به گزارش میمتالز، قریب به ده سال است که فعالان محیط زیست، کارشناسان میراث فرهنگی، مسوولان دهیاری توران پشت، برخی از فعالان رسانه و بسیاری از اهالی این روستا در تلاش هستند که به طریقی از نابودی چشمههای آب گرم آهکی که از آثار طبیعیِ نادر و کم شمار در کشور و جهان به شمار میآید، ممانعت کنند؛ ولی فعالیت مخرب یک پیمانکار و بهره بردار معدن، در حریم این چشمهها با مجوز سازمان صنعت، معدن و تجارت و علیرغم مخالفتها کماکان ادامه دارد و چشمههای آهکی توران پشت را یکی پس از دیگری میخشکاند. با توجه به اهمیت موضوع، بشارت یزد جهت پیگیری آخرین وضعیت فعالیتها در حریم این آثار طبیعی اقدام به تهیه گزارش و کسب اطلاعات از مسوولین و ارگانهای مربوطه کرده است که در ادامه به تشریح نظرات دهیار محترم توران پشت و یک فعال محیط زیست خواهیم پرداخت.
لازم به ذکر است در راستای روشن شدن کامل موضوع و کسب اطلاعات از اقدامات انجام شده جهت جلوگیری از نابودی چشمههای آهکی توران پشت، تلاش کردیم که پاسخ مدیر کل منابع طبیعی را نیز دریافت و در این گزارش درج کنیم، ولی متاسفانه هیچ یک از این افراد تاکنون حاضر به پاسخگویی نشده اند. بدیهی است بشارت یزد در صورت تمایل این افراد به پاسخگویی، آماده انتشار پاسخ و جوابیه ارگانهای مذکور و سایر مسوولان استانی در این زمینه خواهد بود.
دهیار روستای توران پشت در رابطه با آخرین پیگیریها در راستای توقف فعالیت معادن در حریم چشمههای این روستا گفت: ضعیفتر از آن هستیم که بتوانیم با کوه خوارها و زمین خوارها و ثروتمندان گردن کلفت مقابله کنیم! داستان نابودیِ چشمههای آهکی توران پشت این گونه پیش رفته که برای استفاده عدهای معدود، خلقی را نابود کرده اند.
«محمدرضا امیری» با اشاره به فعالیت یک پیمانکار در حریم چشمههای آهکی و آسیبی که به وسیله بهره برداری این شخص از معادن مجاور حریم این چشمهها به این آثار وارد شده است، گفت: در حال حاضر در بستر چشمههایی که ثبت آثار ملی شده، تنها یک معدن دار فعالیت دارد و تمام سود حاصل از این بهره برداری نیز به جیب همین شخص خواهد رفت. به نظر میآید دیگران باید بمیرند که ایشان میخواهند بهره برداری کند!
دهیار توران پشت افزود: پیمانکار معدنی که در حریم چشمههای آهکی فعالیت دارد، علاوه بر نابودی ۲۷۴ چشمه آهکی، مزارع مردم را نیز نابود کرده است. از چشمههای آهکی تقریبا چیزی نمانده است. تمامشان خشک شده اند. فعالیتهای معدنِ شخص مذکور مدتی با پیگیری میراث فرهنگی تعطیل شد و از این بهره برداری جلوگیری به عمل آمد، ولی مجددا از سال گذشته این شخص بهره برداری را از سرگرفت. در حال حاضر نیز وزیر میراث فرهنگی، مردم و طبیعت دوستان مدعی اند.
وی با اشاره به اینکه این پیمانکار برای توجیه فعالیت مخرب خود ادعای کار آفرینی برای اهالی منطقه را مطرح میکند، گفت: جالب است؛ ادعای کار آفرینی هم دارند! در صورتی که تمام فعالیتها به وسیله ماشین آلات انجام میشود و تعداد انگشتر شماری نیروی انسانی در این مجموعه فعال هستند که اینها هم از اتباع خارجی اند. بنابر این کارآفرینی به واسطه فعالیت این معدن نیز ادعایی غلط و بی اساس است.
امیری با اشاره به ارتباطات وسیع این پیمانکار با برخی افراد و ارگانهای مختلف از جمله برخی خبرنگاران اظهار داشت: معدن دار مورد نظر در یک کار اشتباه دیگر با استفاده از نفوذ و ارتباطاتی که با اشخاص و ارگانهای مختلف دارد، خبرنگاری را از حوزه ابرکوه به توران پشت آورد و گزارشی مبنی بر این که این شخص با فعالیت این معدن در منطقه کارآفرینی کرده است، تهیه کردد که در شبکه یزد نیز منتشر شد. از ریاست صدا و سیمای یزد خواستیم در اینباره ورود کند و از تکرار چنین مسائلی ممانعت به عمل آورد.
وی با اشاره به پتانسیل گردشگری منطقه توران پشت و درآمد کلانی که میتوان از طریق گردشگری و بهره گیری از آثار طبیعی و میراث فرهنگی نادر این روستا همانند چشمههای آهکی، نصیب اهالی این روستا و استان کرد، گفت: فعالیتهای معدنی و بهره برداری از معادن یک سرمایه گذاری و بهره برداری کوتاه مدت است؛ سنگها بار میشود و میرود و روزی هم تمام خواهد شد، ولی اگر به فکر آثاری مانند این چشمهها باشیم و گردشگری را با استفاده از چنین آثاری تقویت کنیم و درآمدهای گردشگری را جدی بگیریم، سالهای سال میتوانیم بهره برداری و در آمدزایی کنیم و ذرهای هم به محیط زیست آسیب وارد نمیشود.
دهیار توران پشت در رابطه با نقش سازمان صنعت معدن و تجارت به عنوان متولی صدور مجوز این معدن و اقداماتی که این سازمان میتواند جهت جلوگیری از فعالیت این معدن به عمل آورد، بیان کرد: سازمان صنعت، معدن و تجارت تنها به استفاده اقتصادی این معدن میاندیشد؛ آنها به چشمه اهمیتی نمیدهند. چشمه برای طبیعت دوستان مهم است و علاقهمندان به آثار طبیعی و وحوشی که زیستشان در گرو حل و فصل چنین مسائلی است.
وی افزود: برخی از مدیران و مسوولان به فکر بقای سمتهای خود هستند؛ برخی از این افراد میدانند بقایشان به بقای معادن وابسته است و از این رو حاضر نیستند جایگاه خود را به خطر بیاندازند.
امیری در رابطه با اقداماتی که باید از سوی ارگانهایی مانند میراث فرهنگی در این راستا انجام شود هم گفت: بنده این موضوع را در بازدید مدیر کل جدید میراث فرهنگی از تفت به ایشان یادآور شدم و خواستار اقدام این اداره کل در این زمینه شدم که تاکنون نتیجهای از این درخواست حاصل نشده است.
دهیار توران پشت با اشاره به اینکه از زمان مسوولیتش تاکنون عده زیادی از گردشگران، متخصصان محیط زیست و مردم عادی از این چشمهها بازدید کرده اند، گفت: آنچه در این بازدیدها خجالت آور است این است که اثری که ثبت ملی و قرار است در فهرست یونسکو نیز ثبت شود، توسط یک فرد در حال نابودی است و کسی هم نیست که جلوی این آقا را بگیرد. این حق مردم نیست. حق کشور نیست. روش درست مواجه با آثار طبیعی و میراث فرهنگی این گونه نیست. چقدر باید بی قانونی را تحمل کنیم؟ دیگر خسته شده ایم.
امیری در انتها با اشاره به اینکه باید هر چه سریعتر در راستای حفاظت از چشمههای آهکی و میراث فرهنگی توران پشت فعالیت این معدن متوقف شود، گفت: باید هرچه سریعتر جلوی این روال گرفته شود. این چشمهها میراثی است که باید به خوبی آنها را برای آیندگان حفظ و نگهداری کنیم. چنانچه این روال ادامه داشته باشد، آیندگان میگویند: “آمدند و خوردند و بردند و نابود کردند”.
خبرنگار بشارت یزد با ارائه درخواستی به روابط عمومی سازمان صمت، خواستار مصاحبه با رئیس این سازمان پیرامون معادن توران پشت شد و سوالاتی درباره «تاریخ و مشخصات مجوز بهره برداری از معادن توران پشت» و «پاسخ نهادهای حافظ محیط زیست در خصوص بهره برداری از این معادن به سازمان صمت» و «دلایل صدور مجوز برای یک معدن دار علیرغم مخالفت میراث فرهنگی و توقف فعالیت این معدن در گذشته» و … را مطرح کرد که امکان مصاحبه با محمدرضا علمدار فراهم نشد و روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تنها به ارائه یک جوابیه اکتفا کرد که در ادامه میخوانیم:
«قبل از صدور پروانه اکتشاف هر محدوده معدنی کلیه استعلامات لازم طبق ماده ۲۴ قانون معادن (جهت تسریع در امر اکتشاف و بهره برداری از معادن، دستگاههای اجرائی و متولیان قانونی مربوط مکلفند حداکثر ظرف مدت دو ماه نسبت به استعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت جهت صدور پروانه اکتشاف اعلام نظر نمایند) از ارگانهای ذی ربط بعمل میآید در صورت موافقت آن ارگانها نسبت به صدور پروانه اکتشاف اقدام میگردد. طبق مفاد قانون مذکور هرگونه عدم پاسخگویی در مهلت مقرر به منزله موافقت آن ارگان محسوب میگردد؛ لذا در خصوص تمام معادن این محدوده نیز استعلامات لازم انجام و مراحل صدور پروانه اکتشاف و پروانه بهره برداری طبق قانون انجام گردیده است. لازم به ذکر است در منطقه توران پشت معادن فعال دارای مجوز با سابقه چندین ساله میباشند و در سنوات اخیر مجوز بهره برداری معدنی جدیدی صادر نگردیده است، ضمن اینکه هر گونه صدور مجوز معدنی منوط به رعایت کامل قانون معادن و آئین نامه اجرایی مربوطه و از جمله ماده ۲۴ قانون معادن میباشد».
یک فعال زیست محیطی و مدیر عامل تشکل محیط زیستی واقفین سبز نیز ضمن توضیح درباره چگونگی به وجود آمدن این چشمهها و قدمت این آثار طبیعی اظهار داشت: این چشمهها و گنبدهای آهکی بر اساس مطالعات صورت گرفته یکی از با ارزشترین پدیدههای زمین شناسی هستند که از حرکت آب در مسیرهای آهکی و جوشیدن آب با این املاح در نقاط مستعد پدیدار میشوند؛ قدمت این چشمهها شاید به اندازه قدمت طبیعت باشد. برخی معتقدند چنین پدیدهای هزاران سال سابقه دارد.
«سید عباس هاشمی» در ادامه به تعداد اندک این چشمهها در سراسر دنیا اشاره کرد و گفت: گفته میشود چنین مواردی در جهان نادرند. حدود ده مورد در دنیا ذکر شده که خوشبختانه سه تای آن در ایران است و دو مورد از آن در استان کویری یزد واقع شده است.
وی افزود: به اعتقادم اگر میخواستیم چنین آثاری را به صورت مصنوعی ایجاد کنیم، نمیشد و یا درآمد چندین چاه نفت برای ایجاد و ادامه حیات آنها باید هزینه میشد.
مدیر عامل تشکل محیط زیستی واقفین سبز در پاسخ به پرسشی در رابطه با علت آسیب دیدن چشمههای آهکی در منطقه توران پشت گفت: علت اصلی آسیب بسیار روشن است؛ وقتی در چند قدمی این چشمهها که از نظر قانون حریم قابل توجهی دارند به اسم معدن، حفاری وگود برداری میشود؛ رگههای سنگها شکسته و آب به محل گودتر میرود و چشمهها و گنبدها به تدریج خشک ونابود میشوند.
وی افزود: متاسفانه این فاجعه زیست محیطی و میراث طبیعی به دست مدیران این مرز و بوم که باید خادم ملت باشند رخ میدهد؛ بی هیچ سر و صدا و فریاد و خروشی و بی هیچ اقدامی از سوی نهادها و مسوولان متولی امر.
این فعال زیست محیطی در ادامه به تشریح تبعات و زیانهای حاصل از فعالیتهای معدنی برای محیط زیست پرداخت و عنوان کرد: در رابطه با معادن نکات اساسی بسیاری وجود دارد که متاسفانه عمدتا از سوی مسولان رعایت نمیشود و منشا مصائب زیادی شده است.
هاشمی تصریح کرد: بی تعارف و اغماض میگویم؛ تا زمانی که برآیند مدیریت کشور و استان بر این منوال باشد، به رفع اغلب مشکلات نباید چندان امیدوار بود؛ روز به روز چنانچه مردم لمس میکنند، اوضاع در هر زمینه بدتر هم شده؛ خصوصا در زمینه اولین حق بشر که حق نفس و حیات و برخوردی از محیط زیست سالم است.
مدیر کل اداره حفاظت از محیط زیست استان یزد که در خواست خبرنگار بشارت یزد جهت مصاحبه در این خصوص را بی پاسخ گذاشت، در حساب اینستاگرامی خود با انتشار پستی از سازمان صمت خواست، مجوزهای صادره در خصوص فعالیت معادن در منطقه توران پشت را تمدید نکند. نیره پورملایی در این پست از بازدید اخیر خود از این روستا و چشمههای آهکی خبر داده و متذکر شده محدوده این چشمهها در فهرست میراث ملی طبیعی کشور ثبت شده و فعالیتهای مخرب در حریم این چشمهها دارای منع قانونی است.
منبع: یزد فردا