رئیس‌جمهور بعدی آمریکا درباره برجام چه تصمیمی بگیرد؟ / انتقاد جک‌ استراو از آمریکا

به گزارش می متالز، نشریه فارن‌پالیسی در یادداشت خود با اشاره به ادامه پایبندی ایران به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌رغم خروج رئیس‌جمهور آمریکا از این توافق نوشت: به نظر می‌آید که تهران نشان داده است که اگر بتواند تا سال ۲۰۲۱ در برابر فشار اقتصادی تاب بیاورد، رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌تواند از تصمیم دونالد ترامپ پیروی نکند و به توافق هسته‌ای بازگردد.

نخستین سوالی که در اینجا به وجود می‌آید این است که آیا پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ در آمریکا باید دوباره وارد توافق هسته‌ای شود؟ پاسخ مثبت است، چراکه برجام یکی از محکم‌ترین و با جزئیات‌ترین توافقات هسته‌ای است که تاکنون به‌دست آمده و حتی پس از خروج آمریکا نیز دقیقا همان‌طور که طراحی شده کار می‌کند؛ برنامه هسته‌ای ایران محدود شده و مهم‌تر از آن، ایران تاکنون به تعهداتش عمل کرده است.

برجام توافقی بین‌المللی است که میان آمریکا، متحدان اروپایی، روسیه، چین و ایران در سال ۲۰۱۵ حاصل شد و در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید. اگر آمریکا تحت ریاست جمهوری جدیدش بخواهد نقش خود به‌عنوان یک رهبر جهانی را که به تعهدات بین‌المللی‌اش عمل می‌کند مجددا کسب کند، بازگشت به توافق هسته‌ای اقدامی ضروری است.اما سوال پیچیده‌تر این است که آمریکا چگونه می‌تواند به توافق هسته‌ای بازگردد. ورود دوباره به این توافق نباید به همان سادگی خروج از آن اتفاق بیفتد.

آمریکا باید از فشاری که به‌دلیل خروج ترامپ از توافق به‌دست آورده استفاده کند و به ایران و جهان این پیام را بفرستد که به‌طور حتم می‌تواند به توافق بازگردد اما ابتدا باید مذاکره کند. از آنجا که تهران به این نتیجه رسیده  است که ماندن در توافق به‌رغم خروج آمریکا به نفعش است، بازگشت واشنگتن و در ادامه رفع تحریم‌ها یک امتیاز یک‌جانبه به ایران خواهد بود. آمریکا این توانایی را دارد که در ازا چیزی بخواهد اما در عین حال، باید واقع‌بین باشد و درخواست زیادی نداشته باشد زیرا بازگشت به توافق هسته‌ای به نفع آمریکا خواهد بود. تهران نیز اگرچه خواهان رفع تحریم‌هاست اما نباید همچون یک تسلیم شده در برابر آمریکا دیده شود که از نظر دولت ایران، تاکنون توافق هسته‌ای را نقض کرده است.

فارن‌پالیسی در ادامه با بیان اینکه آمریکا باید از این فرصت برای متعهد کردن ایران به یکسری مسائل کلیدی استفاده کند، نوشت: یک رئیس‌جمهور دموکرات در آینده به‌طور حتم برای رفع تحریم‌های ایران و بازگشت به توافق هسته‌ای با چالش‌های سیاسی ازجمله از سوی کنگره مواجه خواهد بود. از این‌رو، ایجاد یک توافق با ایران برای دست‌کم گفت‌وگو بر سر مسائل منطقه‌ای و موشک‌ها و ایجاد یک مسیر بین‌المللی برای انجام این کار، می‌تواند به کسب حمایت سیاسی داخلی کمک کند. چنین اقدامی گام‌های عملیاتی را برای رسیدگی به موضوعات مورد مناقشه در توافق هسته‌ای که پیش‌تر رئیس‌جمهور ترامپ به آنها انتقاد داشت و زمینه را برای رسیدگی به دیگر موضوعات مورد نگرانی فراهم خواهد کرد.

از دیگر سو جک استراو، وزیر امور خارجه پیشین انگلیس هشدار داد، اگر آمریکا در اجرای «سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا» موسوم به «اینستکس» اختلال ایجاد کند با دولت‌های سه کشور بزرگی روبه‌رو می‌شود که عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند. 

استراو روز چهارشنبه در گفت‌‌وگو با «ایرنا» از تصمیم دولت واشنگتن برای خروج از برجام و از سر‌گیری تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران بار دیگر انتقاد و عنوان کرد که چنین اقدامی، دولت‌های اروپایی را به راه‌اندازی سازوکار مالی برای تداوم تجارت با ایران وا‌داشت. وی درباره تهدید آمریکا علیه استفاده‌کنندگان از این سازوکار تصریح کرد: هنوز در کاخ سفید عقلایی پیدا می شوند که با شکاف در میان کشورهای غرب مخالف هستند.

وزیران امور خارجه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس یازدهم بهمن سال‌جاری در حاشیه نشست اتحادیه اروپا اعلام کردند کانال ویژه پرداخت اروپا و ایران تحت عنوان «سازوکار حمایت از مبادلات تجاری ایران و اروپا (اینستکس)به ثبت رسمی رسیده است.استراو می‌گوید: این برای اولین بار است که طی سال‌های اخیر انگلیس، فرانسه و آلمان تصمیم گرفته‌اند موضع متفاوتی را در قبال آمریکا در حوزه سیاست خارجی اتخاذ کنند.

وزیر امور خارجه پیشین انگلیس یادآور شد راه‌اندازی این سازوکار با فشار زیادی از سوی آمریکا روبه‌رو شد. وی به ‌رغم گرایش‌های متفاوت حزبی، از تلاش دولت محافظه‌کار «ترزا می» نخست‌وزیر انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا قدردانی کرد.

همچنین بخوانید:

• بیانیه سفارت ایران در لهستان درباره نشست ورشو
• آغاز رسیدگی به پرونده شکایت 2 میلیارد دلاری ایران