ضرورت اصلاح مسیر توسعه

‌می‌متالز - ظرفیت‌های معدنی یکی از محور‌های اصلی توسعه در کشور‌های برخوردار از این منابع است. ایران نیز ظرفیت‌های قابل‌توجه معدنی دارد با این وجود، اثرگذاری این منابع در روند رشد و توسعه اقتصادی تنها در حد حرف باقی مانده است. در طول سال‌های گذشته درباره بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی و اثرگذاری آن بر روند رشد اقتصادی کشور تاکید شده، اما اهداف یادشده فقط در حد حرف باقی مانده است.

به گزارش می‌متالز، با تشدید تحریم‌ها علیه ایران و محدودیت در روند فروش نفت کشور، درآمدزایی برای دولت از سایر منابع موردتوجه قرار گرفت. درنتیجه اقدامات توسعه‌ای برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های معدنی اجرایی شده، با این حال انتقاد‌های جدی به این مسیر وارد است. ازجمله آنکه این توسعه و ظرفیت‌سازی همه‌جانبه نبوده و چالش‌های جدی در مسیر فعالیت صنایع حاصل شده است. ازجمله این کمبود‌ها می‌توان به تامین نشدن انرژی، مواد اولیه، توسعه‌نیافتگی صنایع پایین‌دستی و... اشاره کرد.

ایران از ظرفیت‌های غنی معدنی سرب و روی برخوردار است؛ بر همین اساس نیز صنایع فرآوری و تولید شمش روی در کشور احداث شده‌اند. در طول سال‌های گذشته روند تولید سرب و روی کشور رشد داشته و همزمان کیفیت محصولات تولید شده در این صنعت نیز بهبود یافته است. در ادامه واحد‌های فعال در این زنجیره تلاش کرده‌اند تا راندمان بازیابی تولید محصولات از معدن تا محصول نهایی را افزایش دهند. بر همین اساس، اغلب واحد‌های تولیدکننده شمش روی با هدف بهره‌مندی هرچه بیشتر از باطله‌ها به واحد‌های کیک‌شویی مجهز شده‌اند.

با توجه به آنکه میزان تولید شمش سرب و روی در کشور به مراتب بالاتر از نیاز داخلی به این محصولات برآورد می‌شود، فعالان این صنعت با هدف تداوم تولید به توسعه صادرات روی آوردند. بدین‌ترتیب هم‌پای رشد ظرفیت تولید، صادرات سرب و روی نیز در یک دهه اخیر بیشتر شده است. ارتقای سهم صادرات سرب‌وروی ایران در بازار جهانی با تحریم و محدودیت در روابط تجاری و تعاملات بین‌المللی همراه بود. بهبود عملکرد صنعت سرب‌وروی به منزله ایفای نقش مهم‌تر توسط این صنعت در تولید، اقتصاد و اشتغالزایی و ارزآوری برای کشور است.

با وجود تمام دستاورد‌های یادشده باید تاکید کرد که ایران در صنعت سرب و روی با جایگاهی که از آن انتظار می‌رود، فاصله بسیاری دارد. کشور ما در جایگاه پنجمین دارنده بزرگ ذخایر معدنی سرب و روی جهان شناخته می‌شود. اما فقط ۱.۲ درصد شمش روی دنیا در ایران تولید می‌شود. از مقایسه آمار و ارقام یادشده می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که در این صنعت از جایگاه واقعی خود فاصله داریم. علاوه بر این، ظرفیت بالقوه برای افزایش سهم صنعت سرب و روی از تولید ناخالص داخلی، اشتغالزایی و ارزآوری برای کشور وجود دارد.

با این وجود موانعی در مسیر توسعه این صنایع وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها باید به کمبود مواد اولیه اشاره کرد. در طول سال‌های گذشته به فرآیند اکتشاف و استخراج معادن سرب و روی کشور توجه کافی نشده؛ درنتیجه با کمبود ماده اولیه در صنعت سرب و روی کشور روبه‌رو هستیم. سالانه چندین میلیون تن خاک معدنی از کشور‌های دیگر همچون ترکیه برای تامین مواد اولیه موردنیاز صنایع سرب و روی کشور وارد می‌شود. خرید مواد اولیه تولید سرب و روی با ارز، هزینه تولید در این صنعت را افزایش می‌دهد؛ بنابراین انتظار می‌رود سیاست‌گذاران به‌دنبال بهره‌مندی هرچه بیشتر از ذخایر معدنی کشور باشند.

بحران انرژی و کبود برق در کشور به‌ویژه در ماه‌های گرم سال که از بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌های انرژی در کشور نشأت می‌گیرد، یکی دیگر از چالش‌هایی است که عملکرد این صنعت را تحت‌تاثیر منفی قرار می‌دهد. رفع چالش‌های یادشده منوط به بهبود سیاست‌گذاری دولت و سرمایه‌گذاری برای اصلاح شرایط است.