فرار فلزات و پناه سیمان در تالار نقره‌ای

به گزارش می متالز، نگاهی به آمار معاملات بورس کالا در سال گذشته، نشان می دهد که  از ۲۴ میلیون و ۸۴۰ هزار تن انواع کالا به ارزشی بیش از ۸۸۴ هزار و ۳۰۸ میلیارد و ۵۹۸ میلیون ریال در بازار فیزیکی بورس کالای ایران دادوستد شد که کاهش ۷ درصدی حجم معاملات و رشد ۷۷ درصدی ارزش معاملات به ثبت رسید. در واقع ورودی کالاها به رینگ های معاملاتی بورس کالا در سال گذشته ،‌ با کاهش اندکی مواجه بود. البته در سال 97، حجم معاملات محصولات صنعتی و معدنی به بیش از ۷ میلیون و ۷۷۱ هزار تن رسید و ارزشی بیش از ۳۲۷ هزار و ۴۵۶ میلیارد و ۱۴۸ میلیون ریال را رقم زد. در این مدت،‌ بیش از ۶ میلیون و ۴۸۶ هزار تن فولاد، ۲۳۰ هزار و ۱۲۵ تن مس، ۱۱۸ هزار و ۱۰ تن آلومینیوم، ۶۰۷۰ تن روی، ۴۲۹ تن کنسانتره و ۵هزار و ۴۷۰ تن کنسانتره مولیبدن معامله شد. همچنین معامله گران ۶۷۰ هزار تن سنگ آهن، ۱۹۵ هزار و ۵۰۰ تن آهن اسفنجی، ۲۵ هزار تن سیمان، ۳۴ هزار و ۶۵۰ تن خاک روی را معامله کردند. بر اساس این گزارش طی سال ۹۷ در این تالار ۱۶۴ تن طلا نیز به ارزش ۶۴۶ میلیارد و ۸۱۸ میلیون ریال مورد معامله قرار گرفت.

رونق نفت و پتروشیمی

سال قبل درتالار کشاورزی نیز ،‌ بیش از یک میلیون و ۹۳۸ هزار تن محصول کشاورزی به ارزش بیش از ۲۶ هزار و ۴۹۹ میلیارد و ۶۶۳ میلیون ریال در بازار فیزیکی بورس کالا مورد معامله قرار گرفت. حال آن که ارزش معاملات محصولات پتروشیمی نیز رقمی بیش از ۳۰۷ هزار و ۱۲۱ میلیارد و ۹۵۴ میلیون ریال ثبت شد و معامله گران بیش از ۴ میلیون و ۶۹۵ هزار تن انواع کالا را در این تالار خرید و فروش کردند. حجم معاملات بازار فرآورده های نفتی نیز به بیش از ۱۰ میلیون و ۳۵۹ هزار تن انواع کالا رسید و ارزشی بیش از ۲۱۹ هزار و ۱۸۹ میلیارد و ۶۰۹ میلیون ریال را در پی داشت.

افزایش ارزش معاملات کالایی

 این مسایل در حالی مطرح است که افزایش عرضه معاملات کالایی در سال 97، در وهله اول نشان دهنده این موضوع است که قیمت کالاهای اساسی در بازار جهانی رو به افزایش بوده و در جوار افزایش نرخ ارز،‌ باعث شده است که ضمن کاهش حجم معاملات،‌ با افزایش ارزش آن ها مواجه باشیم.

فولاد خوش اقبال ترین

 اما موضوع مهمتر این است که در سال پیش رو، تولیدکنندگان چه سیاست هایی برای عرضه محصولات خود در بورس کالا دارند؟ شاید بتوان گفت خوش اقبال ترین محصول در تالار نقره، فولاد باشد که می تواند ضمن فروش در بورس کالا، با همان قیمت به صورت مچینگ در بازار آزاد نیز فروش کند. در این شرایط خریدهای اعتباری و خرده فروشی تولیدکنندگان نیز پابرجاست. اما در خصوص سایر کالاها، هر یک رویه خاص خود را دارند که در ادامه بررسی شده است.

احتمال کاهش عرضه روی

حسن حسین‌قلی،‌ رئیس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی ایران در خصوص وضعیت عرضه سرب و روی برای سال جاری گفت: سرب که در سال قبل عرضه ای دربورس کالا نداشته و به نظر نمی رسد در آینده نزدیک نیز عرضه این فلز را دربورس کالا داشته باشیم. اما در خصوص روی باید بگویم که اکنون مصوبه ای داریم که قرار است به ستاد تنظیم بازار برود. با اجرایی شدن این مصوبه، الزام واحدها برای عرضه محصولات روی به بورس کالا برداشته می شود. در این شرایط 35 هزار تن روی مورد نیاز تولیدکنندگان پایین دستی از سوی واحدهای تولید کننده روی که بیش از 200هزار تن تولید می کنند، تامین خواهد شد. همچنین لیست واحدهای تولیدکننده نیز مشخص شده است که هر کدام مکلف هستند چه میزان فروش داخلی داشته باشند. حال هر کسی که بخواهد وارد بورس کالا شود و فروش خود را از بورس کالا داشته باشد، اختیار فروش خود را دارد و هر کسی هم که بخواهد، می تواند در بازار آزاد،‌ فروش کند.
رییس اتحادیه صادرکنندگان سرب و روی افزود: پیش بینی این است که شرایط بازار پس از اجرای این مصوبه به حالت گذشته برگردد. البته قبلا بخشی از فروش داخلی در بورس انجام و بخش بیشتر در بازارآزاد بود. همچنین تمایل فروش بیشتر در بازار آزاد به دلیل این است که عمده تولیدکنندگان پول کافی برای خرید نقدی را ندارند و ترجیح شان این است که به صورت مدت دار بتوانند خرید انجام دهند. به همین دلیل واسطه ها از کارخانه ها می خرند و به صورت مدت دارد به این افراد می فروشند. این موضوع در بورس قابلیت انجام ندارد،‌ ضمن این که برخی از تولیدکنندگان پایین دستی و بالادستی، علاقه چندانی به شفافیت ندارند،‌ حال آن که در بورس،‌شفافیت حرف اول را می زند. حسین قلی همچنین قیمت جهانی روی را افزایشی قلمداد وافزود: در ماه های آتی قیمت روی به بالای 3 هزار دلار خواهد رسید.

هنوز صادرات از بورس کالا قابل اجرا نیست

منصور یزدی زاده،‌ مدیرعامل ذوب آهن اصفهان در خصوص وضعیت آتی عرضه محصولات ذوب آهن در بورس کالا می گوید: ذوب آهن اصفهان مطابق سیاست های داخلی خود که منبعث از حفظ منافع سهامداری، افزایش شفافیت و دوری از شائبه های فروش به افراد و گروه های خاص است، قصد ندارد که فروش داخلی خود را در خارج از چارچوب بورس کالا انجام دهد.
بزدی زاده اظهار داشت: بنابراین ذوب آهن بهترین محل و سازوکار معاملات داخلی خود را بورس کالا می داند، مگر سیاست هایی که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان متولی اصلی تنظیم بازار، به این شرکت ابلاغ شود ، تغییر کند . البته باید توجه داشت که روح این ابلاغیه ها، معمولا ناشی از ضرورت کاهش التهاب احتمالی با کم کردن تقاضای تابلوی بورس است. همچنان که طی سال گذشته با افزایش قیمت ها و به منظور کنترل تقاضا در بورس کالا، ابلاغیه ای به این شرکت صادر شد که بر پایه آن متقاضیان طرح های عمرانی استانی از ارائه تقاضا در بورس منع و به صورت مستقیم و با آخرین نرخ های کشف شده در بورس کالا، خرید خود را انجام دادند.
مدیرعامل ذوب آهن اصفهان بیان داشت : اگرچه از این بابت تقاضای قابل توجهی به این شرکت واصل نشد. بنابراین به نظر می رسد چنانچه این روند در سال جاری بخواهد تداوم یابد، بدین ترتیب باوجود برنامه افزایش تولید و به تبع آن افزایش فروش، میزان عرضه محصولات داخلی این شرکت در بورس کالابا توجه به اینکه تولید محصولات صنعتی نظیر انواع ریل در این شرکت انجام خواهد شد، پیش بینی می شود که تفاوت محسوسی با سال گذشته نداشته باشد.
وی افزود: در خصوص صادرات از طریق رینگ صادراتی، همچنان که آگاه هستید، بزرگترین مانع بحث تحریم ها و نگرانی مشتریان صادراتی از این بابت و همچنین موضوع نقل و انتقال ارز، بحث تسویه در سپرده گذاری و ... است. اگرچه کارهایی در این خصوص در بورس کالا انجام گرفته تا این از این نگرانی ها کاسته شود، اما تا به تایید مشتریان صادراتی نرسد، قابل اجرا نخواهد بود. با این وجود در تلاش هستیم که در این عرصه نیز پیشتاز باشیم.

تولیدکنندگان سیمان در انتظار عرضه صادراتی

عبدالرضا شیخان،‌ دبیر انجمن سیمان در خصوص عرضه سیمان در سال جاری گفت:‌ معتقدیم که افزایش عرضه سیمان در بورس کالا به تعادل بازار این کالا کمک شایان توجهی می کند. اما برای درک بهتر این موضوع و شرایط فعلی، باید کمی از گذشته آن بدانیم. زمانی چند کارخانه سیمانی برای عرضه کالاهای خود در بورس کالا پذیرش شدند.
 دبیر انجمن سیمان افزود: البته در آن زمان قیمت مصوبی مطرح بود و بور س می گفت که نباید از قیمت مصوب، گران تر بفروشند. در این صورت هیچگونه انگیزه ای برای تولیدکنندگان وجود نداشت زیرا می توانستند همان قیمت مصوب را به روش سنتی خود بفروشند. شیخان گفت: اما انگیزه اصلی انها برای ورود به بورس کالا این بود که به قیمت واقعی که فراتر از قیمت مصوب بود، فروش انجام دهند.
دبیر انجمن سیمان خاطر نشان کرد: این شرایط برای زمانی بود که عرضه سیمان از تقاضا کمتر بود و در واقع مازاد تقاضا داشتیم. اما اکنون عرضه نسبت به تقاضا بیشتر شده و موضوع کشف قیمتی مطرح نیست. بلکه تعادل بازار مطرح است. همچنین اگر قرار است سیمان در بورس معامله شود، چون رقابت در عرضه زیاد است قیمت پایین می آید و این موضوع به زیان کارخانجات خواهد بود. این فعال صنعت سیمان اظهار داشت :بنابراین درخواست ما از بورس کالا در مقاطع مختلف این است که قیمت کفی را تعیین کنند که از آن قیمت پایین تر نیاید که البته این موضوع با وضعیت نرمال بورس منافاتی ندارد،‌چنانچه در بازه های زمانی مشخص همچون هفتگی یا دو هفتگی این قیمت تغییر کند.
دبیر انجمن سیمان گفت : درخواست دیگر این بود که اگر قرار است سیمان در بورس کالا عرضه شود، کل محصول سیمان در تمام کشور از طریق بورس کالا به فروش برسد. اگرغیر از این باشد،‌ به دلیل این که عرضه سیمان، بیشتر از تقاضاست،‌بازار نامتعادل می شود و به سمتی چرخش پیدا می کند که فروشندگان داخل بورس زیان می کنند و فروشندگان خارج از بورس نیز به سراغ بازارآزاد می روند که به صورت مدت دار و اعتباری خرید کنند. شیخان بیان داشت :‌ اما این موارد عملیاتی نشد و تا مقطع زمانی که پیگیری می کردیم،‌ وزارت صنعت با این موضوع موافقت نکرد. البته این موضوع مربوط به اواخر دولت یازدهم است. بنابراین برای آن که شروع این موضوع را داشته باشیم، موضوع فروش صادراتی سیمان و کلینکر در بورس کالا را مطرح کردیم که نسبت به فروش داخلی، عملیاتی تر بود و قابلیت اجرا داشت. اما در آن زمان اراده برای انجام کار نیز در وزارت صنعت،‌معدن و تجارت وجود نداشت.
بر اساس این گزارش به گفته دبیر انجمن سیمان،‌ هنوز تولیدکنندگان با عرضه صادراتی سیمان در بورس موافق هستند.بر این اساس در ابتدا به دلیل افزایش صادرات سیمان به عراق،این کشور به عنوان کشور پایلوت مطرح شد، اما اکنون به دلیل افزایش صادرات از مبادی جنوبی، شمالی و شرقی کشور، صادرات از مسیر بورس کالا می تواند به بهبود وضعیت بازار سیمان کمک کند.

سمیرا ابراهیمی- خبرنگار

شماره ۲۹۹ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۶