به گزارش می متالز، در مطالعه قانون صنعت نفت، خطوط لوله انتقال نفتخام در بخش بالادستی و فرآورده و خطوط انتقال آن در بخش پاییندستی قرار میگیرد و صنعت انتقال نفت و فرآورده (شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران) حلقه رابط این صنعت در بخش بالادستی و پاییندستی است.
شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در سال ۷۹ تاسیس شد و هماکنون با بهرهگیری از کارآزمودهترین نیروهای عملیاتی، انتقال سالانه حدود ۱۲۵ میلیارد لیتر نفتخام و فرآورده نفتی در سراسر کشور را با بیش از ۱۴ هزار کیلومتر خط لوله، ۱۸۶ مرکز انتقال نفت، ۲۹۵ ایستگاه مخابراتی و تاسیسات و فشارشکن بهصورت شبانهروزی بهعهده دارد.
این شرکت همچنین دریافت فرآوردههای نفتی از قبیل بنزین، نفت سفید، نفت گاز، نفت کوره و سوخت جت را از پالایشگاهها و انتقال آن به مخازن انبارهای متصل به خطوط لوله در سراسر کشور، تامین سوخت مایع برخی نیروگاهها، فرودگاهها و بخشی از خوراک صنعت پتروشیمی و کنترل، حفاظت و نگهداری و هدایت این شبکه گسترده را بهعهده دارد.
هماکنون حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد از تجهیزات و قطعات موردنیاز شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت از سازندگان داخلی تامین میشود. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران در سال ۹۶ با توجه به رشد مصرف، رکورد انتقال بیش از ۱۲۳ میلیارد لیتر را ثبت کرد و این اتفاق در شرایطی رخ داد که ظرفیتهای انتقال تغییری نکرده بود. در بخش انتقال فرآوردههای نفتی، در سال ۱۳۹۶ نسبت به سـال ۱۳۵۷، بیش از ۹ برابر افزایش انتقال داشتهایم. مخابرات این شرکت نیز که نقش سیستم اعصاب صنعت انتقال را بهعهده دارد، با توسعههای روی داده در سالهای پس از انقلاب توانسته است افزون بر تامین نیازهای داخلی، به بخشهایی از صنعت نفت و حتی بیرون از مجموعه، مانند مخابرات و صدا و سیما خدماترسانی مشترک انجام دهد.
در گزارش زیر تحولات این شرکت در طول سالهای پس از انقلاب را به صورت تیتروار بررسی کردهایم.
۱۳۵۸ شمسی:
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ و ۱۴ اینچ انتقال فرآورده رفسنجان/اصفهان و رفسنجان/ کرمان به ترتیب به طول ۵۳۵,۷ و ۱۲۵ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۳۶/۳۰/۳۲ اینچ نفت خام مارون/ اصفهان به طول ۴۴۰ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۲۴ اینچ نفت خام اصفهان/ تهران به طول ۳۷۲ کیلومتر
۱۳۶۰ شمسی:
• بمباران مرکز انتقال نفت باغملک (مارون ۳) و بازسازی و راهاندازی دوباره آن
• احداث خط لوله ۱۰و۱۶ اینچ نفت خام/ فرآورده تنگ فنی/ افرینه/ کرمانشاه به طول ۲۱۹ کیلومتر
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده نوشهر /چالوس بهطول ۱۱ کیلومتر
• احداث تأسیسات خرمآباد
۱۳۶۱شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۴/۱۶/۱۸ اینچ فرآورده ری/ رشت به طول ۳۱۶ کیلومتر
۱۳۶۲شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۲۰/۲۲ اینچ فرآورده ری/ شاهرود/ مشهد به ترتیب به طول ۴۶۳ و ۲۸۲ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۸ اینچ فرآورده امام تقی/ تربت به طول ۱۹۷ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۸/۱۰ اینچ فرآورده تبریز/ میاندوآب/ ارومیه به طول ۲۸۲ کیلومتر
۱۳۶۳شمسی:
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ نفت خام ری/ تبریز به طول ۶۰۷ کیلومتر
۱۳۶۵شمسی:
• بازسازی مرکز انتقال نفت مارون ۲ (رامهرمز)
۱۳۶۶شمسی:
• احداث خط لوله ۱۲ اینچ فرآورده اراک/ همدان به طول ۱۷۸ کیلومتر
• احداث خط لوله ۸ اینچ فرآورده نکا/ ساری به طول ۵/۴۳ کیلومتر
۱۳۶۷شمسی:
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ لوپ فرآورده رفسنجان/ یزد به طول ۱۷۶ کیلومتر و لوپ فرآورده یزد/ نایین به طول ۴۶ کیلومتر
• بمباران مرکز انتقال نفت مارون ۴ (ایذه) و بازسازی آن
۱۳۶۸شمسی:
• احداث خط لوله ۲۶ اینچ فرآورده بندر عباس/ رفسنجان به طول ۴۵۰ کیلومتر
• احداث مرکز انتقال نفت آبادان
۱۳۷۰شمسی:
• تأسیس شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی
• احداث مرکز انتقال نفت شهید لرستانی
۱۳۷۱ شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۶ اینچ نفتخام ری/تبریز به طول ۶۰۷ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۶ و ۱۴ اینچ فرآورده رفسنجان/اصفهان و رفسنجان/ کرمان شامل مراکز انتقال نفت رفسنجان، یزد، نائین و تأسیسات انتهایی اصفهان و کرمان. شایان ذکر است خط لوله مذکور باتوجه به راهاندازی خط لوله ۲۶ اینچ فرآورده بندرعباس/ رفسنجان از سال ۱۳۶۱ تا این سال بهطور معکوس از اصفهان به سمت یزد و کرمان در مدار بهرهبرداری قرار داشت.
• بهرهبرداری از خط لوله ۲۶ اینچ فرآورده بندرعباس/ رفسنجان شامل مراکز انتقال نفت توربینی بندرعباس، قطبآباد،مهرآران و تأسیسات رفسنجان
• احداث خط لوله لوپ نفت خام تقیآباد/ رازان به طول ۱۷ کیلومتر
۱۳۷۲ شمسی:
• ایجاد ناحیه فنی آبادان در منطقه خوزستان
• احداث منطقه جنوبشرق به مرکزیت رفسنجان
• احداث و بهرهبرداری از خط لوله انشعابی ۶ اینچ فرآورده میانه به طول ۳۴,۱ کیلومتر (انشعابی از خط لوله ۱۴ اینچ فرآورده ری/ تبریز)
• بازسازی و تکمیل خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده نوشهر/چالوس بااحداث حدود ۹ کیلومتر خط لوله ۱۲ اینچ و احداث مرکز انتقال نفت در نوشهر با دو واحد الکتروپمپ
• بهرهبرداری از خط لوله جدید ۱۲ اینچ فرآورده آبادان/ اهواز که در سال ۱۳۷۰ تغییر مسیر داده شده بود.
• بهرهبرداری از خطوط لوله لوپ ۲۶ اینچ نفتخام تنگ فنی/آسار، لوپ آسار/چمشک/ لوپ پل باب/ تقیآباد و لوپ رازان/ شازند به ترتیب به طول ۹۲،۲۲،۳۵،۲۲ کیلومتر
۱۳۷۴شمسی:
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده اسکله نکا به طول ۸,۳ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری از خط لوله ۳۰ اینچ نفت خام اسکله نکا به طول ۸,۳ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۸ اینچ نکا/ساری به طول ۴۳,۵ کیلومتر برای انتقال نفتخام
• بازسازی مرکز انتقال رازان
۱۳۷۵ شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۸/۱۲/۱۶ اینچ فرآورده نکا/ ساری/ ری برای انتقال نفت خام به صورت معکوس از نکا به ری به طول ۳۳۲ کیلومتر
• نصب توربین سولار سنتار در مرکز انتقال نفت ورسک و نصب توربین روستون ۱۷۵۰ TA در مرکز انتقال نفت مرگاو
۱۳۷۶شمسی:
• بهرهبرداری خط لوله ۱۲ اینچ نفت کوره اصفهان/ نیروگاه اسلام آباد/ تاسیسات آب نیل به طول ۴۳ کیلومتر
۱۳۷۸ شمسی:
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ نفت خام و فرآورده تنگ فنی / افرینه به طول ۴۸ کیلومتر
• احداث خط لوله ۴ اینچ فرآورده انشعابی به انبار نفت ملایر به طول ۶ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری مخازن ۴۰ میلیون لیتری ذخیره فرآورده مرکز انتقال نفت شازند
• نصب و راهاندازی توربینهای سولار تاروس در خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس/ رفسنجان
۱۳۷۹ شمسی:
• مدیریت خطوط لوله و مخابرات به شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران تغییر سازمانی یافت
• احداث و بهرهبرداری از خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده نکا/ ساری به طول ۳۷ کیلومتر برای حمل نفت خام
• بهرهبرداری از خط لوله ۴ اینچ فرآورده انشعابی به انبار نفت ملایر به طول ۶ کیلومتر
۱۳۸۰ شمسی:
• احداث خط لوله ۳۰/۳۲ اینچ نفت خام نکا/ساری/ مغانک/ ری شامل مراکز انتقال نفت برقی نکا، ساری، گل پل، اوریم و فشارشکن مغانک و تاسیسات انتهایی ری به طول ۳۱۵ کیلومتر
• بازسازی مراکز انتقال نفت سبزآب و آسار
۱۳۸۱ شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۲/۱۰ اینچ فرآورده تبریز/ سراب/ اردبیل به طول ۲۲۸ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده اسکله نکا به طول ۸,۳ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۲ اینچ نفتکوره پالایشگاه اصفهان/ نیروگاه اسلام آباد/ تأسیسات آبنیل به طول ۴۳ کیلومتر
• راهاندازی مرکز انتقال نفت جدید یزد
۱۳۸۲ شمسی:
• نصب و راهاندازی چهار دستگاه توربین نیوپینیون در تنگ فنی
• احداث خط لوله ۸ اینچ انشعابی به نیروگاه باغین کرمان بهطول هشت کیلومتر برای انتقال نفتگاز به عنوان سوخت دوم نیروگاه
۱۳۸۳ شمسی:
• تحویل موقت پروژه احداث دو رشته خط لوله ۱۰ اینچ انشعابی از خط لوله ۲۶ اینچ فرآورده بندرعباس/ قطب آباد به انبار شهید باهنر بندرعباس
۱۳۸۴ شمسی:
• احداث خط لوله ۲۶ اینچ نفت کوره آبادان/ ماهشهر به طول ۹۵ کیلومتر
• احداث خط لوله لوپ ۲۶ اینچ نفت خام تنگ فنی / اراک به طول ۷۲ کیلومتر
• احداث مرکز جدید شهید چمران
• تحویل موقت پروژه احداث خط لوله ۸ اینچ انشعابی سوخترسانی به نیروگاه کرمان به طول ۸۰۰ متر (فاز نخست)
۱۳۸۵شمسی:
• احداث خط لوله جدید ۱۶ اینچ فرآورده آبادان/ نظامیه (جایگزین خط لوله قدیم) به طول ۱۵۴ کیلومتر
• احداث دو رشته خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده از انبار نفت شهید رجایی به انبار نفت شهید باهنر به طول هر کدام ۲۵ کیلومتر. لازم به ذکر است این خطوط هم اکنون در اختیار شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی هستند.
• احداث و بهرهبرداری خط لوله ۲۶ اینچ از نظامیه تا مرکز انتقال نفت شهید چمران به طول ۸ کیلومتر برای انتقال نفت گاز از طریق خط لوله نفت خام ۳۰/۲۶ اینچ نفت خام اهواز/ری
• بهرهبرداری از مرکز انتقال نفت برداسپی
• نصب و راهاندازی سه دستگاه توربین نیو پنیون در پل بابا
• نصب و راهاندازی چهار دستگاه توربین نیو پنیون در رازان
• نصب و راهاندازی چهار دستگاه توربین نیو پنیون در آسار
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده کرمانشاه/ سنندج به طول ۱۲۹ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۶ اینچ نفت خام و فرآورده تنگ فنی/ افرینه به طول ۴۸ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله جدید ۲۶ اینچ نفت کوره آبادان/ ماهشهر به طول ۹۵ کیلومتر
۱۳۸۶ شمسی:
• احداث خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده تنگ فنی/ دره شهر به طول ۳۱ کیلومتر
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده دو طرفه آبادان/ ماهشهر به طول ۱۱۰ کیلومتر توسط شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ ORD آبادان/ ماهشهر به طول ۱۱۰ کیلومتر توسط شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت ایران
• احداث خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده دوم اسکله نکا به طول ۸,۳ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله انشعابی و تاسیسات نیروگاه اردبیل
• احداث خط لوله ۲۴ اینچ نفت خام مایل ۴۰ آبادان به طول ۹۳ کیلومتر توسط شرکت ملی مهندسی ساختمان نفت ایران
• احداث چهار رشته خط لوله از پالایشگاه آبادان تا سهراهی ایران گاز
• احداث دو رشته خط لوله ۲۶ و ۱۶ اینچ داخل پالایشگاه آبادان و نصب فرستنده و گیرنده توپک خط لوله ۲۶ اینچ نفت کوره آبادان/ ماهشهر
• احداث مخازن مراکز انتقال نفت پل بابا حسین و برداسپی
• احداث دو دستگاه مخزن سقف شناور نفت خام در ماورن ۱ و ۳
• راهاندازی خط لوله ۲۰ اینچ فرآورده رفسنجان/ اصفهان توسط برش لوله در انتهای لوپ مهریز و اتصال خط لوله ۱۶ اینچ لوپ و خط لوله ۲۰ اینچ به حالت اولیه و همچنین تعویض دو عدد شیر ۲۰ اینچ جوشی در لوپ مهریز و ورودی مرکز انتقال نفت یزد و پر کردن خط لوله ۲۰ اینچ و هواگیری خط لوله از رفسنجان تا اصفهان
۱۳۸۷ شمسی:
• احداث خط لوله ۸ اینچ سوخترسانی به نیروگاه نیشابور به طول ۱۷,۵ کیلومتر
• احداث خط لوله ۱۰ اینچ سوخترسانی از انبار نفت سنندج به نیروگاه سنندج به طول ۲۵ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری از خط لوله سوخترسانی به نیروگاه هرمزگان
• احداث و تحویل موقت خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده ری/ کرج به طول ۵۰ کیلومتر و خط لوله ۸ اینچ نفت گاز از انبار نفت کرج به نیروگاه منتظر قائم
• احداث آزمایشگاه کنترل کیفیت در مرکز منطقه تهران
• احداث خطوط لوله ۱۲ً سوخت رسانی به نیروگاههای دماوند، شهید رجایی قزوین و گیلان به ترتیب به طول ۵/۳ ،۲/۵ ، ۶/۳ کیلومتر
• بهرهبرداری از خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده تنگ فنی/ درهشهر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله انشعابی و تاسیسات نیروگاه ارومیه
۱۳۸۸ شمسی:
• احداث خط لوله ۱۰ اینچ سوخترسانی به نیروگاه یزد به طول ۵,۴ کیلومتر
• احداث خط لوله ۱۲ اینچ سوخترسانی نفت گاز به نیروگاه خرمشهر به طول ۷ کیلومتر و خط لوله ۱۶ اینچ گاز تغذیه نیروگاه آبادان به طول ۸ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله ۱۰اینچ ری - فرودگاه مهرآباد به طول ۴۰ کیلومتر
• تحویل دائم پروژه عبور ۱۱ رشته خطوط لوله از زیر بستر رودخانه کارون به روش HDD
۱۳۸۹ شمسی:
• بهرهبرداری از خط لوله ۸ اینچ سوخترسانی به نیروگاه آبادان (انشعابی از خط لوله ۱۶ اینچ فرآورده آبادان/ ماهشهر ) به طول ۵۰۰ متر
• بهرهبرداری از خط لوله جدید ۱۶ اینچ فرآورده آبادان/ نظامیه (جایگزین خط لوله قدیم) به طول ۱۵۴ کیلومتر
• بهرهبرداری از پروژه تغییر مسیر خطوط لوله ۱۲/۱۶ اینچ فرآورده ری/ ورسک/ ساری و ۸ اینچ فرآورده علی آباد/ گنبد در محدوده آزاد شهر
• تحویل موقت خط لوله ۱۰ اینچ سوخت رسانی از انبار نفت سنندج به نیروگاه سنندج به طول ۲۵ کیلومتر
• تحویل موقت خط لوله ۱۰ اینچ سوخترسانی انشعابی از خط لوله ۱۶ اینچ رفسنجان/ یزد به نیروگاه سیکل ترکیبی یزد بهطول ۶,۴ کیلومتر
۱۳۹۰ شمسی:
• ایجاد ناحیه فنی تبریز در منطقه شمالغرب
• بهرهبرداری تلمبه خانه و تاسیسات و خط لوله ۱۴ً فرآورده تبریز - میاندوآب به طول ۱۶۵ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله ۲۶ اینچ نفت خام انشعابی مرکز انتقال نفت شازند به پالایشگاه به طول سه کیلومتر
• نصب و راهاندازی دو دستگاه توربین تایفون در مرکز انتقال نفت شهید چمران
۱۳۹۱ شمسی:
• بهرهبرداری خط لوله ۱۴ اینچ فرآورده ری - قوچک به طول ۵۰ کیلومتر
• بهرهبرداری خط لوله ۱۰ اینچ فرآورده ری -کرج به طول ۵۳ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری از تلمبهخانههای جدید خطوط ۱۰ و ۱۶ اینچ نظامیه - ری در مرکز انتقال نفت شازند
۱۳۹۲ شمسی:
• بهرهبرداری مرکز انتقال نفت ماهشهر
• احداث و بهرهبرداری مرکز انتقال نفت آسار به روی خط لوله ۲۰ و ۲۶ اینچ نظامیه - ری
• بهرهبرداری از مرکز انتقال نفت دالان/ خط لوله ۸ اینچ میعانات گازی دالان/ شیراز به طول ۲۲۰ کیلومتر و تأسیسات انتهایی شیراز
• بهرهبرداری خط ۱۴ اینچ ری - کن به طول ۴۴ کیلومتر
• بهرهبرداری خط لوله ۱۰ اینچ ری -فرودگاه امام بهطول ۳۳ کیلومتر
• احداث تأسیسات رسید در فرودگاه امام خمینی (ره).
• بهرهبرداری از مرکز انتقال نفت و تاسیسات و خط لوله ۱۰ اینچ سروستان -شیراز بهطول ۱۰۱ کیلومتر
• بهرهبرداری مرکز انتقال نفت و تاسیسات خط لوله ۸ً دالان/ شیراز به طول ۲۲۷ کیلومتر
• بهرهبرداری از تاسیسات و خط لوله ۸ اینچسرکان/ ماله کوه- برداسپی
• بهربرداری مخازن ذخیره نفت خام و بوستر پمپهای مرکز انتقال نفت برداسپ
• احداث و بهرهبرداری مرکز انتقال نفت آسار به روی خط لوله ۲۰ و ۲۶ اینچ نظامیه -ری
۱۳۹۳ شمسی:
• بهرهبرداری از مخازن ذخیره و تاسیسات خط لوله ۲۶ اینچ نفت ترش دزفول شمالی در سبزآب
• ایجاد منطقه جدید خلیج فارس
• By pass شدن مرکز انتقال نفت افرینه روی خط لوله ۱۶ اینچ تنگ فنی - برداسپی و تغییر کاربری و تجهیز این مرکز
به عنوان مرکز آموزش شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران
• نصب و راهاندازی دو دستگاه بوستر پمپ بنزین یورو در ری
۱۳۹۴ شمسی:
• راهاندازی مرکز انتقال نفت عسلویه و تاسیسات انتهایی بندرعباس و خط لوله ۳۶ً اینچ میعانات گازی عسلویه بندرعباس به طول ۳۸۸ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله ۲۰اینچ فرآورده سبزآب - تنگ فنی به طول ۱۰۳ کیلومتر و By pass شدن مرکز انتقال بیدرویه
• احداث و بهرهبرداری مخازن ذخیره فرآورده و بوستر پمپهای مرکز انتقال پل بابا
• احداث و بهرهبرداری از ۳ رشته خط لوله ۱۰ً• فاصل مرکز انتقال نفت سبزوار انبار پخش بهطول ۹ کیلومتر
• احداث و بهرهبرداری خط لوله انشعابی و تاسیسات نیروگاه زنجان
• احداث و بهرهبرداری خط لوله انشعابی و تاسیسات نیروگاه سمنان
• احداث و بهرهبرداری خط لوله انشعابی و تاسیسات نیروگاه شاهرود
• واگذاری ۱۴ رشته خطوط لوله نفت خام نفت کوره و فرآورده از شرکت ملی پخش به شرکت خطوط لوله و مخابرات
• نصب و راهاندازی سه دستگاه بوستر پمپ نفت گاز یورو در ری
۱۳۹۵ شمسی:
• بهرهبرداری از سیستم میترینگ نفت خام خط لوله۳۲ اینچ اصفهان
• اتصال خطوط لوله ۱۰ و ۱۶ اینچ به خط انشعابی ۸ اینچ پتروشیمی شازند
• معکوسسازی خط لوله ۱۰ اینچ نظامیه/ عبدالخان/ سبزاب/ بیدرویه/ تنگ فنی/ پل بابا/ رازان/ ازنا/ شازند
۱۳۹۶ شمسی:
• معکوسسازی خط ۱۶ اینچ رفسنجان/ اصفهان و بهرهبرداری آن با نصب یک دستگاه الکترو موتور در اصفهان و تغییرات در مرکز انتقال نفت نایین - یزد- رفسنجان
• نصب سه دستگاه توربین سولار و بوستر پمپ و احداث مرکز انتقال نفت در درهشهر و تأسیسات رسید در تنگ فنی و بهرهبرداری معکوس با پمپاژ نفت خام از درهشهر به سمت تنگ فنی
۱۳۹۷ شمسی:
• ساخت دو دستگاه مخزن ۴۰ میلیون لیتری در مرکز انتقال فرآوردهها (رسید و ارسال) در ری
• راهاندازی دو دستگاه توربین تایفون در مرکز انتقال نفت شهید چمران