سوء استفاده کارفرمایان از سکوت قانون کار درمورد کارگران روزمزد

به گزارش می‌متالز، کارگران روزمزد، بیشتر از سایر کارگران دچار مشکل هستند چرا که رکود بازار و گرانی‌ها امنیت شغلی‌شان را به شدت تهدید می‌کند و قادر به تأمین زندگی روزمره خود نیستند، چه برسد به فکر پس انداز و آینده بودن.

طی سال‌های اخیر کارفرمایان، برای گریز از پرداخت حق و حقوق قانونی به کارگر و طفره رفتن از دادن حق بیمه، کارگرانی را که ماه‌ها و بلکه سال‌ها در کارگاه یا شرکت یا فروشگاهشان مشغول به کار هستند، به صورت روزمزد استخدام می‌کنند. دلایلی هم که درباره چرایی در پیش گرفتن چنین رویکردی مطرح می‌کنند، گاه منطقی و معقول به نظر می‌رسد: رکود و کاهش درآمد، سخت‌گیری‌های بیمه، مالیات سنگین و .... اما مساله این است که در هر صورت، کاسه و کوزه این مشکلات، بر سر کارگران روزمزد می‌شکند و آن‌ها هستند که باید تاوان همه این مشکلات را بپردازند، بدون آن‌که بدانند حقشان چیست و حقوقشان کدام است؟ آیا واقعاً آسیب‌پذیرترین و محروم‌ترین قشر جامعه ما، آن‌چنان که برخی کارفرمایان مدعی هستند، حق و حقوقی ندارند و پرداخت روزانه مزد به آن‌ها کافی است؟ آیا قانون راهکاری برای حل معضلات کارگران روزمزد پیش‌بینی نکرده است؟

در قانون کار، تقریباً صحبتی از کارگران روزمزد نشده است، اما این غفلت، به معنای استحقاق نداشتن آن‌ها برای برخورداری از حقوق پیش بینی شده در قانون نیست. طبق ماده ۱ قانون کار، «کلیه کارفرمایان، کارگران، کارگاه‌ها، مؤسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی مکلف به تبعیت از این قانون می‌باشند.» همچنین، بر اساس ماده ۲ قانون کار، «کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی، اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.» محتوای این دو ماده قانونی، در مجموع نشان می‌دهد که کارگران روزمزد نیز مشمول حمایت‌های قانون کار هستند.

بنابراین، نمی‌توان آن‌ها را از حقوقی که قانون برای کارگران در نظر گرفته است، محروم دانست. از سوی دیگر، طبق بند «الف» ماده ۴ قانون تأمین‌اجتماعی، «افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند»، مشمول قانون تأمین‌اجتماعی هستند و باید از مزایای «بیمه اجباری» استفاده کنند. پس کارگران روزمزد هم باید از مزایای بیمه تأمین اجتماعی برخوردار شوند.

اما یکی از مشکلات اساسی کارگران روزمزد بحث بیمه آن‌ها است. مطابق بند «الف» ماده ۴ قانون تأمین‌اجتماعی، «افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند»، مشمول قانون تأمین‌اجتماعی هستند و باید از مزایای «بیمه اجباری» استفاده کنند. بنابراین، کارفرما به بهانه روزمزد بودن کارگر، نمی‌تواند از پرداخت حق بیمه وی و رد کردن نام او درفهرست ماهانه، مطابق با روز‌های کارکردش، خودداری کند و در صورت در پیش گرفتن چنین رویکردی، متخلف محسوب می‌شود.

همچنین، طبق مواد ۲۸ و ۲۹ قانون تأمین‌اجتماعی، کارگران تنها ۷ درصد از ۳۰ درصد حق بیمه را پرداخت می‌کنند و بقیه آن باید توسط کارفرما پرداخت شود. طبق ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی، کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه کارگر است و در حقیقت، این کارفرماست که برای پرداخت حق بیمه، طرف حساب سازمان تأمین‌اجتماعی است، نه کارگر. با این حال، موضوع پرداخت حق بیمه کارگران روزمزد، نه به دلیل سکوت قانون، بلکه به علت فقدان یک راهکار موثر برای دریافت حق بیمه از کارفرمایان، به مسئله‌ای لاینحل تبدیل شده‌است که باید حل این مشکل اقداماتی اساسی صورت گیرد.

مشکلات «کارگران روزمزد» با کاهش قدرت خرید

هادی ابوی، دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور در خصوص مشکلات قشر کارگری به خصوص کارگران روز مزد گفت: کارگران امنیت شغلی ندارند. قرارداد‌های موقت نیز آسیب جدی‌تری به امنیت شغلی وارد کرده است. کارگری که خود وضعیت چند ماه دیگر خود را نمی‌داند چه طور و با چه امیدی خواهد توانست برای بقیه کاری انجام دهد؟

هادی ابوی با بیان این که معیشت و امنیت شغلی کارگری از اهمیت بسیاری برخوردار است افزود: در کل کشور بیش از ۵۰ درصد جمعیت را خانواده کارگران تشکیل می‌دهند. قرارداد‌های موقت باعث شده است این قشر امنیت شغلی نداشته باشد و سالهاست که درعرصه اجتماعی و شغلی کارگران اتفاقی نیفتاده است.

وی ادامه داد: وقتی کارگری بعد از ۱۵ سال سابقه، سه ماه به سه ماه با او قرارداد می‌بندند امنیت شغلی ندارد و هر زمان که میل کارفرما باشد آن کارگر کار خود را از دست می‌دهد و چنین کارگری هیچ گاه نمی‌تواند برای خود زندگی بسازد و باید با حداقل دستمزد زندگی را ادامه بدهد و پس اندازی نداشته باشد.

دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور گفت: امیدی به زندگی برای کارگران صفر است. وضعیت معیشت امروز کارگران با هزینه‌های بالای مسکن و اقلام خوراکی بسیار دردناک است. کارگران همواره قربانی اولین آسیب‌ها از جمله تحریم، کرونا و تورم هستند. در حوزه خدمات خیلی از این کارگران بیمه نیستند و وضعیت آن‌ها بستگی به امرار معاش صاحب اصلی مغازه و بنگاه دارد.

وی ادامه داد: حقوق فعلی تنها نیمی از زندگی یک کارگر را تامین می‌کند، چرا که صاحب خانه اجاره بها را با بی قانونی بسیار افزایش داده اند. بقیه هزینه زندگی او از کجا باید تامین شود؟ شرایط طوری است که نگران هستیم. وضعیت طبیعی نیست و خطرناک است.

دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران کشور گفت: فاصله درآمدی کارگر و سایر اقشار بسیار زیاد است بعضی از کارگران، روزمزد و به اصطلاح زیر پله‌ای هستند و از هیچ جا حمایت نمی‌شوند. یعنی کارفرمایانی هستند که اعتقادی به پرداخت مزایای شغلی ندارند.

منبع: خبرگزاری تسنیم