انحصارزدایی به سبک چینی

رفیعه هراتی: این روزها چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان در حال طی کردن چنین مسیری است. باز شدن بازار خودروی چین به روی تولیدکنندگان خارجی در نهایت به نفع خودروسازی چین تمام شد و امروزه شاهد هستیم که خودروسازان چینی با افزایش سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه توانسته‌اند، کیفیت خودروهای خود را به لحاظ ایمنی و تکنولوژیک ارتقا دهند و خودروسازان خارجی را در این کشور به چالش بکشند.

ایجاد بستر مناسب برای رقابت تولیدکنندگان داخلی کالاها با رقبای خارجی یا همان چیزی که در اقتصاد با نام «اقتصاد  آزاد» از آن یاد می‌شود، به تولیدکنندگان داخلی این امکان را می‌دهد که برآورد درستی از سطح عملکرد خود در مقایسه با استانداردهای جهانی به‌دست آورند و این تشخیص سطح عملکرد نخستین گام در پیشرفت آنها محسوب می‌شود. صنعت خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست و تجربیات جهانی نشان می‌دهد صنعت خودرو کشورها تنها زمانی استارت پیشرفت و بهبود کیفیت را زده‌اند که مجبور به رقابت با رقبای خارجی شده‌اند. نمونه کشورهایی که با گشودن درهای کشور به روی رقبای خارجی شاهد ارتقای کیفیت تولیدات داخلی خود شدند بسیارند.

چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان این روزها در حال طی کردن چنین مسیری است. این کشور دهه‌ها پیش آزادسازی اقتصادی خود را آغاز کرده و در‌های خود را به روی تولیدکنندگان خارجی گشوده است. ورود کالاهای خارجی به این کشور، تولیدکنندگان داخلی را برآن داشته تا برای بقای خود به رقابت با تولیدکنندگان خارجی بپردازند و درنتیجه کیفیت کالاهای خود را افزایش دهند. در این فضای سالم رقابتی به وجود آمده، تولیدکنندگان چینی رشد کردند و کالاهایی قابل‌رقابت با نمونه‌های خارجی تولید کردند. باز شدن بازار چین در نهایت به نفع تولیدکنندگان داخلی و صنعت چین تمام شد؛ به‌طوری‌که امروزه شاهد هستیم کالاهای چینی بازارهای جهانی را تسخیر کرده‌اند. یکی از نمونه‌های بارز این مساله در صنعت خودروی چین قابل‌ مشاهده است. ورود خودروسازان مطرح خارجی به بازار چین، به صنعت خودروی این کشور رونق بخشیده است و اکنون چین بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان به‌شمار می‌رود. رقابت با خودروسازان خارجی، خودروسازان چینی را وادار کرده است که سرمایه‌گذاری بیشتری روی تحقیق و توسعه انجام دهند و کیفیت خودروهای خود را هم به لحاظ ایمنی و هم به لحاظ تکنولوژی ارتقا دهند. اکنون کار به جایی رسیده است که خودروسازان چینی رقیب جدی خودروسازان جهانی شده‌اند و آنها را به چالش می‌کشند.

به عنوان مثال به تازگی خبرگزاری رویترز، خبر داده است که خودروسازان خارجی در چین با چالش جدیدی مواجه شده‌اند و دو خودروساز از این کشور، تهدیدی جدی برای سودآوری خودروسازان جهانی در چین شده‌اند. این دو خودروساز مدل‌های جدیدی را به بازار عرضه می‌کنند و استراتژی‌های جدید بازاریابی را درپیش گرفته‌اند تا برندهای مشهور جهانی را به چالش کشند.

شرکت صنایع خودروسازی شانگهای با نام اختصاری سایک موتور که بزرگ‌ترین خودروساز چین محسوب می‌شود، قصد دارد در سال‌جاری میلادی فروش برندهای بومی خود را دو برابر کند. ژانگ لیانگ، مدیر برنامه‌ریزی محصولات در بخش خودروهای سواری سایک موتور، می‌گوید: «موفقیت در چین پایه و اساس موفقیت در بازارهای خارجی است.» او همچنین می‌گوید برندهای ام جی و روور متعلق به سایک موتور پنج مدل خودروی سواری و 9 مدل شاسی‌بلند طراحی کرده‌اند و قصد دارند این خودروها را با کیفیتی قابل‌رقابت با برندهای جهانی مانند نیسان، اما با قیمت پایین‌تر عرضه کنند. خودروهای دو برند ام جی و رووری براساس تکنولوژی خریداری شده از خودروساز بریتانیایی ام جی و روور تولید می‌شوند. ام جی قرار است در نمایشگاه خودروی شانگهای اسپورت کوپه‌ای را به نمایش بگذارد که قابل‌رقابت با جگوار است. ژانگ درباره برندهای خارجی می‌گوید: «نگران آنها هستم؛ زیرا شاهد این مساله هستیم که تکنولوژی بومی درحال قدرتمندتر و قدرتمندتر شدن است.»

سایک موتور که دولت چین مالک آن است، سال‌ها در سایه شرکای خارجی خود یعنی فولکس‌واگن و جنرال موتورز قرار داشت. براساس قوانین چین، خودروسازان خارجی برای تولید در این کشور باید با خودروسازان داخلی شراکت تشکیل دهند. سال گذشته حدود 16.5 درصد از بازار خودروهای سواری چین مربوط به شراکت سایک با جنرال موتورز و فولکس‌واگن بود. این در شرایطی است که سهم برندهای بومی سایک از بازار چین تنها 1.3 درصد بود. با این وجود، اتحاد با جنرال موتورز و فولکس‌واگن پول هنگفتی را برای سایک موتور به ارمغان آورد؛ به‌طوری‌که این خودروساز توانست طراحان اروپایی را استخدام کند و به این ترتیب جذابیت خودروهای ام جی خود را افزایش دهد. این خودروساز مبلغ  2.25 میلیارد یوآن (327 میلیون دلار) روی مراکز جدید تحقیق و توسعه در شانگهای سرمایه‌گذاری کرده است. اما هلدینگ خودروی جیلی که شرکت سوئدی ولوو را خریده است، قصد دارد طراحی اروپایی و کیفیت و ایمنی بازارهای پیشرفته را با هزینه تولید چینی ترکیب کند. به همین منظور این خودروساز چینی برند لینکاند کو را تاسیس کرده است. جیلی به تازگی طی مراسمی از نسخه تولید شده شاسی‌بلند جدید خود و همچنین نمونه اولیه سدان مدل«03» رونمایی کرده است. آن کانگویی، مدیرعامل جیلی، در مصاحبه با رویترز گفت برند لینکاند کو به جیلی امکان می‌دهد در بازار چین و در بازارهای خارجی با خودروسازان جهانی رقابت کند. قرار است خودروهای این برند علاوه‌بر چین در بازارهای اروپا و ایالات‌متحده فروخته شوند.

در حال حاضر قیمت مدل‌های جیلی در حدود 150 هزار یوآن (22 هزار دلار) است. خودروهای برند لینکاند کو به قیمت 250 هزار یوآن بفروش می‌رسند و در بخش خودروهای سواری با برندهای فولکس‌واگن، جنرال موتورز، تویوتا و هوندا رقابت خواهند کرد. مدیرعامل جیلی می‌گوید: «در گذشته ورود به بخش خودروهای سواری برای تولیدکنندگان چینی آسان نبود. اما اکنون ما قصد داریم با برند لینکاند کو وارد این بخش شویم و با برندهای خارجی رقابت کنیم.»

با این وجود، جیلی و دیگر خودروسازان رو به رشد چینی، برای دستیابی به سطح فروش برندهای آمریکایی، اروپایی، ژاپنی و کره‌ای در بازار چین راه درازی در پیش دارند. مصرف‌کنندگان چینی نسبت به کیفیت و ایمنی خودروهای ساخت برندهای داخلی بسیار حساس هستند و برطرف کردن نگرانی‌ها پیرامون کیفیت و ایمنی نیازمند زمان و پول فراوان است. این در شرایطی است که مدیران لینکاند کو می‌گویند این برند ضمانت‌نامه مادام‌العمر ارائه خواهد کرد.