دیده‌بان بورس شنبه (3 آذر)

به گزارش می متالز، شاخص کل بورس تهران با افت سه و نیم درصدی در معاملات هفته گذشته به کانال 175 هزار واحدی عقب‌نشینی کرد. بخش مهمی از این رفتار تحت تاثیر نگرانی معامله‌گران از ریزش قیمت‌ها در بازار جهانی بود.

خوب و بد نوستالژی بازار جهانی: زمان زیادی از سال 93 نمی‌گذرد و بسیاری از فعالان بورسی تجربه آن دوره را به خاطر دارند. یکی از رکودی‌ترین دوران بازار سهام که نه تنها شاخص بورس افت بیش از 20 درصدی را در مجموع سال تجربه کرد، بلکه ارزش معاملات نیز به شدت افت کرده بود. در این میان توجه به چند نکته برای داشتن دیدی عمیق‌تر نسبت به وضعیت فعلی می‌تواند کمک کند.

یکی از مسائل نسبتا مشابه با آن دوره سقوط بازار جهانی کامودیتی‌ها بود که فشار زیادی بر قیمت سهام وارد کرد. اکنون نیز طی هفته‌های اخیر شاهد افت سنگین قیمت‌ها در بازار جهانی هستیم. به طوری که قیمت نفت برنت به کمتر از 60 دلار رسید و در مورد محصولات پتروشیمی مانند اوره و متانول نیز کف‌های تازه‌ای تجربه شده است. فولاد نیز در مسیر کاهشی البته با افتی به مراتب ملایم‌تر نسبت به بازار نفت مواجه بوده است. هرچند چنینی شباهتی موجب نگرانی سرمایه‌گذاران شده است، اما چند مساله می‌تواند امیدواری‌هایی را به همراه داشته باشد. نخست آنکه ریزش قیمت کامودیتی‌ها در مقایسه با آن دوران اولا متفاوت و ثانیا در ابعاد کمتری است. مثلا در آن زمان نفت از سطوح بالای 100 دلار به کمتر از 30 دلار رسید. اکنون اما اوج قیمتی نفت برنت 86 دلار بوده و کف قیمتی که تا کنون تجربه کرده 58 دلار بوده است. بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند با توجه به وضعیت عرضه و تقاضا می‌توان شاهد توقف ریزش قیمتی بازار نفت باشیم. نکته بعدی آنکه فلزات رنگی که در آن دوران سقوط‌های سنگینی کردند در شرایط کنونی ثبات نسبی از خود نشان داده‌اند. بنابراین، شاید تسری بحران بازار کامودیتی‌ها به مثابه سال 93 چندان منطقی به نظر نرسد.

نکته بعدی که تجربه سال 93 را تلخ نشان می‌داد، آغاز سال پس از یک حباب قیمتی در پایان سال 92 بود. بنابراین، یک انحراف اولیه در آغاز سال وجود داشت و پتانسیلی اولیه برای ریزش قیمت سهام وجود داشت. حال آنکه در شرایط کنونی، بورس تهران شاهد حباب و هیجان چندان زیادی نبوده است. همچنین طی هفته‌های اخیر اصلاح حدود 10 درصدی را نسبت به نقطه اوج خود تجربه کرده که نشان‌دهنده پایین بودن درجه تب این بازار است.

یکی از ایرادهایی که در آن زمان به دولت روحانی گرفته می‌شد، عدم تعدیل نرخ ارز با افت قیمت نفت بود. در حالی که عمده بازارهای نوظهور پس از افت قیمت کامودیتی‌ها شاهد افت نرخ ارز خود بودند، در کشورمان اصرار فراوانی بر ثبات نرخ دلار وجود داشت. این مساله خود باعث کاهش شدید رقابت‌پذیری در سطح جهانی شده بود. در آن زمان، شاخص دلار از سطوح حدود 80 واحد تا ارقام بالای 100 واحد رشد کرده بود. مساله‌ای که خود تاکید داشت برای حفظ قدرت رقابت در سطح جهانی باید نرخ ارز را اصلاح کرد. در شرایط کنونی اما، به ناچار چنین اتفاقی در کشورمان افتاده و نرخ ارز برای حضور در بازارهای جهانی تعدیل شده است. بنابراین، می‌توان از این منظر نیز امیدوار بود که فشار سنگینی مشابه سال 93 تکرار نشود.

شاید نقطه اشتراک دیگر وضعیت کنونی با سال 93، موضوع مذاکرات هسته‌ای باشد. مذاکراتی که در سال 93 به دوره سخت و ناامیدی رسیده بود. اکنون نیز پس از خروج ترامپ از برجام، مذاکرات اروپا برای SPV چندان مناسب پیش نرفته است و وزیر خارجه کشورمان در آخرین پیام توییتری خود نسبت به ریسک‌پذیری اروپا ابراز ناامیدی کرده است. البته نکته مثبت وضعیت کنونی آن است که بخش مهمی از این ریسک‌ها در قیمت سهام پیش‌خور شده است و اصلاح قیمت‌ها احتمالا چندان طولانی سنگین نخواهد بود.

کانون توجه بورس‌بازان: با توجه به نگرانی‌های یادشده عمده توجه معامله‌گران در شرایط کنونی به گزارش‌های ماهانه که از امروز اوج می‌گیرند خواهد بود. «دنیای بورس» در گزارشی تحلیلی به مهم‌ترین نکاتی که باید در این خصوص مد نظر سرمایه‌گذاران باشد اشاره کرده که توصیه می‌شود برای داشتن دید دقیق نسبت به برخی تک‌سهم‌ها و صنایع مختلف با دقت مطالعه شود (متن کامل گزارش را اینجا بخوانید).

تکرار حمایت حقوقی‌ها: نکته دیگری که در معاملات یک ماه اخیر می‌توان رصد کرد، بحث خرید مداوم حقوقی‌ها است که خالص تغییر مالکیت را به نفع این مالکان بزرگ بازار تغییر داده است. هرچند خروج سرمایه‌های خُرد خود نشانه‌ای از احتمال کم‌رمق شدن معاملات سهام است، اما حمایت معامله‌گران عمده می‌تواند نقطه قوتی برای توقف فشار فروش‌ها و افت قیمت سهام باشد.

معمای بازارهای موازی سهام: در این شرایط نکته قابل توجه آرامش و حتی تمایل به کاهش نرخ‌ها در بازار ارز است. بازاری که به نظر می‌رسد از سوی بازارساز کنترل شده و فعلا نشانه‌ای از بازگشت تلاطم به آن مشاهده نمی‌شود. در صورتی که در شرایط کنونی، ریزش قیمت نفت، ناامیدی از بسته حمایتی اروپا و اوج‌گیری تقاضا در ماه آذر می‌توانست نرخ‌ها در بازار ارز را به شدت تحت تاثیر قرار دهد، بی‌تفاوتی این بازار نشان‌دهنده عقب‌نشینی دلالان و البته خودنمایی بازارساز است. در صورت تداوم چنین شرایطی و کاهش انگیزه‌ها برای خرید دلار و سکه می‌توان آرامش نسبی را در اقتصاد کشور شاهد بود و به تدریج سرمایه‌گذاران نیز به مسیرهای اصلی سرمایه‌گذاری برخواهند گشت. هرچند بورس می‌تواند یکی از گزینه‌های جذب نقدینگی باشد، اما برای تحقق این امر نیاز به کاهش بیشتر ریسک‌های سیستماتیک و ایجاد فضای امیدواری دارد. بنابراین، شاید گزینه محتمل‌تر جذب مجدد نقدینگی به بازارهای کم‌ریسک یا درآمد ثابت است. تمایل افراد به سپرده‌گذاری و خرید اوراق می‌تواند یکی از گزینه‌های پیش رو باشد. البته افزایش قیمت یا به عبارتی افت نرخ سود اوراق بدهی طی هفته‌های اخیر خود یکی از نشانه‌های چرخش رویکرد سرمایه‌گذاران است. به ویژه آنکه طی مدت اخیر بورس نیز چندان وضعیت مطلوبی نداشته است.

رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»

الف) کلان: محمد جواد ظریف؛ وزیر امور خارجه کشورمان که در ایتالیا بسر می‌برد با روبرتور فیگو رئیس مجلس نمایندگان ایتالیا ، وزیر خارجه ژاپن و وزیر خارجه مالت دیدار و گفتگو کرد. ظریف سازوکارهای جدید مالی ایران با اروپا را در سفر کاری خود به ایتالیا در دستور کار دارد.

در دیگر رویداد براساس گزارش اسپوتنیک، میزان صادرات نفت ایران به هند امسال در مقایسه با سال گذشته روند صعودی داشت؛ براین اساس صادرات نفت خام ایران به هند بین ماه‌های آوریل و سپتامبر 2018 حدود 39 درصد افزایش داشت و به 15 میلیون و 50 هزار تن رسید. این رقم در مدت مشابه سال قبل 10 میلیون و 840 هزار تن بود. یک مقام ارشد شرکت نفت هند اعلام کرد: با وجود افزایش یافتن تحریم‌های مالی آمریکا ضد ایران، احتمال دارد هند در مقایسه با سال قبل نفت خام بیشتری از ایران خریداری کند. همچنین شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی تاکید کرد به دنبال معافیت از تحریم‌های اخیر آمریکا، چین بارگیری نفت خام از ایران را از ماه نوامبر و بعد از یک ماه توقف از سر می‌گیرد.

عبدالناصر همتی؛ رییس بانک مرکزی با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما علاوه‌بر گله‌مندی از عملکرد صادرکنندگان در سامانه نیما، به تشریح سیاست‌ها و برنامه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر پرداخت که می‌توان آن‌ها را به ۹ وعده دسته‌بندی کرد: ایجاد بازار متشکل ارزی، تضمین سپرده‌های ارزی، توافق بر قراردادهای نفتی، کنترل تورم، کنترل نقدینگی، عملیات بازار باز در تنظیم نرخ سود، تشویق بانک‌های خوب و تنبیه بانک‌های بد، آغاز اصلاح نظام بانکی و توجه به اولویت‌ها در تامین ارز. البته رئیس کل بانک مرکزی از تغییر سود بانکی، تشکیل بازار متشکل ارزی یا شبیه بورس و اصلاح بانک‌ها و برنامه افزایش سرمایه از محل تسعیر ارز به عنوان برنامه‌های جدید خبر داد. همتی البته با بیان این‌که وام خرید مسکن تناسبی با شرایط کنونی بازار ندارد از برنامه این بانک برای اصلاح تسهیلات خرید مسکن هم خبر داده است. وی چهارشنبه پس از جلسه هیات دولت در حالی از امیدواری به آینده متعادل بازار ارز و سکه خبر داد که با تشریح هدف سیاست‌گذار پولی، روی متشکل شدن بازار ارز تاکید کرد. عبدالناصر همتی اگر چه گفته پیش‌‌گو نیست اما معتقد است ریسک سرمایه‌گذاری در سکه و ارز بالاست. همتی این موضوع را هم مطرح کرده که فشارهای دشمن نتوانسته در بازار ارز ایران تاثیرگذار باشد.

در رویداد داخلی هم رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از جلسه شامگاه دوشنبه کارگروه امنیت ملی برای بررسی ایرادات شورای نگهبان به لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) خبر داد. به گفته حشمت‌اله فلاحت پیشه این جلسه نشان داد می‌توان برای رفع ایرادات به نتیجه‌ای رسید.

ب) صنایع: نرخ خرید تضمینی ۲۵ قلم محصول کشاورزی برای سال ۹۸ توسط شورای اقتصاد تصویب و از سازمان برنامه و بودجه به عنوان دبیرخانه ابلاغشد. بر مبنای این ابلاغیه مبلغ پیشنهادی 1470 تومان برای گندم با رشد 13.07 درصد نسبت به قیمت سال جاری برای سال 98 ابلاغ شد. در همین حال شنیده شده است شرکت‌های سیمانی به ازای هر تن سیمان 17 هزار تن افزایش نرخ دریافت کرده‌اند.

رضا رحمانی؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرده تامین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع لوازم خانگی در اولویت اقدام‌ها است.هوشنگ گودرزی؛ رییس سندیکای صنایع آلومینیوم هم در گفت‌گویی درباره وضعیت صنعت آلومینیوم گفته اگر راه‌حلی برای مشکل کمبود مواد اولیه صنایع محصول‌های آلومینیوم در نظر گرفته نشود، احتمال کاهش ۲۵ درصدی تولید در ماه‌های آینده وجود دارد.

ج) شرکت‌ها: حسین مومنی؛ معاون فروش و بازاریابی سایپا سیتروئن هم به دلایل تاخیر در تحویل خودروی سیتروئن C۳ پرداخته؛ بر این اساس با توجه به مشکلاتی که در ماه‌های قبل در مورد تخصیص ارز، ترخیص قطعات و شرایط بین‌المللی اتفاق افتاد، شرکت نتوانست به تعهدات در قبال مشتریان در موعد مقرر یعنی شهریور ماه 97 عمل کند.

زامیاد با اعلام خبر رسمی افزایش قیمت 33.5 درصدی از 30 آبان ، پیش قراول این موضوع مهم برای صنعت خودرو شد. به این ترتیب «خزامیا» با اعلام دریافت مجوز تغییر بیش از 10 درصدی نرخ فروش، قیمت فروش 4 محصول سبک  وانت نیسان بنزین سوز و وانت نیسان دو گانه سوز را به بیش از 56.9 میلیون تومان ، وانت بادرا به 62.1 میلیون تومان و پیکاب ریچ دوکابین را به 129.9 میلیون تومان رساند .

همچنین بازارگردانی سهام داده گستر عصر نوین با نماد «های وب» از دوشنبه هفته گذشته شروع شده و به مدت سه ماه ادامه دارد. منابع مطلع و آگاههمچنین خبر می‌دهند سازمان بنادر تایدواتر خاورمیانه به دلیل تحریم‌های اخیر اجازه عقد قرارداد با سازمان را در هیچکدام از بنادر ندارد و باید سریعا نسبت به تغییر قراردادها به نام شرکت‌های دیگر اقدام کند.

سرمایه‌گذاری سبحان در نظر دارد فروش سهام شرکت مجتمع فرآورده‌های فسفات کارون را به صورت مزایده‌ای در دستور کار قرار دهد. زمان بازگشایی مزایده مزبور که از 29 آبان‌ماه آغاز شد، 6 آذرماه اعلام شده است. مزایده مزبور قرار است با 245 سهم معادل 24.5 درصد و قیمت پایه 500 میلون تومان صورت گیرد.

5 پتروشیمی پارس، تندگویان، نوری، اروند و تبریز نیز با شروع آذرماه وارد فاز تعمیرات و نگهداری می‌شوند. پیش‌تر هم پتروشیمی جم زمان ورود به تعمیرات اساسی را اعلام کرده بود.