انشعاب برجامی در دولت ترامپ

به گزارش می متالز، با گذشت ۱۰ ماه از خروج یک‌جانبه واشنگتن از برجام، اختلافات داخل کابینه ترامپ درباره توافق هسته‌ای با ایران شدت گرفته است. از یکسو افرادی چون مایک پنس، معاون ترامپ در تلاش برای قانع کردن کشورهای اروپایی در جهت خروج از برجام هستند و ازسوی دیگر یک پایگاه خبری وابسته به نومحافظه‌کاران آمریکایی گزارش داده که برخی اعضای دولت ترامپ به‌طور محرمانه وارد مذاکراتی با اروپا شده‌اند تا توافق هسته‌ای را در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ زنده نگه دارند که این مسائل بیانگر چنددستگی و انشعاب درون دولت ترامپ بر سر برجام است.

انشعاب برجامی در دولت ترامپ

در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تلاش داشت تا با خروج از برجام این توافق را ناکارآمد جلوه دهد و حتی اخیرا مایک پنس، معاون وی چندین بار از کشورهای اروپایی درخواست کرد تا از برجام خارج شوند، اخیرا یک پایگاه خبری وابسته به نومحافظه‌کاران آمریکایی گزارش داده است که برخی اعضای دولت ترامپ به‌طور محرمانه وارد مذاکراتی با اروپا شده‌اند تا توافق هسته‌ای را در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ زنده نگه دارند. باید توجه داشت در بین آمریکایی‌ها چنددستگی زیادی بر سر برجام وجود دارد و به‌ویژه دموکرات‌ها که برجام را میراث یک دولت دموکرات می‌دانند در تلاش هستند تا این توافق حفظ شود.

همچنان‌که اخیرا رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و عضو حزب دموکرات کنگره در گفت‌وگو با شبکه ام‌اس‌ان‌بی‌سی گفت که رویکرد دولت ترامپ در رابطه با ایران از جمله سیاست آن درباره توافق هسته‌ای ایران «کاملا اشتباه» است. پیش‌تر نیز کمیته ملی حزب دموکرات آمریکا با تصویب قطعنامه‌ای خواستار بازگشت این کشور به برجام شده بود.

پس از این درخواست‌های دموکرات‌ها اکنون پایگاه خبری واشنگتن فری بیکن به نقل از چند منبع آگاه نوشته است که مقاماتی در داخل دولت ترامپ سیاست‌هایی را دنبال می‌کنند که هدف آن حفظ بخش‌های زیادی از توافق هسته‌ای با ایران، شامل کاهش فشاری است که از طریق تحریم‌های اقتصادی و نفتی بر ایران وارد می‌شود.این سیاست‌ها که شامل مواردی همچون صدور معافیت برای مشتری‌های نفت ایران و دسترسی این کشور به بازارهای جهانی است موجب شکل‌گیری تنش‌های زیادی در داخل دولت ترامپ با افرادی شده است که خواهان رویکردی سختگیرانه‌تر (درخصوص ایران) هستند.

این اقدامات همچنین جنگ‌طلبان ضد ایرانی در کنگره را مغشوش کرده است که درحال‌حاضر روی بسته‌های تحریمی برای اعمال فشار بیشتر بر ایران کار می‌کنند. به گزارش واشنگتن فری بیکن، این تلاش‌ها در دولت آمریکا برای حفظ توافق هسته‌ای و ادامه آن در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ زمینه را برای یک مناقشه بر سر سیاست‌های واشنگتن برای فلج‌کردن اقتصاد ایران و ضربه زدن به نظام این کشور فراهم می‌کند.

درخواست‌ چند سناتور برای اقدام‌های تنبیهی

در مقابل، چند سناتور برجسته آمریکایی در نامه‌ای خطاب به وزارت خزانه‌داری آمریکا از این وزارتخانه خواسته‌اند تا یکسری اقدامات تنبیهی را علیه ایران تضمین و از نفوذ خود در گروه اقدام مالی (FATF) علیه تهران استفاده کند. گروه اقدام مالی در هفته‌ای که گذشت نشست‌هایی را برگزار کرد که یکی از موضوعات آن، بررسی همکاری ایران با بسته ۲۰۱۶ برای مقابله با تامین مالی تروریسم بوده است.

تد کروز، تام کاتن، مارکو روبیو و توم تیلیس این نامه را نوشته و در آن با ادعای اینکه ایران به‌رغم گذشت دو سال از تعلیق اقدامات تقابلی FATF هنوز تغییری در رویه‌هایش ایجاد نکرده است، از مقامات وزارت خزانه‌داری خواسته‌اند تا این اقدامات تقابلی علیه ایران را مجددا وضع کنند. گروه اقدام مالی در سال ۲۰۱۶ اقدامات تقابلی خود علیه ایران را پس از آنکه به توافقی با تهران برای تغییر خط‌مشی خود دست یافت، تعلیق کرد.

انتظارات ایران از اروپا

از دیگر سو محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با یک روزنامه سوئیسی سیستم مالی «اینس‌تکس» را به‌عنوان تنها پیش‌شرط برای عمل به وعده‌های زیاد اروپا در برجام عنوان و تاکید کرد که این پیش‌شرط کافی نیست. به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزیر امورخارجه ایران در مصاحبه‌ای با روزنامه سوئیسی «تاگس آنسایگر»، درباره انتظاراتش از اتحادیه اروپا برای حفظ برجام گفت: «وقتی که آمریکا از توافق اتمی با ایران خارج شد دیگر کشورها یکسری تعهدات را دادند که شامل دوازده نکته بود.

مکانیزم مالی جدید اتحادیه اروپا موسوم به «اینس‌تکس» شامل این تعهدات نمی‌شود، بلکه تنها پیش‌شرطی برای اجرای وعده‌های داده شده است. در توافق هسته‌ای نرمال شدن روابط اقتصادی پیش‌بینی شده است. یک سیستم مبتنی بر تبادلات تجاری مانند «اینس‌تکس» به منزله عادی‌سازی روابط اقتصادی نبوده بلکه عکس آن است.

ظریف در ادامه این مصاحبه تاکید کرد: ما آماده‌ایم با این شرایط زندگی کنیم چراکه از شرکای خود در اروپا درخواست زیادی نمی‌خواهیم داشته باشیم. اما اینس‌تکس اولا هنوز عملی نشده است و ثانیا اجرایی شدن آن هنوز حدود ۹ ماه زمان می‌برد و سوم اینکه پول باید در آن وجود داشته باشد و تنها زمانی پول در آن وجود دارد که تجارتی وجود داشته باشد، معاملات نفتی یا سرمایه‌گذاری در ایران.

این چیزی است که ضرورت دارد.» وی در ادامه در پاسخ به این پرسش که صادرات نفت ایران از ۵/ ۲ میلیون بشکه در روز به بیش از یک میلیون کاهش یافته و آیا این در دراز‌مدت کافی است، گفت: خیر، این کافی نیست و کمتر از میزانی است که ما در دوران تحریم‌های سازمان ملل متحد و قبل از توافق اتمی می‌فروختیم. اما حالا ایالات‌متحده با همه قدرت فشار ایجاد می‌کند و همه در برابر این فشارها سر خم می‌کنند. شرکت‌های اروپایی ایران را ترک می‌کنند. تنها ایراد کلمات زیبا در دراز مدت کافی نیست.

۵۱درصد مردم خواستار حفظ برجام هستند

در ادامه ظریف در پاسخ به این پرسش که کشور شما تا چه مدت در این شرایط در برجام باقی می‌ماند، گفت: «این به اراده و خواست مردم ما بستگی دارد. یک اقلیت بسیار قدرتمندی در کشور ما مخالف برجام بودند. اما اگر مردم بیشتر عصبانی شوند این گروه ممکن است به‌زودی اکثریت شوند. براساس یک نظرسنجی هنوز ۵۱ درصد شهروندان از ماندن ما در برجام حمایت می‌کنند. اما ما نمی‌توانیم بر خلاف خواست ملت عمل کنیم.»

اروپا در حال‌حاضر هیچ نفتی از ما نمی‌خرد

ظریف در ادامه تاکید کرد که همچنان صادرات نفت ما وجود دارد و البته اگر زمانی همه مشتریان ما تصمیم بگیرند که در برابر فشارهای آمریکا سرخم کنند ما از ابزار دیگری استفاده می‌کنیم. وی در پاسخ به این پرسش که کدام ابزار گفت: «من این را نخواهم گفت. ترامپ از غافلگیری خوشش می‌آید و به همین دلیل ما با او این‌گونه رفتار می‌کنیم.» ظریف در ادامه گفت: «درحال‌حاضر تمام تجارت‌های نفتی ما خارج از اروپا انجام می‌شود. اروپا درحال‌حاضر هیچ نفتی از ما نمی‌خرد و تحریم‌ها را با احتیاط اجرا می‌کند.»

توانمندی‌های هسته‌ای ایران تعطیل نشده

از دیگر سو علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در سخنانی با تاکید بر اینکه ایران در مسائل فنی مرتبط با صنعت هسته‌ای با هیچ مشکلی مواجه نیست، گفت: در صورت نیاز، ایران قادر است در سطحی بالاتر از قبل از امضای برجام فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرد. صالحی، با حضور در برنامه «سناریوها» شبکه الجزیره گفت: توانمندی‌های هسته‌ای ایران تعطیل نشده و پتانسیل‌های ما در این زمینه کاملا حفظ شده است. ایران می‌تواند غنی‌سازی اورانیوم را بسیار بهتر از قبل در دستور کار قرار دهد.

توصیه فیشر به دولت آلمان

همچنین وزیر امورخارجه اسبق آلمان در سخنانی با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای تنها توافقی در این زمینه بوده و بحث‌های دیگر از جمله موشکی و نقش ایران در منطقه را در بر نمی‌گیرد، بر لزوم حفظ آن و مقابله با آمریکا در این راستا تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، یوشکا فیشر، وزیر امورخارجه اسبق آلمان در مصاحبه‌ای با هفته‌نامه «اشپیگل»، به مساله توافق هسته‌ای با ایران و درخواست اخیر معاون رئیس‌جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای و اینکه تا چه مدت اروپا و آلمان می‌توانند این فشارها را تحمل کنند پرداخته و گفت: «جایگزین برای این توافق هسته‌ای چیست؟ لغو این توافق به مفهوم بازگشت مجدد به عرصه جبهه‌گیری و رویارویی با ایران است.

در این صورت چه چیزی به‌دست می‌آوریم؟ آیا (لغو این توافق) نظارت‌های بین‌المللی بر فعالیت‌های اتمی ایران را تقویت می‌کند؟ خیر، بلکه آن را به شدت تضعیف خواهد کرد. آیا این اقدام تلاش‌های ایران برای دستیابی به تسلیحات اتمی را کاهش می‌دهد؟ خیر، بلکه عملا دست ایران را در این راستا باز می‌گذارد. وی در ادامه تاکید کرد: اروپاییان باید در این راستا همچنان در مقابل آمریکا بایستند. ایده توافق هسته‌ای هرگز این نبود که همه مسائل به این ترتیب حل شود. این توافق به محدوده باریک و بسیار خطرناک سلاح‌های اتمی مربوط می‌شود. در این توافق مساله موشک‌های ایران و رفتار ایران در خاورمیانه مطرح نیست.