بومی سازی، صنعتی سازی و تجاری شدن کاتالیست در ایران

به گزارش می متالز، امیرهومن کریمی وثیق مدیرعامل شرکت نفت وگاز سرو در این همایش گفت: شرکت نفت و گاز سرو به عنوان پیشگام تولید کاتالیست در ایران و برگزارکننده ایـن همایش بـه دنبال آن است تا با ایجاد محیطی صمیمی میان متخصصین فولاد و متخصصین صنعت کاتالیست، علاوه بر حداکثر سازی تعامل میان آنها و ایجاد زبان مشترک، هم افزایی مورد نیاز بومی سازی صنعت فولاد را ایجاد نماید.

کریمی وثیق با اعلام این مطلب که ۴٠ درصد از کاتالیست مورد نیاز تولیدکنندگان آهن اسفنجی توسط ما تامین می شود گفت: ایران از پر مصرف ترین مصرف کنندگان کاتالیست است چرا که اصلی ترین تولیدکننده آهن اسفنجی به روش احیا مستقیم تبدیل شده است.

کریمی وثیق با اشاره به اهمیت بومی سازی تجهیزات و کالاهای مصرفی تولیدکنندگان داخلی خاطر نشان کرد: بومی سازی کاتالیست به لحاظ نگاه ملی از اهمیت بالایی برخوردار است و به دلیل استراتژیک بودن این کالا، بر آن شدیم تا پس از تحقیقات چند ساله، این کالا را صنعتی سازی کنیم.

وی افزود: مبالغ زیادی جهت تحقیقات در ابتدای کار هزینه شد اما بر این باور بوده و هستیم که دستیابی به دانش فنی جز با این روش میسر نیست. کریمی گفت: ارقام هزینه شده امروز با راهیابی کاتالیست بومی سازی شده به بازار و تجاری سازی شدن آن، برای سرو سرمایه گذاری محسوب می شود.

کریمی یادآور شد: توجه ما به نیازهای صنعت تنها به تولید محصولات کاتالیستی منتهی نمی شود، به طوری که امروز نه تنها به نیازسنجی صنایع می پردازیم بلکه برای تامین مواد اولیه خود از داخل کشور، با سایر شرکت هایی که این امکان را دارند نیز همراهی می کنیم. به طور مثال برای تامین نیکل با دو شرکت وارد همکاری شده ایم.

کرباسیان: برگزاری همایش های تخصصی در صنعت فولاد، باعث افزایش تعامل میان متخصصان می شود

دکتر مهدی کرباسیان، رئیس سابق هیئت عامل ایمیدرو در این مراسم گفت: ۴۳ درصد تجارت حوزه صنایع معدنی دنیا یعنی بیش از ۲ هزار میلیارد دلار متعلق به بخش معدن است. حوزه فولاد جایگاه ویژه ای در اقتصاد کشورها دارد. کشور ایران به لحاظ گاز، سنگ آهن و نیروهای متخصص غنی است لذا باید در استراتژی های کلان صنعتی کشور توجه ویژه ای به فولاد داشت و این بخش از اولویت خاصی برخوردار باشد. وی افزود: شرکت ها و تامین کنندگان داخلی توانسته اند کمبودهای صنعت و زنجیره فولاد را برطرف نمایند و امیدواریم با تداوم اقدامات، میزان خود اتکایی در صنعت فولاد افزایش یابد.

کرباسیان با اشاره به دهه ۶۰ یعنی زمانی که در پست معاونت وزارت راه بود گفت: حجم واردات فولاد به کشور در آن دوره گسترده بود. در همان برهه هیچ کالایی برای تهاتر با کشوری نظیر ترکیه نداشتیم اما از سال ۹۲ به بعد شرایط عوض شد. وی ادامه داد: در همان دوران با توجه به درآمدهای ارزی چشمگیر، عدم توازن هایی وجود داشت اما اکنون به جرات می توان گفت صادرکننده فولاد شده ایم.

کرباسیان خاطرنشان کرد: در ۹ ماهه اول سال ۷.۲ میلیون تن فولاد صادر کردیم که درآمد ارزی ۳.۵ میلیارد دلار داشت که با وضعیت فولاد دهه ۶۰ قابل مقایسه نیست. وی با تاکید بر اینکه بحث صادرات غیرنفتی یکی از مباحث اصلی در کشور است افزود: حوزه فولاد حوزه مهمی در اقتصاد کشور است و فعالان فولادی توانستند این موضوع را در میان مسئولان جا بیاندازد.

سبحانی: جشنواره ملی فولاد نوید بخش تامین اقلام و تجهیزات از داخل بود

در ادامه این برنامه، دکتر بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ضمن بیان اینکه ایران بزرگترین کشور تولیدکننده فولاد به روش احیا مستقیم و کوره قوس الکتریکی است گفت: وفور گاز طبیعی سبب شد توسعه فولاد کشور برمبنای احیا مستقیم باشد.

وی اضهار داشت: در کل تاریخ فولاد دنیا، کوره های احیا مستقیم جوان محسوب می شدند چراکه از ابتدای شکل گیری تولید فولاد، کوره های بلند استفاده می شد. سبحانی خاطرنشان کرد: در همان ابتدای بکارگیری تکنولوژی کوره قوس الکتریکی، از صفر تا صد تکنولوژی این صنعت تماما خارجی بود.

دکتر سبحانی با اشاره به تجربه موفق برگزاری نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران گفت: نیمه دی ماه در برج میلاد نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران با رویکرد بومی سازی برگزار شد. شرکت های حاضر نوید بخش این موضوع بودند که همه چیز در داخل قابل تامین است.

رئیس انجمن فولاد ایران با بیان اینکه دو گلوگاه در حوزه فولاد وجود داشت گفت: در واقع الکترود و کاتالیست دو گلوگاه حوزه فولاد ایران بودند. در بخش الکترود گرافیتی شرکت های دانش بنیان روی کک سوزنی کار کرده اند و به تولید آزمایشی رسیده اند و در جشنواره ملی فولاد، قرارداد خوبی از سوی فولاد مبارکه و فولاد خراسان با آنها بسته شد تا این چالش مرتفع شود.

وی بیان داشت: در حوزه کاتالیست تعداد تولیدکنندگان این محصول در دنیا از تعداد انگشتان دستان کمتر بود. اما امروز خوشحالیم که شرکت نفت و گاز سرو توانست با همت بالا و اقدام شایسته این صنعت را از وابستگی رها کند و باتوجه به آنکه که تولید در بخش آهن اسفنجی رو به رشد است ضرورت قطع وابستگی به محصول استراتژیک کاتالیست و تامین آن از داخل بیشتر نمایان می شود.

وی خاطرنشان کرد: به عنوان یک تکلیف در فولاد مبارکه، واردات مواد داخلی ممنوع شد تا بدین شیوه حمایت لازم از تامین کنندگان داخلی صورت گیرد و در نمایشگاه ملی فولاد، نیز مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به اتفاق به این نتیجه رسیدند که تامین از داخل یک جبر است.

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره واردات برخی تجهیزات علیرغم تولید داخلی آنها گفت: به دلیل اینکه سیستم بانکی ایران قادر به تامین منابع مالی پروژه ها نیست، درنتیجه از فاینانس در برخی پروژه ها استفاده می شود که در نهایت واردات بعضی اقلام الزام آور می شود و این نوعی جبر تامین منابع مالی محسوب می شود. اگر سیستمی بانکی بتواند نیاز صنایع را در تامین مالی تامین کند، شرکت های داخلی قادر به تولید تجهیزات هستند و نیاز به طرف خارجی نداریم.

سبحانی موضوع دارا بودن دانش فنی و تکنولوژی را مهم خواند و گفت: از جانب فولادی ها و به عنوان رئیس انجمن فولاد از واحدهای داخلی کاتالیست قدردانی می کنم که دیگر نیازی به هندی ها در تامین کاتالیست نداریم.

کشانی: ۸۵ درصد نیاز فولاد خوزستان از داخل و به صورت بومی تامین می شود

مهندس محمد کشانی، مدیرعامل فولاد خوزستان با سخنرانی در سومی همایش بومی سازی کاتالیست و فرآیند احیا مستقیم آهن تصریح کرد: نگاه فولاد خوزستان از همان ابتدا به استفاده از داخل بود به گونه ای که این شرکت در حال حاضر ۸۵ درصد نیاز خود را از داخل و به صورت بومی تامین می کند. یکی از کالاهای استراتژیک مورد استفاده، همین کاتالیست است. تا سال ۸۲ این محصول از هند تامین می شد اما در نهایت اولین کاتالیست نفت و گاز سرو در این مجموعه به صورت آزمایشی استفاده شد.

کشانی خاطرنشان کرد: در بحث بومی سازی در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران اتفاقات خوبی افتاد و نگاه های تامین کننده و مصرف کننده را به یکدیگر نزدیک کرد.

وی با تاکید بر این نکته که به عنوان صنایع مادر باید همواره در کنار تولیدکنندگان کوچک باشیم گفت: باید حمایت مستمری از شرکت های دانش بنیان داشت و در مقوله بومی سازی باید از شعار خارج شد و نیاز است که اصلاح ساختار داشت.

مدیرعامل فولاد خوزستان ادامه داد: شرکت های تامین کنندگان هم باید وابستگی خود را به خارج از کشور کم کنند و توجه ویژه ای به توان تولید داخل داشته باشند. کشانی صادرات را نشات گرفته از رشد فولاد خواند و اظهار داشت: فولادی ها کمک موثری از محل صادرات به کشور داشتند.

این عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: در چند ماه اخیر شاهد تصمیماتی از سوی مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت بودیم و گلایه درست این است که قطار صادرات زنجیره فولاد کند شد چراکه تقاضای کاذب باعث تصمیماتی از سوی مسئولان از اردیبهشت ماه شد که صادرات را کاهش داد.کشانی در خاتمه تاکید کرد: فولاد خوزستان صادرات را از ۲.۸ میلیـون تن به ۲ میلیون تن کاهش داد و تا پایان سال به صادرات ۲.۲ میلیون تن می رسد.

فرشاد: حمایت انجمن از کاتالیست های ایرانی و بومی

مهندس اسداله فرشاد عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد و مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان در این مراسم گفت: گردش مالی حوزه کاتالیست ۱۴ میلیارد دلار در سال است.

وی ایران را یکی از اصلی ترین مصرف کنندگان کاتالیست عنوان کرد و گفت: احتمال افزایش نیاز کاتالیست در صنعت فولاد ایران تا دوبرابر نیز محتمل است. نفت و گاز سرو افتخار بومی سازی در صنعت کاتالیست را برای کشور به ارمغان آورد.

وی با اشاره به آماری از تولید آهن اسفنجی در جهان گفت: براساس آخرین آمار، ۸۳ میلیون تن تولید آهن اسفنجی جهان بوده است. سهم آهن اسنفجی در کوره های قوس الکتریکی در دنیا هنوز هم اندک است درحالیکه در ایران با بومی سازی احیا مستقیم، عمده شرکت ها به صورت آهن اسفنجی کار می کنند. لذا در تولید آهن اسفنجی رتبه اول را براساس مصرف گاز داریم.

مدیرعامل آهن و فولاد غدیر ایرانیان با اعلام حمایت انجمن تولیدکنندگان فولاد از کاتالیست های ایرانی و بومی شده افزود: در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران از شرکت های دانش بنیان و صاحب دانش که برای تحقق بومی سازی زنجیره فولاد تلاش داشتند تقدیر شد.
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران خاطرنشان کرد: زمینه های توسعه سرمایه گذاری در بالادست باید افزایش یابد. وی گفت: امسال به تولید ۲۵ میلیون تن فولاد در کشور دست خواهیم یافت و با توجه به مصرف ۱۵ میلیون تنی در داخل، دغدغه جدی در بحث توسعه صادرات است و باید تدابیر جدی در این زمینه اندیشیده شود.

صالحی: توسعه بومی‌سازی تجهیزات و کالاهای مصرفی شتاب گرفته است

دکتر پیمان صالحی معاون نوآوری و تجاری سازی فناوری ریاست جمهوری در این همایش گفت: دیگر مانند گذشته در رتبه‌بندی ١٠ شرکت برتر دنیا، آنهایی که زیرساخت‌های فیزیکی بزرگ‌تری دارند، انتخاب نمی‌شوند، بلکه با نگاهی اجمالی شاهد برتری شرکت‌ هایی هستیم که از شرکت‌ های اقماری در راستای توسعه خود حمایت می‌کنند.

وی با بیان این مطلب که مزیت این کار شکل‌گیری ساختار سازمانی بر پایه نظام نوآوری است، افزود: این مدل از رویکرد سرمایه‌گذاری علاوه بر شکل دهی نظام نوآوری، بر نظام شتاب دهی نیز اثر گذار است و به دنبال آن با سرمایه‌گذاری بر سهام شرکت‌ های استارت‌آپی و دانش بنیان که از قیمت ارزان برخوردارند، به توسعه سرمایه‌گذاری‌ ها شتاب بخشید.

رضایی: فولاد مبارکه و فولاد خوزستان دو بال ارزشمند صنعت کاتالیست

مهندس محمود رضایی، مدیر مهندسی فروش و توسعه بازار شرکت نفت و گاز سرو در ادامه برنامه ضمن بیان اینکه کاتالیست یکی از چالش های اصلی صنعت فولاد در سال های گذشته بوده اما با همت صنعتگران داخلی و حمایت فولادسازان به نقاط قوت این حوزه تبدیل شده است، گفت: در صنعت فولاد ساخت کاتالیست در سال۸۳ آغاز شد و با حمایت مدیران ژرف اندیش فولاد، اولین مطالعات تحقیقاتی در این مسیر سخت شروع شد.

وی افزود: فولاد مبارکه و خوزستان به عنوان دو بال ارزشمند صنعت کاتالیست، همواره حمایت های لازم را از این صنعت داخلی داشتند.

وی بیان داشت: اولین بارگذاری صنعتی کاتالیسـت احیا مستقیم در سال۹۲ انجام شد و وارد عرصه تولید انبوه آن شدیم و در حال حاضر در فولاد بافت در آستانه بارگذاری کاتالیست های تولید داخلی هستیم.

رضایی تصریح کرد: داخلی سازی ۹۰ درصد منابع و مواد اولیه، از جمله اقدامات مثبت شرکت نفت و گاز سرو برای گذر از تحریم و آسیب کمتر از آن بود.

وی ادامه داد: تاکنون ۷ مدول با کاتالیست های نفت و گاز سرو بارگذاری شده و تا پایان سال، ۵ مدول احیا مستقیم دیگر با کاتالیست های نفت و گاز سرو بارگذاری می شود. وی در خاتمه اعلام کرد: شرکت تولیدکننده هندی کاتالیست در راستای مقابله با تولید ایرانی در چند سال اخیر حدود ۵۱ درصد کاهش نرخ داشته است که با اعمال دامپینگ سعی در حذف شرکت نفت و گاز سرو را دارد.

کهزاد: نخستین مجتمع فولادی که کاتالیست های ایرانی را آزمایش کرد

مهندس حسین تقی کهزاد، مدیرآهن سازی فولاد خوستان با بیان اینکه فولاد خوزستان نخستین مجتمع فولادی بود که کاتالیست های ایرانی را در مقیاس کم آزمایش نمود، افزود: پس از آزمایش های صورت گرفته در چند مرحله و اصلاح فرمولاسیون و بهبود کیفیت از سوی شرکت نفت و گاز سرو نهایتا کاتالیست های تولیدی این شرکت از شرایط عملکردی مناسبی در مقایسه با نمونه خارجی برخوردار بودند.

کهزاد در بخش دیگر این برنامه به موضوع نگهداری از کاتالیست های ریفرمرهای احیا پرداخت و گفت: دو چالش اصلی در کاتالیست های ریفرمر در واحدهای احیا مستقیم به روش میدرکس مسمومیت کاتالیست و نشست کربن روی کاتالیست می باشد.

وی افزود: مسمومیت کاتالیست می تواند از نوع موقت یا دائم باشد. سولفور وترکیبات سولفور، کلرین و سایر هالوژن ها و فسفر می تواند در کاتالیست مسمومیت موقت ایجاد نماید که درمیان این ترکیبات، اثر سولفور قابل ملاحظه تر بوده و درمقابل اثر کلرین کمتر است و فسفر در مقادیر برابر با سولفور اثر به نسبت کمتری روی ظرفیت ریفرمر دارد.

وی درخصوص مشخصه های مسموم کننده های دائم نیز گفت: با حذف منبع مسموم کننده، فعالیت کاتالیست به شرایط قبل باز نگشته و مقدار کمی از این مسموم کننده ها حتی برای چند دقیقه کافیست تا حفره های کاتالیست را پر کرده و کاتالیست را غیرفعال نماید. منابع این مسموم کننده ها به طور معمول شامل اکسید آهن، جامدات محلول درآب جامدات نا محلول در آب، مواد شیمیایی تریتمنت آب، کوتینگ گندله می باشند.

وی راه های نگهداری از کاتالیست در برابر مسمومیت را چنین برشمرد: در واحد هایی که سنگ آهن و یا گاز طبیعی مورد استفاده دارای گوگرد بالا می باشد، برای جلوگیری از کاهش ظرفیت ریفرمر ناشی از مسمومیت کاتالیست با H2S حتما باید مخازن سولفورزدا در مسیر گاز تغذیه نصب گردد. با نصب فیلتر و نمگیر در مسیر گاز تغذیه و قبل از ورود به تیوب های ریفرمر از ورود رطوبت و به عبارتی املاح همراه آب به تیوب ریفرمر جلوگیری شود. مقدار و نوع مواد مورد استفاده در سیستم کوتینگ کنترل گردد. پس از شارژ کاتالیست (خواه کاتالیست ها نو باشند و یا اسکرین شده باشند)، به وسیله دمش هوا، نرمه های همراه کاتالیست از تیوب ها باید خارج گردد. مشخصات مواد شیمیایی به کار رفته در فرآیند آب از نقطه نظر امکان مسمومیت کاتالیست ها باید مدنظر قرار گیرد. همچنین انجام صحیح فرایند تریتمنت آب در مسمومیت کاتالیست نقش تعیین کننده ای دارد. عملکرد اسکرابر نقش تعیین کننده ای در محافظت از کاتالیست دارد.

عبدی: سرمایه گذاری ۷۳۰۰ میلیارد تومانی فولاد مبارکه طی ۵ سال

مهندس رحیم عبدی، مدیر آهن سازی فولاد مبارکه اصفهان با بیان اینکه باید از رشد صنعت فولاد حمایت شود گفت: ایران از سال ۲۰۰۵ رتبه بیستم جهان را در تولید فولاد داشت و در سال ۲۰۱۸ به رتبه یازدهم رسید و انتظار می رود ظرف سه سال آینده در رتبه دهم تثبیت شده و در ۲۰۲۵ به رتبه هفتم دست یابد.

وی افزود: تولید فولاد خام در گروه فولاد مبارکه همواره علیرغم تحریم ها رو به رشد بوده و سالانه ۱۰ درصد رشد داشته و در ۹ ماهه به تولید ۹.۵ میلیون تن رسید. عبدی ادامه داد: برنامه گروه مبارکه برای سال جاری حدود ۱۱ میلیون تن فولاد خام است. فولاد مبارکه در ۵ سال اخیر بالغ بر ۷۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری کرده است.

وی تاکید کرد: از سال ۹۲ صد درصد کاتالیست های مورد استفاده در مدول های فولاد مبارکه از داخل تامین می شودکه طبق گزارشات دریافت شده، نتایج عملکردی کاتالیست های شرکت نفت و گاز سرو مورد تایید مدیران فنی این شرکت قرار داشته و در برخی از پارامترهای عملکرد بهتری را نسب به نمونه خارجی نیز شاهدیم.

عباسی: بهره برداری از نخستین واحد برون مرزی MME در ماه های آتی

مهندس جابر عباسی، مدیر پروژه های شرکت MME در ادامه این مراسم گفت: شرکت MME دستاورد منحصر به فردی برای این کشور به ارمغان آورده است که صادرات تکنلوژی را به ارمغان آورده است به طوری که پروژه اجرا شده MME به روش پرد در کشور چین در ماه های آتی به بهره برداری خواهد رسید.

وی افزود: قطعات مورد استفاده در پرد قابل تامین در داخل است و باید از پرد به عنوان یک طرح ملی حمایت شود چراکه در بحث رقابتی قادر به ارائه قیمت پایین تر از رقبا می باشد.

عباسی با بیان اینکه امیدوارم اولین مگامدول را نیز در این صنعت راه اندازی نماییم اظهار داشت: هدف آن است که در آینده یک طرح جامبو که همان مگامدول مشابه است را در کشور اجرا کنیم. وی خاطرنشان کرد: در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران اعلام کردیم که تکنولوژی پرد برای کارفرما مجانی است و نیازی به پرداخت حق لایسنس ندارد و مصرف آب آن نیز پایین تر می باشد. مدیر پروژه های شرکت MME تصریح کرد: در فولاد بافت صد درصد از کاتالیست نفت و گاز سرو استفاده کردیم و در ریفرمر دو بافت نیز از همین کاتالیست ها استفاده خواهیم کرد.

ورعی: شرکت گل گهر یکی از تولیدکنندگان بزرگ فولاد شده است

مهندس هادی ورعی، مدیر کارخانجات احیا توسعه آهن و فولاد گل گهر نیز در روز دوم این همایش گفت: بالاترین ظرفیت اسمی آهن اسفنجی را در گل گهر داریم و امسال ظرفیت بهره برداری از واحد احیا کارخانه به ۹۳ درصد می رسد. ورعی تاکید کرد: در مجموعه توسعه آهن و فولاد گل گهر، بازرسی کاتالیست نیز به پیمانکار سپرده شد تا هم از دانش فنی آنها استفاده شود و هم درصورت بروز مشکل آنها طبق مسئولیت خود آنرا حل نمایند.

در این همایش همچنین سخنرانی هایی از سوی شرکت های نفت ریسان، زیمنس، فن نیرو، صندوق توسعه فناوری های نو انجام پذیرفت.

شایان ذکر است سومین همایش بومی سازی کاتالیست و فرآیند احیا مستقیم آهن با گرامیداشت یاد و خاطره دکتر محمود شیخ زین الدین معاون وقت نوآوری و تجاری سازی فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار گردید و در آن از تمبر «بومی سازی صنعت کاتالیست» و تمبر اختصاصی یادبود «ایران ساخت» رونمایی شد.