعه‌ای بزرگ بیمه‌ای با محصولات توسعه‌یافته بیمه‌ای برای مشتریان حقیقی و حقوقی است و از آنجا که این شرکت در قرارداد واگذاری مازاد خسارت ریسک و خطرات فاجعه آمیز بیمه اتکایی امین مشارکت و همکاری دارد، مقرر شد همکاری خود را در قرارداد سال آینده نیز با بیمه اتکایی امین ادامه دهد. همچنین شرکت MAKS تمایل خود را به همکاری با بیمه اتکایی امین در خصوص انواع دیگر قرارداد‌های اتکایی اعلام کرد. سرمایه این گروه بیمه‌ای ۶۴میلیون دلار است.

همچنین دیدار با شرکت VSK که جزو ۱۰ شرکت برتر بازار بیمه روسیه است از دیگر برنامه‌های ما بود که در محیطی بسیار دوستانه انجام شد. سرمایه این شرکت ۴۶۰ میلیون دلار است. این شرکت در قرارداد واگذاری مازاد خسارت ریسک و خطرات فاجعه‌آمیز بیمه اتکایی امین مشارکت و همکاری دارد که در خصوص روابط همکاری و گسترش همکاری‌های دو شرکت مذاکره و مقرر شد تا شرکت VSK همکاری خود را در قرارداد سال آینده نیز با بیمه اتکایی امین ادامه دهد. یکی دیگر ازدستاورد‌های این سفر، دیدار با شرکت بیمه Ingosstrakh بود. سرمایه این شرکت ۲۵۳میلیون دلار است. در این دیدار در خصوص ایجاد روابط همکاری دو شرکت بحث و تبادل نظر شد. نماینده این شرکت اعلام کرد که فرصت‌های بسیاری در جهت گسترش همکاری بین دو شرکت در زمینه بیمه اتکایی وجود دارد.

منبع: دنیای اقتصاد