تلنگری به توهم سیاست‌گذاری ارز/ هشدار دوباره به دلالان دلار

به گزارش می متالز، نرخ دلار طی یک هفته اخیر رویه پرنوسانی را تجربه کرد. تا ساعت 13:30 امروز نرخ هر دلار آمریکا در بازار تهران حدود 10300 تومان معامله می‌شد. سکه نیز در کانال 3 میلیون و 500 هزار تومان معامله می‌شود. رئیس بانک مرکزی در پست اینستاگرامی تقاضای بالای ارز در پایان سال میلادی به منظور تسویه حساب تجار با طرف خارجی را عاملی برای افزایش نرخ در روزهای نخست دی عنوان کرد. با این حال به نظر می‌رسد که باید هشدار جدی را به بانک مرکزی در خصوص نوسانات پرشتاب دلار داد. در خصوص زیان فعالان اقتصادی ناشی از نوسانات دلار برای مثال تجار می‌توان به بسیاری از صادرکنندگان که صادرات محصول را در ماه‌های پایانی تابستان و اوایل پاییز انجام داده‌اند در شرایط کنونی و در رویه ریزش ارز با احتمال زیان سنگین مواجه هستند. در این خصوص باید گفت قیمت خرید محصولات صادراتی در ماه‌های پایانی تابستان به تبع تلاطم سنگین رشد کرده بود و با توجه به دوره بازگشت نقدینگی به داخل کشور در شرایط کنونی این صادرکنندگان باید ارز خود را با نرخ‌های پایین‌تر به داخل منتقل کنند و از این منظر ریسک زیان سنگین وجود دارد که می‌تواند به صادرات کشور ضربه مهلکی وارد کند.

در گزارش‌های پیشین به توهم دولت در بهمن 96 اشاره شد. برخی اظهارنظرها در خصوص نرخ ارز، نگرانی از تداوم توهم مدیران کشور را به وجود آورده است. بر این اساس در شرایطی که با ریسک تحریم و افت قیمت جهانی کالاها احتمال تضعیف سمت عرضه ارز تقویت شده است و با توجه فضای حاکم بر اقتصاد کشور باید در خصوص تکرار اشتباهات گذشته بار دیگر هشدار داد.

نکته دوم به صحبت‌های بانک مرکزی در ماه‌های گذشته بازمی‌گردد. همچنان انتظار برای یک بازار متمرکز و متشکل ارزی با امکان تسهیل عرضه غیردستوری ارز توسط صادرکنندگان و خرید توسط واردکنندگان وجود دارد. نوسانات روزهای اخیر دقیقا بر این موضوع تاکید داشت که گرچه دلار به ثبات نسبی رسیده است اما در نبود مکانیزم بازار و با توهم کنترل یک‌جانبه بازار توسط مقام ناظر ارزی احتمال نوسانات شدید وجود خواهد داشت.

مورد پایانی نیز به هشدار در خصوص رفتار سفته‌بازانه در بازار ارز بازمی‌گردد. گرچه افت قیمت نفت و دیگر کالاها در کنار تحریم بر اقتصاد کشور می‌تواند به ضعف سمت عرضه منجر شود اما همچنان باید در خصوص توهم نرخ‌های بالا تذکر داده شود. افراد بسیاری با خرید دلار در سطوح بالا در ماه‌های گذشته در شرایط کنونی زیان‌های سنگینی را تجربه کرده‌اند. در این خصوص برای مثال هر 100 میلیون خرید ارز در مهر توسط سرمایه‌گذاری، سوخت حدود 40 میلیونی سرمایه در کمتر از 3 ماه را به دنبال داشته است؛ تحمل زیان 40 درصدی. همچنان به نظر می‌رسد بانک مرکزی توانایی کنترل نوسانات دلار را در ماه‌های آتی داشته باشد. این موضوع به خصوص در الگوی سنتی نرخ دلار در ماه‌های پایانی سال می‌تواند فشار را بر نرخ دلار افزایش دهد. با این حال ریسک تشدید نوسانات دلار با هر گونه نابخردی سیاسی و اقتصادی وجود دارد و تعلل در راه‌اندازی بازار می‌تواند نشانه‌‌ای از تکرار اشتباهات گذشته باشد.

 ادامه نوسانات پرشتاب دلار در روزهای آینده تا بازگشت کامل آرامش در بازار دور از انتظار نیست. در این شرایط نکته جالب توجه رفتار حرفه‌ای بازارساز در اعلام نرخ فروش صرافی بانک‌ها است. انعطاف موجود گامی بلند بوده که بازارساز برای مقابله با سفته‌بازی در بازار ارز برداشته است که این مسیر می‌تواند با ایجاد بازار متشکل و بدون هرگونه دخالت از سوی مقامات حکومتی، دولتی و اقتصادی کشور تکمیل شود.