جایگزینی زغال‌سنگ با سوخت هسته‌ای در ژاپن

به گزارش می متالز، با ورود زغال‌سنگ وارداتی به بندرها با قیمت‌های پایین و به دلیل نزدیکی این بندرها به نیروگاه‌های زغال‌سنگی و بالا بودن کرایه حمل داخلی، تعداد زیادی از آنها تعطیل شدند و درحال‌حاضر تنها ۳ یا ۴ معدن که در نزدیکی محل‌های مصرف در نیروگاه‌ها هستند، فعالیت می‌کنند. مشکل پیش آمده در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹ خورشیدی) برای نیروگاه اتمی فوکوشیما موجب شد ژاپن دوباره برنامه توسعه نیروگاه‌های زغال‌سنگی را بازنگری کند. این حادثه، منجر به خارج شدن تمام ۵۴نیروگاه اتمی برای بازدیدهای ایمنی و فنی شد که نتیجه آن راه‌اندازی ۸نیروگاه بود و دولت به اجبار برای رفع کمبود برق به بالا بردن ظرفیت تولید نیروگاه‌های زغال‌سنگی، راه‌اندازی نیروگاه‌های قدیمی و وارد کردن سوخت‌های نفتی و گاز(LNG) با قیمت‌های بالا برای رفع شرایط به وجود آمده، اقدام کرد. با این شرایط، شماری از معادن زغال‌سنگ که نزدیک برخی نیروگاه‌ها بودند، فعال شدند که فعال‌ترین آنها در هوکاییدو در منطقه ایشی‌کاری بود و فعالیت این معادن با بالا رفتن نرخ جهانی زغال‌سنگ بیشتر شد. تشدید فعالیت استخراجی این معادن همراه با راه‌اندازی نیروگاه‌های قدیمی و بالا بردن ظرفیت نیروگاه‌های فعال زغال‌سنگی توانست کمبود برق ۲ نیروگاه اتمی در هوکاییدو را که برای کنترل و بازرسی از مدار خارج شده بودند و مجوز راه‌اندازی نداشتند، جبران کند و با این روش ۴۰ درصد برق مصرفی استان تامین شد. علاوه بر تامین برق هوکاییدو، این نیروگاه‌ها بخشی از نیاز استان هون‌شو را نیز تامین کرده‌اند. در این نیروگاه‌ها روزانه بیش از ۳۰۰ کامیون برای حمل زغال‌سنگ به کار گرفته شده‌اند و قرارداد خرید سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن، با معادن نزدیک نیروگاه بسته شد. درحال‌حاضر با توجه به فرسودگی تجهیزات نیروگاه‌ها و معادن، تلاش مسئولان باعث شده که تولید برق ادامه یابد و تولید به طور عادی مسیر خود را طی کند. لازم به یادآوری است که عمر قانونی نیروگاه‌ها ۴۰ تا ۵۰ سال تعیین شده بود اما با توجه به شرایط حاد ایجاد شده، دولت عمر بهره‌برداری از این نیروگاه‌ها را به ۶۰ سال افزایش داده است.
 واحد شماره یک نیروگاه هوکاییدو که از سال ۱۹۶۸ میلادی (۱۳۴۷ خورشیدی) فعال بوده، قدیمی‌ترین آنهاست. در شرایط حاضر که بیشتر کشورها به منابع گاز و نفت دسترسی دارند، با توجه به هدف کم کردن تولید گازهای گلخانه‌ای، در حال کم کردن ظرفیت نیروگاه‌های زغال‌سنگی هستند.
ژاپن با توجه به دسترسی نداشتن به این منابع، برنامه‌ای ۲۰ ساله را برای توسعه نیروگاه‌های زغال‌سنگی، برنامه‌ریزی و در ۲سال گذشته نیز ۲نیروگاه جدید زغال‌سنگی را راه‌اندازی کرده است.
این کشور برای ۱۰ سال آینده ۳۶ نیروگاه زغال‌سنگی جدید را در برنامه و در دست ساخت دارد، به طوری که در سال ۲۰۳۰ میلادی (۱۴۰۹ خورشیدی) سهم تولید برق از زغال‌سنگ به ۲۶ درصد خواهد رسید.
دلیل اصلی این تغییرات، بیشتر به حادثه فوکوشیما باز می‌گردد که بر اساس برنامه‌ریزی پیشین باید در سال ۲۰۳۰ میلادی، تولید برق اتمی به ۵۰ درصد برسد اما با این اتفاق شرایط سوخت برای تولید برق به اجبار تغییر می‌کند، به طوری که در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) زغال‌سنگ و گاز مایع، تامین‌کننده ۳۱ درصد تولید برق ژاپن بوده است. در هر حال برنامه دولت ژاپن برای سال ۲۰۳۰میلادی، راه‌اندازی تعدادی از نیروگاه‌های اتمی است. سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید انرژی ۲۲ تا ۲۴ درصد است.
در نتیجه سهم زغال‌سنگ، نفت و گاز در تولید انرژی حدود ۵۷ درصد است که نمی‌تواند مصوبه‌ها و تعهدات زیست‌محیطی ژاپن را تامین کند.

بهرام فرزاد / کارشناس زغال‌سنگ