مروری بر ۶ مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی

به گزارش می متالز، عرضه نفت خام در بورس انرژی از آبان ماه امسال کلید خورد و تاکنون از مجموع ۶ مرحله عرضه که ششمین مرحله‌اش روز دوشنبه، ۱۳ اسفندماه اجرا شد، سه مرحله به معامله منتهی شده و نیمی از عرضه‌ها بدون معامله پایان یافته است.

۱۸ مهر ماه امسال بود که شرکت ملی نفت ایران با انتشار پیش‌اطلاعیه‌ای اعلام کرد برای تحقق بند ۱۳ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد تنوع در روش‌های فروش نفت و مشارکت بخش خصوصی و همچنین اجرای بند (ح) ماده ۴ قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه کشور، در نظر دارد یک میلیون بشکه نفت خام را در رینگ بین‌الملل بورس انرژی ایران عرضه کند؛ تصمیمی که با فراهم شدن زمینه‌های قانونی و نهایی‌سازی چارچوب و اصول کلیدی موضوع توسط مراجع ذی‌صلاح، با همکاری شرکت ملی نفت ایران، بورس انرژی ایران و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار در دستور کار قرار گرفت و شرایط تسویه وجوه، سازوکار اجرایی و جزئیات عرضه طراحی و جمع‌بندی شد.

بر این اساس، در ابتدا فروش به صورت ۲۰ درصد ریالی و ۸۰ درصد ارزی با مهلت تسویه ۵۰ روزه پس از تاریخ بارگیری محموله مقرر و اعلام شد که تسویه بخش ریالی (بر اساس نرخ تسعیر سنا) به‌صورت نقدی پیش از تحویل محموله و تسویه بخش ارزی به صورت اعتباری با ارائه ضمانت‌نامه بانکی تعهد پرداخت ریالی معتبر از بانک‌های مورد قبول شرکت ملی نفت ایران، پس از تحویل محموله صورت می‌گیرد و خریدار باید بخش ارزی را ظرف مدت زمان مشخص شده پس از بارگیری، به ترتیب مورد تائید شرکت ملی نفت که در اطلاعیه عرضه اعلام خواهد شد، واریز و تسویه کند.

در همین حال اعلام شد که متقاضیان خرید برای شرکت در معامله، باید ۱۰ درصد ارزش سفارش را به صورت ریالی به میزان پیش پرداخت پیش از عرضه به حساب اعلامی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه واریز کنند تا در صورت انجام معامله، بخشی از ۲۰ درصد ریالی محسوب شود.

مرحله نخست؛ معامله ۲۸۰ هزار بشکه

به این ترتیب ششم آبان ماه امسال، مرحله نخست عرضه نفت خام در بورس انرژی اجرا و اعلام شد تحویل نفت‌ خام به خریداران در محموله‌های حداقل ۵ هزار تنی (معادل حدود ۳۵ هزار بشکه استاندارد) قابل انجام است و البته خریداران می‌توانند با تجمیع قراردادهای خرید، نسبت به برداشت محموله‌های بزرگ‌تر اقدام کنند.

در این مرحله، یک میلیون بشکه نفت خام با قیمت ۷۹ دلار و ۱۵ سنت به ازای هر بشکه در بورس انرژی عرضه شد که پس از رقابت خریداران، هشت محموله ۳۵ هزار بشکه‌ای (در مجموع ۲۸۰ هزار بشکه) با قیمت ۷۴ دلار و ۸۵ سنت برای هر بشکه فروخته شد.

سعید خوشرو، مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران پس از عرضه نخست، درباره اینکه آیا برآورد شما از حجم فروش، همین رقمی (۲۸۰ هزار بشکه) بود که معامله شد، اظهار کرد: «برآوردم این بود که با توجه به شرایطی که شرکت ملی نفت ایران برای مشتریان فراهم کرده است، خریداران بخش خصوصی در همان دقایق اولیه، یک میلیون بشکه نفت خام عرضه شده در رینگ بین‌الملل بورس را می‌خرند. البته باید به بخش خصوصی فرصت داد و شرکت ملی نفت ایران نیز با تسهیل شرایط، حسن‌نیت خود را به آنها ثابت کرده است.»

مرحله دوم؛ معامله ۷۰۰ هزار بشکه

مرحله دوم عرضه نفت خام در بورس انرژی ایران، بیستم آبان ماه با عرضه۷۰۰ هزار بشکه نفت خام باقی‌مانده از عرضه مرحله نخست، با قیمت ۷۱ دلار و ۵۹ سنت انجام شد و همه نفت عرضه شده با قیمت ۶۴ دلار و ۹۷ سنت به ازای هر بشکه فروخته شد.

خریداران این محموله با ارائه سفارش‌های خرید خود از طریق شرکت‌های کارگزاری عضو بورس انرژی در سامانه معاملاتی بورس ثبت سفارش کردند و با سه سفارش خرید ۲۴۵ هزار بشکه‌ای، ۲۴۵ هزار بشکه‌ای و ۲۱۰ هزار بشکه‌ای، موفق به خرید دومین محموله صادراتی نفت خام سبک ایران در رینگ بین‌الملل بورس انرژی ایران شدند. در مرحله دوم، مدت زمان تسویه پس از تاریخ بارگیری محموله، از ۵۰ روز به ۶۰ روز افزایش یافت.

مراحل سوم و چهارم؛ بدون معامله

مرحله سوم عرضه نفت خام در بورس انرژی در شرایطی برگزار شد که نسبت به دو مرحله پیش، میزان پیش پرداخت از ۱۰ درصد ارزش سفارش به ۶ درصد کاهش و مهلت تسویه پس از زمان بارگیری محموله، از ۶۰ روز به ۹۰ روز افزایش یافت و همچنین تسویه به صورت صددرصد ریالی امکان‌پذیر شد. در این عرضه که یکم بهمن ماه امسال انجام شد، یک میلیون بشکه نفت خام با قیمت ۵۲ دلار و ۴۲ سنت برای هر بشکه عرضه شد و باوجود ارائه تسهیلات بیشتر، عرضه بدون معامله پایان یافت.

مرحله چهارم نیز با عرضه یک میلیون بشکه نفت خام با قیمت هر بشکه ۵۶.۲۴ دلار و با تسهیلات مشخص شده مشابه مرحله سوم، ۱۵ بهمن ماه امسال انجام شد که این عرضه نیز معامله‌ای به دنبال نداشت.

این نکته هم قابل ذکر است که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران پیش از برگزاری مرحله سوم عرضه، در حکمی، نماینده‌ای را برای عرضه نفت خام و محصولات قابل‌عرضه در بورس انرژی منصوب کرد.

مراحل پنجم و ششم؛ معامله یک محموله

پنجمین مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی با عرضه یک میلیون بشکه، ۲۹ بهمن ماه امسال با تسهیلات یادشده و با قیمت ۵۶ دلار و ۸۱ سنت به ازای هر بشکه برگزار و در پایان، یک محموله ۳۵ هزار بشکه‌ای با قیمت ۵۲ دلار و ۲۵ سنت برای هر بشکه معامله شد.

مرحله ششم نیز دیروز (۱۳ اسفندماه) برگزار شد و مانند مراحل سوم و چهارم عرضه، بدون معامله پایان یافت. قیمت هر بشکه در مرحله ششم عرضه،۵۹ دلار و ۶۳ سنت برای هر بشکه در نظر گرفته شده بود.

بنابراین در مجموع، ۶ مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی طی چهار ماه اخیر به معامله یک میلیون و ۱۵ هزار بشکه نفت خام منتهی شده است. با این حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز ۲۸ بهمن ماه، در جریان بررسی جزئیات بخش درآمدی لایحه بودجه سال ۹۸، با بند الحاقی یک، تبصره یک این لایحه موافقت کردند که بر مبنای آن، وزارت نفت مکلف است ماهانه حداقل ۲ میلیون بشکه نفت خام سبک، ۲ میلیون بشکه نفت خام سنگین و ۲ میلیون بشکه میعانات گازی پارس‌جنوبی را به‌صورت منظم و مستمر با امکان تسویه ۱۰۰ درصد ریالی یا ارزی در رینگ بین‌الملل (صادراتی) بورس انرژی در چارچوب قوانین و مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار عرضه و گزارش عملکرد این بند را هر سه ماه یک بار به کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.