سیاه و سفید بازار سنگ‌آهن

بارگیری و انتقال سنگ‌آهن از معادن اصلی و مهم آن در برزیل و استرالیا همواره شاخص‌های مهمی برای سرمایه‌گذاران این محصول محسوب می‌شوند که نشان می‌دهند طرف عرضه در بازار سنگ‌آهن چه وضعی دارد. به عقیده کارشناسان بازار سنگ‌آهن افزایش میزان بارگیری این محصول در بنادر می‌تواند به‌عنوان آلارمی برای رونق این بازار و نوسانات قیمت محسوب شود؛ اتفاقی که در حال حاضر نیز شاهد آن هستیم.

البته نگاهی به روند قیمت سنگ‌آهن نشان می‌دهد این محصول که طبق نمودارها از مارس ۲۰۱۳ روند کاهشی نسبتا تندی را آغاز کرده و از قیمت ۱۵۰ دلار در هر تن به زیر ۴۰ دلار در فوریه ۲۰۱۶ رسید، اما از آن تاریخ به بعد این روند تغییر جهت داد و در عرض چند ماه قیمت به حدود ۹۰ دلار در هر تن رسید. اما نکته مهم آن است که سنگ‌آهن هیچ‌گاه دیگر نتوانست به قیمت‌های افسانه‌ای گذشته خود برگردد و از قیمت ۹۰ دلار که به نوعی سقف قیمتی جدید برای این محصول محسوب می‌شود این کالا دوباره مسیر کاهشی به خود گرفت تاجایی‌که روز گذشته قیمت به ۶۶ دلار و ۵۰ سنت رسید. به عبارتی سنگ‌آهن در دامنه‌ای از قیمت ۹۰ دلاری تا ۶۵ دلاری در نوسان بوده، اما هنوز کف مناسب خود را شناسایی نکرده است.بررسی‌ها نشان می‌دهند در ماه مارس ۳۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن سنگ‌آهن از بندر هدلند صادر شده است که در حدود ۱۰ درصد از ماه پیش از آن بالاتر است و نشان می‌دهد تقاضا برای این محصول در حال افزایش است که گفته می‌شود توسعه تولید سنگ‌آهن در معادن بزرگ دنیا و لزوم صادرات بیشتر دلیل عمده این رشد بوده به‌طوری‌که میزان صادرات به چین به ۵/ ۳۱ میلیون تن در مارس ۲۰۱۷ رسیده است.

میزان صادرات این محصول از برزیل نیز ۲۰ درصد افزایش یافته و به ۵/ ۳۶ میلیون تن رسید. در سه ماهه اول امسال ۷/ ۶ درصد رشد صادرات سنگ‌آهن معدن واله نیز گزارش شده است که تمام این موضوعات نشان می‌دهد میزان صادرات سنگ‌آهن در مجموع رشد قابل توجهی را تجربه کرده است که این مساله می‌تواند قیمت‌ها را در بازارهای جهانی تحت‌الشعاع خود قرار دهد. در این بین گفته می‌شود استرالیا و برزیل به‌طور معمول کم‌هزینه‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌آهن در جهان محسوب می‌شوند که مزیت رقابتی مناسبی در مسیر تولید و صادرات این کالا دارند. حال اگر نوسانات موقت و فصلی را کنار بگذاریم باید گفت میزان صادرات از این کشورها افزایش یافته است.

بر این اساس تحلیلگران انتظار ندارند در کوتاه‌مدت قیمت‌ها روندی معکوس و افزایشی به خود بگیرند. دیوید پلمینگ تحلیلگر ارشد HSBC در گزارشی می‌گوید انتظار نمی‌رود قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۷ روند افزایشی به خود بگیرد. او معتقد است در حال حاضر رشد عرضه سنگ‌آهن و کاهش تقاضا برای فولاد دو تهدید برای قیمت این محصول در بازارهای جهانی هستند. در مقابل مایلز آلسوپ تحلیلگر UBS می‌گوید هرچند فشارهای نزولی بر بازار سنگ‌آهن زیاد است، اما روند بهبود بهتر از انتظار آمارهای اقتصادی در چین می‌تواند سرعت افت بازار را تا حدی کنترل کند. چین در ماه مارس در مقایسه با ماه فوریه در حدود ۵/ ۱۴ درصد رشد واردات را تجربه کرده و میزان واردات آن به ۶/ ۹۵ میلیون تن رسیده است که رشد بسیار بالایی محسوب می‌شود.

این رقم در مقایسه با نرخ رشد سالانه ۱۱‌درصدی واردات سنگ‌آهن نشان می‌دهد چین برای خرید بیشتر از این محصول علاقه وافری دارد و میزان واردات خود را به دسامبر ۲۰۱۵ رسانده که طی آن زمان ۳/ ۹۶ میلیون تن واردات انجام داده است. در سه ماهه اول سال ۲۰۱۷ نیز این کشور ۲۱۷ میلیون تن سنگ‌آهن وارد کرده که این رقم از رونق در بازار سنگ‌آهن در این کشور حکایت دارد، اما در مقابل سایر بازارها با وضعیت رکودی روبه‌رو شده‌اند.تحلیلگر موسسه برنشتاین نیز می‌گوید قیمت سنگ‌آهن در سال جاری بین بالاترین حد قیمتی و کف قیمتی در دو سال اخیر خواهد بود. در این دامنه کمترین قیمت ۴۰ دلار و بالاترین قیمت ۹۰ دلار به ثبت رسیده است.به گفته وی خبر خوشایندی نیست که از کاهش قیمت‌ها سخن بگوییم، ولی باید درباره رشد قیمت‌ها تا پایان سال با احتیاط بیشتری صحبت کرد.

از طرف دیگر موسسه بارکلیز نیز در مورد چشم‌انداز میان مدت تا بلندمدت بازار سنگ‌آهن معتقد است شرایط رکودی قیمت می‌تواند به یک تغییر فاز در بازار سنگ‌آهن منجر شود و تولید سنگ‌آهن را به سمت عیار پایین‌تر سوق دهد که این اتفاق در شرایط رکودی دور از ذهن نیست. این در حالی است که شرکت‌هایی همچون بی اچ بی بیلیتون، ریوتینتو و واله معمولا تولیدات خود را بر مبنای تولید با عیار بالا برنامه‌ریزی می‌کنند. در این بین، مک کواری نیز معتقد است کاهش قیمت سنگ‌آهن هنوز تمام نشده و اثرات ناشی از عرضه و تقاضا این پتانسیل را دارد تا قیمت‌های پایین‌تری را برای سنگ‌آهن به ثبت برساند. به عقیده کارشناسان این موسسه میزان سرمایه‌گذاری‌ها در مورد این کالا نیز در ماه‌های اخیر کاهش یافته و حتی به گفته گوردون جانسون تحلیلگر مک‌کواری ظرف ۳ تا ۴ ماه آینده تهدیدهای جدی متوجه صنعت سنگ‌آهن و قیمت‌های بازاری برای این محصول خواهد بود.

در تحلیل این موضوع نیز گفته می‌شود مادامی که تقاضا برای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی تقویت نشود نمی‌توان چشم‌انداز روشن و پایداری را برای این محصول متصور شد و این در حالی است که نشانه‌های ضعف تقاضا در اکثر کشورهای دنیا به خصوص در بین توسعه یافته‌ها دیده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهند نرخ رشد اقتصادی دنیا از میانگین نرخ ۳۵ ساله آن که عدد ۲/ ۳ درصد بوده نیز پایین‌تر است و این موضوع تحلیل‌های خوش بینانه را با تردید همراه می‌کند. در این بین نگاهی به وضعیت موجودی سنگ‌آهن در بنادر چین نشان می‌دهد این موجودی ۵/ ۱۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و در تاریخ ۱۴ آوریل به ۱۳۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسیده است که یک رکورد برای موجودی این کالا محسوب می‌شود. نتیجه چنین اتفاقی صدمه دیدن قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی است که مانند یک مانع عمل کرده و جلوی افزایش قیمت‌ها را می‌گیرد.